وزارتخانه‌های ورزش و جوانان، آموزش و پرورش، فرهنگ و ارشاد اسلامی، کانون‌های مساجد، سازمان تبلیغات اسلامی، بسیج، شهرداری‌ها و صدا و سیما از جمله متولیان اوقات فراغت هستند که هر سال برنامه‌ریزی خاص خود را دارند و تاکنون هیچ‌گاه یک برنامه کلی و جامع وجود نداشته تا براساس آن شرح وظایف هر سازمان و دستگاهی مشخص باشد.
دستگاه‌های بسیاری در کشور ما در زمینه غنیسازی اوقات فراغت دانش‌آموزان دخیل هستند که با فرارسیدن فصل تابستان برنامه‌های خود را اعلام می‌کنند و هیچ ارگان یا نهادی به‌طور خاص متولی هماهنگی برنامه‌های غنیسازی اوقات فراغت نیست و آشفتگی در این برنامه‌ها وجود دارد.
سلب تکلیف آموزش و پرورش
زهرا طیب‌زاده، عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس با بیان اینکه تکلیفی قانونی برعهده وزارت آموزش وپرورش در غنیسازی اوقات فراغت دانش‌آموزان وجود ندارد، به خبرگزاری خانه ملت گفت: رسیدگی به این مسئله ضروری است زیرا ما اوقات فراغت را اوقات بطالت تلقی نمی‌کنیم.
او با اشاره به لزوم برنامه‌ریزی‌ها از سوی آموزش‌وپرورش برای اوقات‌فراغت دانش‌آموزان در فصل تابستان، تصریح کرد: آموزش وپرورش صرفا با برگزاری کلاس‌های تقویتی در دروس مختلف، به نوعی از خود در اینگونه برنامه‌ریزی‌ها سلب تکلیف می‌کند.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی با تأکید بر اینکه در ارتباط با ایجاد اوقات فراغت مناسب برای دانش‌آموزان با خلأ قانونی روبه‌رو هستیم، ادامه داد: البته بیشتر مدارس کشور دارای امکانات مناسب و لازم نیستند.
به گفته عضو کمیسیون آموزش مجلس همچنین اعتبار کافی در برنامه‌ریزی و برپایی اردوهای دانش‌آموزی برای مدارس کشور درنظر گرفته نشده است. طیب‌زاده اظهار کرد: در گذشته سازمان دانش‌آموزی فعالیت‌های بسیاری در این ارتباط انجام می‌داد که باعث استفاده بهینه دانش‌آموزان از اوقات فراغت‌شان شده بود؛ متأسفانه این سازمان نیز به‌نوعی دچار روزمرگی شده است.
او افزود: به جز مشکل کمبود اعتبارات مالی در این زمینه، برنامه‌ریزی ارگان‌های مختلف که متولی هستند باعث شده تا بزرگ‌ترین وزارتخانه کشور از پاسخگویی در این باره معاف باشد. وی تأکید کرد: اکنون برنامه‌ریزی‌های متفاوتی از سوی دفاترفرهنگی مساجد، وزارت ورزش و جوانان و بسیج دانش‌آموزی برای اوقات فراغت دانش‌آموزان انجام می‌شود که متأسفانه این‌برنامه‌ریزی‌ها تجمیع‌شده نیست و هر ارگانی ساز خود را می‌زند و همین مسئله ناهماهنگی‌ها را بیشتر می‌کند.
عضو کمیسیون آموزش با بیان اینکه میان ارگان‌های متولی اوقات فراغت به درستی تقسیم کار انجام نشده، اظهار کرد: به همین دلیل شاهد اعمال برنامه‌ریزی‌های سلیقه‌ای و موازی کاری هستیم.
اوقات فراغت و نگرانی پدران و مادران
غنیسازی اوقات فراغت کودکان، نوجوانان و جوانان در تعطیلات تابستانی برای اغلب پدران و مادران توأم با نگرانی و دلهره است. برخی مسئولان و کارشناسان معتقدند که در فصل تابستان و به‌دنبال تعطیلی مدارس، شرایط بروز بزهکاری در نوجوانان بیشتر می‌شود.
برنامه‌های تدارک دیده شده برای غنیسازی اوقات فراغت دانش‌آموزان در بسیاری از موارد به‌ویژه رشته‌های ورزشی با وجود دولتی بودن آنها، با درآمد خانواده‌ها همخوانی ندارد و هزینه هنگفتی برای ثبت‌نام در رشته‌های ورزشی باید پرداخت کرد.
کارشناسان می‌گویند که این نشان‌‌دهنده اهمیت ویژه این دوران است که توجه و برنامه‌ریزی خاصی را می‌طلبد. افزایش آمار بزهکاری در فصل تابستان، به‌ویژه در شهریور ماه گواهی بر این ادعاست. خلیلی، دبیرکل اتحادیه‌های انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان در این‌باره گفت: نگاه سرگرمی به اوقات فراغت دانش‌آموزان اشتباه است.
غنیسازی غیرکارشناسی
برخی برنامه‌ها با روحیات نوجوانان و جوانان سازگاری ندارد و دافعه آنها بیش از جاذبه آنهاست و در نتیجه نوجوانان و جوانان جذب برنامه‌هایی می‌شوند که از نظر متخصصان آسیب‌هایی به‌دنبال دارد. یکی از مشکلات عمده طرح اوقات فراغت در کشور ما، استقبال‌نکردن جوانان و نوجوانان از این طرح‌هاست. دکتر مهدی رضایی، مدرس دانشگاه در این باره گفت: برنامه‌ریزان در برخی سازمان‌ها و دستگاه‌های متولی غنیسازی اوقات فراغت، درباره نوع نیازهای فرهنگی، تفریحی، آموزشی و ورزشی جوانان و نوجوانان، نیاز‌سنجی دقیقی نمی‌کنند.
او بر این باور است که طرح اوقات فراغت از نبود برنامه‌ریزی منسجم رنج می‌برد. در برنامه‌های غنیسازی اوقات فراغت کمتر از نظریات متخصصان امر و صاحب‌نظران دانشگاهی استفاده می‌شود و این امر باعث کاهش اقبال جمعیت هدف از برنامه‌های اوقات فراغت می‌شود.
30 هزار پایگاه اوقات فراغت
وزارت آموزش و پرورش برای غنیسازی اوقات فراغت دانش‌آموزان 30 هزار پایگاه ایجاد کرده است که در زمینه‌های علمی و آموزشی، فرهنگی، ورزشی و هنری فعالیت می‌کنند. البته اتحادیه انجمن‌های اسلامی دانش‌آموزان نیز برنامه‌هایی برای غنیسازی اوقات فراغت دانش‌آموزان تدارک دیده است.
به هر حال تدوین یک برنامه مشخص با حضور همه دستگاه‌ها و سازمان‌های دخیل در غنیسازی اوقات فراغت دانش‌آموزان بیش از پیش ضروری می‌نماید تا شاهد پربارتر شدن اوقات فراغت کودکان، نوجوانان و جوانان باشیم. تشکیل یک شورای فرادستگاهی می‌تواند به یکپارچه شدن برنامه‌های غنیسازی اوقات فراغت در کشور منجر شود.
