کشور ما به واسطه موقعیت اقلیمی، از پتانسیل خوبی برای بهرهبرداری از این گونه انرژیها برخوردار است.
نمونهای از آن، استفاده از انرژی خورشیدی است که با توجه به سطح وسیع کویرهای ایران و وجود انرژی خورشیدی میتوان از اجرای طرحی به نام «روستاهای خورشیدی» بهترین بهرهبرداری را کرد.
طرح «روستاهای خورشیدی» زیر نظر یونسکو با توجه به اهداف این سازمان در تعدادی از مناطق دنیا انجام میشود.
اما از منظر دیگر، ایجاد روستاهایی به نام «روستاهای خورشیدی» در کویر ایران و حتی در حاشیه کویر از جذابیتهای فوقالعاده در صنعت گردشگری قلمداد میشوند.
با این مقدمه کوتاه، نظری به اهمیت طرح «روستاهای خورشیدی» و روند رو به رشد آنها در دنیا میاندازیم: طرح روستاهای خورشیدی توسط یونسکو مطرح شد، این اقدام به منظور استفاده از انرژیهای احیاپذیر در مناطق روستایی که امکان دسترسی به دیگر منابع انرژی را به دلیل دوری مسافت یا بالا بودن هزینهها ندارند، صورت میگیرد.
طرح روستاهای خورشیدی مبتنی بر استفاده از انرژی احیاپذیرخورشیدی برای برقرسانی به خانهها و به کارگیری آن در خدمات اجتماعی نظیر پمپهای آب، مدارس، کلیساها و مراکز بهداشتی در نقاط دور دست است که امکان دسترسی به شبکه ملی برقرسانی را ندارند.
استفاده از انرژی خورشیدی در سیستم فتوولتائیک (که با نور کار میکنند) میتواند در تأمین نور خیابانها و وسایلی که با مصرف انرژی کمکار میکنند نظیر پمپ آب، رادیو و تلویزیون مورد بهرهبرداری قرارگیرد.
هدف از ایجاد روستاهای خورشیدی بالا بردن آگاهی عمومی نسبت به کاربرد انرژی خورشیدی در عرصههای مختلف است، از آنجایی که حدود 2 میلیارد نفر در سراسر جهان دسترسی به منابع انرژی ندارند این طرح میتواند در جهت تامین نیاز جمعیت کثیری از افراد که در فقر زندگی میکنند مثمرثمر واقع شود.
یونسکو در معرفی این طرح و اجرای آن در سطح جهانی نقش مهمی ایفا کرده است.
طرح ایجاد منبع انرژی مستقل برای مصرف مردم منطقهای خاص در قالب روستاهای خورشیدی راهحل نهایی تأمین انرژی برای جمعیت کثیری از مردم جهانی است که در فقر زندگی میکنند.
طرح روستاهای خورشیدی در بسیاری از نقاط دنیا اجرا شده است که به نمونهای از آنها اشاره میکنیم:
در آفریقا طرح احداث 48 روستای خورشیدی، توسط مراکز خیریه و 24 کشور آفریقایی انجام گرفته است.
در شمال نامبیا این طرح با مشارکت یونسکو و برنامه توسعه سازمان ملل به مرحله اجرا در آمد.
در مالاوی نیز 3000 نفر تحت پوشش این طرح قرار گرفتند.
در ماداگاسکار طرح روستای خورشیدی در منطقه دوردستی به نام «آمباسنیا مانینگوری» با سرمایهگذاری بر روی تجهیزات مورد نیاز این روستای خورشیدی و تقبل هزینههای حمل و نقل، انجام شده است.
سیستم خورشیدی از سال 2001 در منطقه به کار گرفته شده و مولد برق برای روشنایی در دو مدرسه ابتدایی، یک بیمارستان روستایی، یک دفتر امور اداری و روشنایی 6 خیابان است.
در زیمبابوه طرح روستای خورشیدی در روستای کاوانزارووا واقع در 110 کیلومتری حراره به مرحله اجرا در آمده است.
این روستا از مرکز شبکه برق ملی دور است. این پروژه در سال 1998 در این روستا به مرحله اجرا در آمد. از اهداف اجرای این پروژه حل مشکلات مربوط به انرژی در مناطق روستایی از طریق احداث سیستمهای خورشید خانگی و ویژه مراکز اداری و عمومی بود.