رمضان کریم در راه است و مردم خداجوی اصفهان، بار دیگر به پیشواز این مهمان عزیز میروند با آغاز اینماه آسمانی، بسیاری از جلسات قرائت قرآن، تفسیر، دعاهای ابوحمزه ثمالی و جوشن کبیر بسیار گرمتر و شلوغتر از همیشه دنبال میشود، بهطوری که در طول ماه مبارک رمضان، جلسات قرآن و دعا بعد از افطار تا نیمههای شب ادامه دارد و حضور گسترده مردم در مساجد و محافل مذهبی بهطور چشمگیری افزایش مییابد.
از سنتهای مردم نصف جهان در اینماه مبارک، عیدی دادن به تازه عروسهاست؛ بدینترتیب که خانواده داماد، خانواده عروس را برای افطاری به خانه خود دعوت کرده و برای عیدی، کالایی قیمتی به عروس خانم میدهند.در اصفهان قدیم از همان شبی که قرار بود هلال ماه مبارک رمضان دیده شود،خانوادههای زیادی با آب، آیینه و سبزه راهی پشت بام میشدند تا هلال آغاز این ماه را با چشم خودشان ببینند.
از رسوم اصفهانیها در ماه مهمانی خدا، هوم بابایی است که رسمی دیرینه است که شاید سالهاست کمرنگ شده اما همچنان رسمی قدیمی است که از سالیان دور،ماه مبارک رمضان در اصفهان با آن آغاز میشود؛ رسمی قدیمی که از شب اول ماه رمضان تا شب پانزدهم در استان اصفهان برگزار میشود؛ به این ترتیب که تعدادی از بچهها و جوانها بعد از افطار در محلی جمع شده و از بین خود یک صندوقدار و یک میداندار انتخاب میکنند.وظیفه صندوقدار جمعآوری هدایای مردم و وظیفه میداندار خواندن اشعار خاص هوم بابایی است، بقیه گروه هم باید همصدا جواب میداندار را بدهند. کوبیدن دیوارهمسایه یکی از رسمهای قشنگ مردم نصف جهان است.
این رسمها خیلی وقت است که جایش را با تکنولوژی امروزی عوض کرده؛ رسمهایی همچون کوبیدن دیوارهمسایه. به این ترتیب که همسایهها با هم قرار میگذاشتند هر کسی سحر زودتر بیدار شد، همسایههای دیگر را هم بیدار کند. درصورتی که خانهها دیوار به دیوار بود، با کوبیدن مشتهای پیاپی به دیوار، همسایه کناری را بیدار میکردند و در غیراین صورت به در خانه همسایه میرفتند و کوبه در را میکوبیدند تا از خانه صدای« کیه» بلند شود و مطمئن شوند اهل خانه بیدارند.
سحرخوانی دیگر رسم قدیمی در اصفهان است. سحرخوانی یا مناجات سحری که در بعضی از نقاط کشور به آن شبخوانی هم میگفتهاند، از رسمهایی است که تقریبا در همه جای ایران و ازجمله اصفهان به شیوههای مختلف اجرا میشده است؛ یک یا چند نفر از سحرخوانان بر بالای بام خانهها یا گلدستههای مسجد میرفتند و ساعتی به اذان مانده با صدای خوش و رسای خود، شروع به خواندن مناجاتنامههای ویژه رمضان میکردند.
در این سحرخوانیها، اغلب از مناجات خواجه عبدالله انصاری استفاده میشده است. الحان مناجاتخوانی تاکنون مورد پژوهش و بررسی قرار نگرفته است. این الحان از زیباترین مجموعههای موسیقی آوازی ایران است. سحرخوانی در شبهای قدر تغییر میکند.
