درواقع رسیدن او به سلطنت برای بسیاری از اقشار سعودی کابوسی وحشتناک به‌شمار می‌رفت؛کابوسی که اگر تحقق می‌یافت کوچک‌ترین روزنه‌های امید را برای اصلاحات و تغییر در عربستان مسدود می‌کرد. او تقریبا 37سال تصدی وزارت کشور عربستان را دراختیار داشت؛ وزارتی که نیروهای پلیس و حفظ امنیت داخلی در چارچوب آن قرار دارد و نایف را عملا به یکی از ارکان قدرت در عربستان تبدیل کرده بود. او سوای وزارت کشور، ریاست 17 شورای‌عالی را برعهده داشت و رئیس بزرگ‌ترین و قدرتمندترین تشکیلات مذهبی کشور یعنی هیأت امر به معروف و نهی‌ازمنکر عربستان نیز محسوب می‌شد.
همین امر موجب شده بود که او با بسیاری از روحانیون سلفی و بنیادگرا ارتباطات وسیعی داشته باشد؛ چنان‌که وقتی خبر درگذشت امیر نایف ازسوی دربار آل‌سعود رسما اعلام شد یکی از مفتی‌های وهابی درگذشت او را دردناک‌تر از رحلت پیامبر اسلام توصیف کرد.
بسیاری از تحلیلگران بر این عقیده‌اند که در سال 2005 که ملک عبدالله رسما به پادشاهی عربستان سعودی رسید این نایف بود که باید به مقام ولایتعهدی می‌رسید ولی ملک عبدالله، امیر سلطان را برای تصدی این مقام برگزید. 9ماه قبل وقتی که امیر سلطان 86ساله درگذشت ملک عبدالله، امیر نایف را به این سمت منصوب کرد. میان ملک عبدالله و امیر نایف از گذشته‌های دور اختلافات متعددی وجود داشت و هر دو نیز خط‌مشی بخصوص خود را داشتند.
ملک عبدالله شخصیت ملایم‌تری نسبت به نایف دارد و اصلاحات محدودی را نیز در عربستان پیاده کرد ولی نایف با هرگونه اصلاحات ملک عبدالله مخالف بود و حتی با صراحت از عدم‌ضرورت اصلاحات و تغییر در عربستان حمایت کرد. در واقع امیر عبدالله راهی جز انتخاب نایف به ولایتعهدی کشور نداشت. امیر نایف به قدری قدرتمند شده بود که عملا کشور را اداره می‌کرد. سوای این مسئله، نایف یکی از هفت فرزند سدیری ملک عبدالعزیز بود که از حمایت بخش‌های مهمی از خاندان آل‌سعود نیز برخوردار بود. در واقع سدیری‌ها همواره جزو بزرگ‌ترین مدعیان قدرت و سلطنت در عربستان بوده‌اند و امیر نایف نیز بعد از ملک فهد و امیر سلطان مهم‌ترین چهره سدیری به‌شمار می‌رفت.
البته انتخاب نایف برای ولیعهدی یک دلیل عمده دیگر نیز داشت و آن هم ظهور بهار عربی در خاورمیانه بود. ولایتعهدی امیر نایف هشداری بود برای آن دسته از اقشار سعودی که خواهان اصلاحات و تغییر در عربستان سعودی بودند. درواقع بسیاری از اعضای شورای بیعت عربستان به این دلیل به نایف رأی دادند که او می‌توانست کشتی آل‌سعود را از ضربات امواج سنگین بهار عربی مصون نگاه دارد. درست از همان لحظات آغازین بهار عربی در شمال آفریقا، امیر نایف نسبت به بروز هرگونه شورش و ناآرامی در عربستان هشدار داد.
او با بیان اینکه عربستان به شکلی اسلامی اداره می‌شود، اعلام کرد که هرگونه اعتراض را در کشور سرکوب خواهد کرد. نایف حتی نسبت به بروز بهار عربی در کشورهای همجوار عربستان نیز حساس بود و در این میان بیشترین توجه او معطوف به یمن و بحرین بود. درواقع این نایف بود که بیشترین نقش را در اعزام نیروهای سعودی به بحرین داشت تا انقلاب در این کشور به جایی نرسد و در یمن نیز نقش مهمی را در مدیریت بحران این کشور ایفا کرد.
