اتحادیه آفریقا در دهمین سالگرد تاسیس خود با 53عضو دائم بی‌شک یکی از مهم‌ترین بلوک‌های سیاسی منطقه‌ای است که می‌کوشد با تقویت سازوکارهای دمکراتیک سیاسی و شفاف‌سازی اقتصادی در داخل قاره جایگاه خود را در تصمیم‌گیری‌های بین‌المللی تقویت کند.
در اجلاس نوزدهم که از دیروز در آدیس آبابا پایتخت اتیوپی و مقر اتحادیه آفریقا آغاز شده است، جز محور اصلی مذاکرات که «تقویت اقتصاد درون قاره‌ای» است، سه موضوع مهم دیگر در دستور کار قرار گرفته اند. بحران جمهوری مالی که در آن گروه‌های شبه‌نظامی جدیدی در حال شکل‌گیری است، مناقشه سودان و سودان جنوبی و انتخاب رئیس جدید کمیسیون اتحادیه آفریقا از میان ژان پینگ گابنی و خانم دلامینی زوما، وزیر کشور آفریقای جنوبی، سه محور مهم مذاکرات و رایزنی‌هاست.
در جمهوری مالی بعد از آنکه گروه‌های تندروی سلفی و القاعده‌ای موسوم به انصارالدین کنترل برخی شهرهای شمال کشور ازجمله شهر تاریخی و اسلامی تومبوکتو را در‌اختیار گرفتند و به تخریب آثار تمدن اسلامی اقدام کردند، گروه‌های شبه‌نظامی مسلح در دیگر نقاط کشور تحت عنوان کلی اتحادیه نیروهای رهایی بخش شمال مالی در واکنش به این شرایط در حال شکل‌گیری هستند و بی‌دلیل نیست که ژان پینگ، رئیس کمیسیون آفریقا، بحران جمهوری مالی را یکی از بی‌سابقه‌ترین بحران‌های قاره قلمداد کرده است.
بر این اساس اگر مخالفت برخی کشورها با حمله نظامی به شمال مالی مرتفع شود، با توجه به خواست جامعه اقتصادی کشورهای غرب آفریقا (اکواس، شامل پانزده کشور غرب و مرکز آفریقا) و موافقت اغلب کشورهای عضو اتحادیه آفریقا، شاهد نخستین مداخله نظامی چند جانبه این اتحادیه در امور داخلی آفریقا خواهیم بود. اتحادیه‌آفریقا قبلا با ایجاد شورای صلح و امنیت و تدارک نیروهای صلحبان آفریقایی زمینه‌های لازم را برای این کار فراهم آورده است.
اتحادیه آفریقا به این ترتیب در دهمین سالگرد تاسیس خود به مرجع اصلی برای حل و فصل مشکلات درون قاره‌ای تبدیل می‌شود و بیش از هر زمان دیگری خط‌مشی مستقل خود را آشکار می‌سازد. تغییر محل اجلاس نوزدهم از مالاوی به اتیوپی به این دلیل که مقامات مالاوی تأکید کرده بودند درصورت حضور عمرالبشیر، رئیس‌جمهوری سودان، در اجلاس، وی را براساس قرار پیگرد بین‌المللی، بازداشت می‌کنند، به روشنی وحدت گرایی کشورهای آفریقایی را حتی در برابر نهادهای قضایی بین‌المللی نشان می‌دهد. همچنین اقدام به حل مناقشه سودان و سودان جنوبی از یک سو و رقابت شدید بر سر تعیین رئیس آینده کمیسیون اتحادیه، به شکل دیگری از اهمیت روزافزون این اتحادیه حکایت می‌کند.
جمهوری اسلامی ایران نیز به‌عنوان یکی از قدیمی‌ترین اعضای ناظر، در اجلاس‌های اتحادیه آفریقا حضور پررنگی دارد که البته عواید آن برای منافع کشورمان به همین حضور صرف محدود می‌شود. در آغاز دوره ریاست‌جمهوری محمود احمدی‌نژاد، موضع گیری‌های وی و اعضای دولتش در قبال آفریقا و تأکید دولت بر اهمیت راهبردی این قاره برای منافع کشورمان، بسیاری را به جبران یک خلأ تاریخی در روابط خارجی کشورمان امیدوار کرده بود،
تا جایی که دستگاه وزارت خارجه بارها از برگزاری اجلاس مشترک ایران و آفریقا در تهران خبر داده بود. اما امروز در آخرین ماه‌های صدارت دولت دهم، نه‌تنها هنوز چنین اجلاسی برگزار نشده تا تأکیدی بر رشد روابط ایران با کشورهای آفریقایی باشد، بلکه با ادامه فرصت سوزی‌ها، دورنمای نوید‌بخشی نیز مشاهده نمی‌شود. این روزها حتی شنیدن خبر تحریم صادرات نفت ایران به کشورهای آفریقایی نیز تعجب آور نیست.