آداب مردم شهرضا درماه مبارک رمضان
روش بیدار شدن سحر در شهرضا در گذشته اینگونه بود که هر کدام از همسایهها که زودتر بیدار میشد موظف بود بقیه همسایهها را بیدار کند و شخصی لحظاتی قبل از اذان به پشت بام میرفت و با صدای بلند یک بیت شعر میخواند. مردم شهرضا در سحری خوردن از آنجا که اعتقاد داشتند طبع ماه رمضان سرد است بیشتر غذاهایی با طبع گرم میخوردند. شهرضاییها بهطور معمول آبگوشت میخوردند و بعد از سحری خوردن به مسجد میرفتند تا نماز صبح را بخوانند. مردم شهرضا با خرما افطار میکردند.
این مردم به افطاری دادن خیلی اعتقاد دارند؛ حتی اگر شده خرما، نان یا شیرینی به مسجد ببرند و از روزهداران پذیرایی کنند. شهرضاییها شب نوزدهم، بیستویکم و بیستوسوم ماه رمضان در مسجدها بیدار میمانند و نماز و قرآن میخوانند و قرآن به سر میگیرند. همچنین شب بیستوهفتم را بعضی از مردم احیا میگیرند. در عید فطر، مردم شهرضا نماز عید میخوانند، فطریههایشان را میپردازند و به عروسها و دامادها عیدی میدهند.
برنامههای ویژه صدا و سیمای اصفهان
معاون سیمای صدا و سیمای مرکز اصفهان گفت: شبکه اصفهان مانند سالهای گذشته برنامههایی را ویژه پخش در ماه مبارک رمضان آماده کرده است. علی افشارنیا با بیان این مطلب اظهار داشت: برایماه مبارک رمضان شبکه اصفهان برنامهای ویژه افطار به نام ضیافت الهی را بهصورت زنده پخش میکند. همچنین تلاوت قرآنمجید بهصورت زنده از اماکن مذهبی استان اصفهان بعد از اذان صبح پخش خواهد شد. وی در ادامه افزود: همچنین برای نخستینبار برنامه سحرگاهان ویژه سحرهای ماه رمضان در ۹۰دقیقه هر روز بهصورت زنده پخش خواهد شد.
معاون سیمای مرکز اصفهان اظهار داشت: در شبهای احیا نیز ویژهبرنامههای گلستان شهدا و اماکن مذهبی استان به صورت زنده از شبکه اصفهان پخش میشود و در کنار آن، هر روز یک برنامه سخنرانی مذهبی از شبکه پخش خواهد شد. وی بیان کرد: سریالی به نام «مرد نقرهای» نیز در شبکه اصفهان در حال تولید است که ۱۰قسمت آن تاکنون آماده شده و از یکی از شبکههای سراسری پخش خواهد شد. کارگردانی سریال مرد نقرهای را کاظم معصومی برعهده دارد و بازیگرانی که در این سریال ایفای نقش میکنند عبارتند از: سعید نیکپور، نیما شاهرخ شاهی، بهاره افشاری، فریدون سورانی، سارا نازپرور صوفیانی و کامبیز دیرباز. همچنین سریال پخش شده از شبکه تهران درماه مبارک رمضان بهصورت همزمان از شبکه اصفهان نیز پخش میشود.
تدارک سازمان تبلیغات اسلامیمسئول تشکلهای دینی اداره کل تبلیغات اسلامی استان اصفهان گفت: پاتوقهای قرآنی در پارکها و اماکن عمومی این شهر درماه مبارک رمضان تشکیل میشود. حسن بابایی در ادامه صحبتهای خود با بیان اینکه اداره کل تبلیغات اسلامی استان اصفهان برنامههای ویژهای برای دو گروه سنی تدوین کرده است، اظهار داشت: بصیرت دینی، آموزش قرآن و بصیرت سیاسی و اجتماعی ازجمله موضوعات درنظر گرفته شده برای این برنامههاست. وی یادآور شد: برای کودکان برنامهای با عنوان بوستان فرهنگی و برای نوجوانان برنامهای با عنوان هستههای فرهنگی جوان پیشبینی شده است.