چهار دور مذاکرات ایران و 1+5 در این شهر در حالی به پایان رسید که کاترین اشتون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانس خبری همان حرفی را زد که ایران در فاصله نشست بغداد تا مذاکرات مسکو بارها از سوی سعید جلیلی عضو ارشد تیم مذاکرهکننده ایرانی و علی باقری معاون جلیلی به طرف غربی یادآور شده بود: لزوم برگزاری نشست کارشناسان، پیش از مذاکرات اصلی».
و این ماحصل دو روز گفتوگوهای مسکو بود. مذاکرات در شرایطی برگزار شد که ایران از همان روز اول پیشنهادهای پنج گانه خود را به نمایندگان شش قدرت جهانی اعلام کرد و از آنها خواست تا موضع خود را درباره این پیشنهادها و بهطور مشخص درباره موضوع حق غنیسازی ایران اعلام کنند.
اما دوپهلوگوییهای کشورهای غربی درخصوص حق ایران برای بهره مندی از غنیسازی اورانیوم در نهایت به این سخن کاترین اشتون در پایان مذاکرات مسکو ختم شد که «ایران باید سهگام برای اعتمادسازی جهانی انجام دهد؛ اول توقف غنیسازی 20 درصد و دوم تعطیلی تاسیسات فور دو و سوم هم تحویل دادن ذخایر غنیسازی شده.» این درحالی است که ایران بسته پیشنهادی خود را در 5 محور مطرح کرده بود؛ ادامه هدفمند گفتوگوها، برداشتن گامهای متقابل، روشن بودن چارچوب و مسیر گفتوگوها و بالاخره به رسمیت شناختن حق غنیسازی برای ایران در چارچوب ان. پی. تی از مهمترین محورهای پیشنهادی ایران برای این مذاکرات بودند و سعید جلیلی در پایان مذاکرات بار دیگر بر آنها تأکید کرد و گفت که «حق ملت ایران برای دسترسی به غنیسازی اورانیوم و چرخه سوخت هستهای باید به رسمیت شناخته شود.»
کاهش واگرایی ایران و 1+5
در روز پایانی مذاکرات اگرچه رسانههای غربی در تلاش بودند تا چهرهای شکست خورده از مذاکرات مسکو به نمایش بگذارند اما رسانههای چین و روسیه و برخی رسانههای دیگر برخوردی متفاوت با آن داشتند. روزنامه تایمز روسیه به نقل از معاون وزیر خارجه روسیه گزارش داد که فضای مذاکره بین دو طرف سازنده بوده ولی طرفین نتوانستند به توافقی در زمینه کسب رضایت ایران برای توقف غنیسازی دست یابند. به گزارش فارس، خبرگزاری رسمی چین نیز در گزارش خود از مذاکرات مسکو نوشت که دو طرف توافق کردند که گامهای عملگرایانه مشخصی در آینده نزدیک بردارند.
شینهوا گزارش داد که آخرین دور از مذاکرات ایران و گروه 1+5 به همراه اتحادیه اروپا اواخر روز سهشنبه در حالی به پایان رسید که طرفین بر عملگرایی و حرکت رو به جلو با تعیین دور جدیدی از مذاکرات در استانبول در 3 جولای تأکید کردند. براساس این گزارش «لی یوچنگ» معاون وزیر خارجه و رئیس هیأت چینی نیز مذاکرات دوشنبه و سهشنبه را عملگرایانه و مفید ارزیابی کرد و گفت که این مذاکرات به کاهش واگرایی دیدگاههای ایران و گروه 1+5 کمک زیادی کرد. یوچنگ با اشاره به اینکه اختلافات اساسی همچنان وجود دارد تأکید کرد که دو طرف به درک متقابلی از مواضع یکدیگر رسیدهاند.
این مقام چینی در مذاکرات با صادقانه و کامل خواندن مذاکرات مسکو از همه طرفین مرتبط با این موضوع خواست رویکرد عملگرایانه واقعی نسبت به این موضوع اتخاذ کنند و به نگرانیهای یکدیگر احترام بگذارند. وی پیشنهاد کرد که با دور شدن از اختلافات دو طرف بهدنبال یک زمینه مشترک باشند. یوچنگ بر مواضع کشورش مبنیبر حلوفصل موضوع هستهای ایران از طریق مذاکره و ادامه نقش سازنده چین بر حل موضوع تأکید کرد.
روزنامه «چاینا دیلی» چین با انتشار گزارشی در مورد مسئله هستهای ایران و مذاکرات مسکو نوشت: هیچ تعجبی ندارد که دور جدید مذاکرات مسکو هیچ دستاورد و پیشرفت قابل توجهی نداشته باشد و اگر بخواهیم رک و پوست کنده صحبت کنیم هیچکس مایل نیست که مذاکرات براساس منافع کلیدی ایران پیش رود و در این بین آمریکا بیش از همه بر آن اصرار دارد. این گزارش با بیان اینکه آنچه واضح و مشخص است این است که ایران میخواهد بر استقلال و حاکمیت خود تأکید کند نوشت:
این آمریکاست که ایران را به خاطر اینکه درحال تبدیل شدن به یک دولت هستهای است تحت فشار قرار داده و این آمریکاست که موضوع هستهای ایران را یک موضوع جهانی و جنجالی کرده است. روزنامه نیویورک تایمز با اشاره به اینکه درخواست اصلی ایران بسیار حساس است، نوشت: تهران خواهان این موضوع است که جامعه بینالمللی حق غنیسازی آن را به رسمیت بشناسد. این روزنامه آمریکایی چنین آورد که به خاطر سیاست داخلی در آمریکا و ایران هرگونه شانس پذیرش امتیازات بزرگ از هر دوطرف بعید بهنظر میرسد.
تکرار مواضع اسرائیل
اگرچه تصمیم برای برگزاری ادامه مذاکرات در 13 تیرماه پروژه «شکست مذاکرات» رژیم صهیونیستی را با شکست مواجه کرد، ولی معاون نخستوزیر اسرائیل بار دیگر بر مواضع این رژیم درخصوص موضوع هستهای ایران تأکید کرد و گفت: اسرائیل به هیچ عنوان ایران هستهای را نمیپذیرد؛ اگر ایران هستهای شود، جهان متفاوتی خواهیم داشت. به گزارش پایگاه خبری یواسنیوز، شائول موفاز طی سخنرانی در مجمعی در واشنگتن گفت: ایران باید با متوقف کردن کل فعالیتهای غنیسازی اورانیوم خود، رها کردن همه تجهیزات غنیسازی و تعطیلی کل تاسیسات زیرزمینی خود موافقت کند! رژیم صهیونیستی به مانند گذشته با اعمال فشار بر ایران برای کوتاه آمدن از مواضع هستهای خود، از کشورهای غربی خواسته است گزینه نظامی علیه ایران را مدنظر داشته باشند.