براساس آنچه داریوش شهبازی، پژوهشگر تاریخ تهران نوشته است در سال1310شمسی پیش از ورود ملک فیصل، پادشاه عربستان به تهران در دوران حکومت پهلوی اول، بلدیه به تکاپو افتاد و برای نخستین بار آسفالت، این پدیده جدید آن روزگار را بر خیابان کوتاه الماسیه (باب‌همایون)، میدان توپخانه و اوایل خیابان لاله‌زار پهن کرد.
رضاخان میرپنج براساس آنچه بهبودی به ذکر خاطره از وی پرداخته است روزی در همین کاخ مرمر تهران در جلسه وزرا می‌گوید: «می‌دانم در خیابان یا شهری که می‌خواهند آسفالت کنند، اول باید کابل برق و کابل تلفن، حتی مجرای فاضلاب بسازند، بعد آسفالت کنند ولی چه باید کرد که ما پول نداریم و از عهده این قبیل کارها فعلا برنمی‌آییم... نباید منتظر شویم تا پول کابل کشی پیدا کنیم... آسفالت می‌کنیم و وقتی پول پیدا کردیم آسفالت را می‌کنیم و کابل تلفن می‌کشیم. باز آسفالت می‌کنیم بعد وقتی پول پیدا کردیم، آسفالت را می‌کنیم و کابل برق می‌کشیم و باز آسفالت می‌کنیم... چیزی که هست جوان‌ها جمع می‌شوند می‌گویند، فلانی اروپا را ندیده که بداند وقتی می‌خواهند خیابانی را آسفالت کنند قبلا باید چه کارهایی را انجام دهند بعد آسفالت کنند. بگذارید بگویند... شما آسفالت خیابان‌ها را شروع کنید...».
از آن پس آسفالت خیابان‌ها شروع شد و کابل‌های برق و تلفن، تاسیسات شهری و... زیر آسفالت‌ها نشست و خیابان باز هم روکش شد. این شروع ماجرایی بود که امروز به‌عنوان یکی از بزرگ‌ترین معضلات جدی و هزینه‌بر پروژه‌های عمرانی به‌ویژه در پروژه‌های بزرگراه‌سازی مطرح است. این معضل با عنوان «معارض تاسیساتی» در پروژه‌های عمرانی شناخته می‌شود.
رفع معارضان ملکی در پروژه‌های عمرانی شهری نیز ماجرای عجیبی دارد و در ردیف بیشترین هزینه‌ها در پروژه‌های عمرانی است. پیش‌تر، در دهه50 دوشرکت انگلیسی به نام‌های «پارتنرز لیمیتد اینترنشنال» و «اووه» که موفق به ایجاد دو بزرگراه پیوسته به یکدیگر(مدرس و چمران) در پایتخت شده بودند، هیچ مشکلی در ایجاد این بزرگراه‌ها در موضوع معارضان ملکی و تاسیساتی نداشتند. این دو شرکت در همان سال‌های دهه50 برای ساخت پنج‌کیلومتر از بزرگراه همت دو میلیون و 241هزار و 397تومان اعتبار پیش‌بینی کرده بودند و پس از آن نیز در سال54 به‌دلیل آنکه پیش‌بینی‌ها برای ایجاد ایستگاه مترو را نپذیرفتند از ایران رفتند. در این سال بزرگراه همت فعلی به سر ولیعصر رسید و به‌تدریج تا سال67 به بزرگراه مدرس رسید. از همین سال است که به گفته کارشناسان شهرسازی مشکل معارضان ملکی و تاسیساتی نیز ایجاد شد. شهرداری در آن سال‌ها ناچار بود تا با مالکان خانه‌هایی که در مسیر بزرگراه قرار داشتند برای خرید ملکشان وارد مذاکره شود. بدین‌ترتیب نخستین نشانه‌ها از بزرگ‌ترین منبع هزینه‌کرد شهرداری در یک پروژه عمرانی در شهر آشکار شد. غول «معارضان ملکی» از آن پس بیشترین حجم اعتبارات را به‌خود اختصاص داد. دومین ردیف در حجم بزرگ هزینه‌کردها مربوط به جمع‌آوری تاسیسات مربوط به آب، برق و گاز بود که در نوع خود بار هزینه‌ای زیادی را به پروژه‌های شهری تحمیل می‌کرد.
در فاصله سال‌های67 تا 74 که نهضت بزرگراه‌سازی در شهر تهران به اوج خود رسیده بود بیشترین حجم تملک در شهر تهران انجام شد. درهمین سال‌ها بود که قرار شد خیابان طولانی جنوب میدان جمهوری تهران که آن زمان خیابانی دو طرفه در دوباند بود و کنار آن نیز ساختمان‌های کوچک و در هم فشرده بسیار قرارداشت نمادی از نوسازی را در شهر ایجاد کند. نام بزرگراه طولانی پایتخت، بزرگراه نواب بود که اکنون با اضافه شدن به بزرگراه چمران، شمال و جنوب شهر را به یکدیگر متصل کرده است.
آن‌زمان بزرگ‌ترین مشکل در ایجاد این بزرگراه ده‌ها هزار خانه‌ای بودند که درون خط بزرگراه قرار داشتند و شهرداری می‌بایست فکری به حال تملک املاک شهروندان می‌کرد. آن‌زمان چند خانه در همین مسیر بزرگراه نواب قرار داشتند که مالکان آنها به‌دلیل احساس تعلق به محله‌شان حاضر به واگذاری و فروش خانه‌ها به شهرداری تهران نشده بودند و سرانجام پس از سال‌ها مذاکره حاضر شدند در قبال دریافت وجه بیشتر، بنایشان را به شهرداری واگذار کنند تا روند تکمیل بزرگراه نیز تسریع شود. بزرگراه نواب اوج تملک خانه‌های درون حریم احداث بزرگراه و همچنین حاشیه‌های آن به‌منظور ایجاد ساخت و سازهای جدید به جای بافت فرسوده بود. اکنون با گذشت بیش از دودهه از احداث بزرگراه نواب بی‌تردید بزرگراه امام علی(ع) را یکی از بزرگ‌ترین پروژه‌های درگیر در موضوع معارضان ملکی می‌توان خواند.
این بزرگراه که دارآباد را به حرم مطهر امام (ره) متصل خواهد کرد بیش از آنچه در سال‌های پایانی دهه60 در مورد بزرگراه نواب رخ داد نیازمند تملک املاک معارض است. بدین‌ترتیب بزرگراه امام علی(ع) در ردیف نخستین بزرگراه‌های درگیر در رفع معارضان ملکی و تاسیساتی قرار دارد. آنطور که محمدباقر قالیباف، شهردار تهران گفته است این پروژه که 25سال است بر زمین مانده نیازمند تملک بیش از پنج‌هزار واحد مسکونی است که در مسیر این بزرگراه واقع شده‌اند.
به گفته قالیباف، در شرایط موجود اقتصادی توافق با مالکان املاک معارض ساده نیست و این امر تنها با همیاری شهروندان میسر است.بزرگراه امام علی(ع) 33کیلومتر مسیر بزرگراهی بدون چراغ قرمز را برای دسترسی شهروندان از دارآباد در شمالی‌ترین نقطه تهران به حرم امام(ره) در جنوبی‌ترین نقطه تهران ایجاد می‌کند.
شهردار منطقه هفت نیز که این پروژه در آن واقع شده چند روز پیش اعلام کرد تا ۱۷تیرماه ۲۶۲میلیارد تومان برای ۱۵۷۷ توافقنامه پلاک ثبتی از معارضان ملکی در این پروژه هزینه شده است. وی با بیان اینکه هزینه‌های اجرای این پروژه در منطقه هفت معادل ۷۰میلیارد تومان برآورد شده، افزود: تا امروز از ۱۷۵۰ معارض این پروژه در این منطقه با ۱۶۸۵ معارض توافق شده، ۱۴۰۰ملک نیز تخریب شده است و حدود ۳۵۰ملک نیز در دست تخریب است.
بزرگراه زین‌الدین را می‌توان در ردیف سوم تملک شهری و رفع معارضان ملکی و تاسیساتی دانست. به گفته پیمانکاران این پروژه وجود معارضان شهری و تاسیساتی بزرگ‌ترین مشکل در انجام فعالیت‌های عمرانی در این نقطه از شهر تهران است.
بزرگراه شهید زین‌الدین ازجمله بزرگراه‌هایی است که به گفته جانشین مجری طرح‌های بزرگراهی تاکنون نزدیک به 400هزار مترمربع از املاک آن به تملک درآمده که 270هزارمترمربع از این میزان در اختیار معارضان صنعتی بوده است. این بزرگراه نیز قرار است با پیوستن به همت،شرق و غرب تهران را به یکدیگر متصل کند.
