دکتر مهدی زارع، معاون پژوهشی و فناوری پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله در اینباره به همشهری گفت: دو زمینلرزه که عصر روز شنبه به فاصله 11دقیقه از هم و در حد فاصل بین اهر و ورزقان در استان آذربایجان شرقی به وقوع پیوست، گسل شمال تبریز را فعال نکرده است.
دکتر زارع اظهار داشت: بهدلیل آنکه این دو زمینلرزه در تبریز نیز احساس شد مردم تصورکردهاند که گسل شمال تبریز فعال شده است درحالیکه چنین نیست و این زمینلرزه ربطی به فعالشدن گسلهای دیگر منطقه بهویژه گسل شمال تبریز ندارد، چراکه گسل شمال تبریز گسلی جدا با ویژگیهای خاص خود است که البته خطرات خاص خود را نیز دارد.معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه بینالمللی زلزلهشناسی و مهندسی زلزله، در ادامه مکانیسم این دو زمینلرزه را تشریح کرد و گفت:
در برخی از موارد یک بخش از گسل روی بخش دیگری از گسل قرار میگیرد که اصطلاحا میگویند گسل فشاری اتفاق افتاده است، گاهی حرکات گسل به شکل کششی بروز میکند که عنوان گسل کششی به آن اطلاق میشود اما در دو زمینلرزه اهر و ورزقان، حرکت گسل امتداد لغز بوده است؛ یعنی دو گسل در راستای افقی از کنار یکدیگر جابهجا شدهاند و از سوی دیگر یک روند شرقی - غربی مسبب اصلی این زمینلرزه بوده است.
او افزود: هنوز دقیق نمیدانیم که این دو زمینلرزه از کدام گسل بوده اما اطلاعات موجود نشان میدهد که دو قطعه از گسل جنوب اهر به فاصله 11دقیقه فعال شده است.وی در پاسخ به این سؤال همشهری که آیا با شناخت پارامترهای دخیل در پوسته زمین میتوان زمینلرزه را پیشبینی کرد گفت: از یک سو ساختار زمین پیچیده است و از سوی دیگر، امکانات ما کم است و چون نمیتوانیم همه پارامترهای موجود را رصد و شناسایی کنیم نمیتوانیم وقوع زمینلرزه را پیشبینی کنیم.
دکتر زارع خاطرنشان کرد: این زلزله ازجمله زلزلههای کمعمق و کمتر از 10 کیلومتر بوده که خسارات بسیاری را در پهنه مرکزی منطقه مورد نظر به همراه داشته است اما هر چه از این منطقه دورتر شویم خسارات کاهش پیدا میکند. همچنین با توجه به کمعمق بودن این زلزله شاهد بودیم که خسارات سنگینی بهویژه به روستاهای اهر و ورزقان وارد شده است.
نکته قابل توجه دیگر اینکه احتمال تکانهای شدید در طبقات بالای ساختمانهای چند طبقه با توجه به نوع و سازوکار زلزله در پسلرزههای آینده وجود دارد و همچنین ممکن است خساراتی را در پی داشته باشد.وی افزود: رخ دادن این دو زلزله از یک سو توانست از آزاد شدن یکباره انرژی و وقوع زلزله با بزرگی بیشتر از هفت ریشتر جلوگیری کند ولی از سوی دیگر با وقوع زلزله اول سازهها سست شدند و زلزله دوم موجب تخریب سازهها شد.به گفته وی زلزله مهمی تاکنون در منطقه گسل تبریز رخ نداده بود و درخصوص تبریز نیز میتوان به آخرین زلزله آن در 232 سال گذشته (1780میلادی) با بزرگی 7/7ریشتر اشاره کرد اما در منطقه اهر و این گسل از هزار سال پیش تاکنون هیچ زلزله مهمی رخ نداده بود و شاید مهمترین زلزلههای این منطقه را بتوان زمینلرزه اخیر دانست.
دکتر بهرام عکاشه، زمینشناس برجسته ایرانی نیز در گفتوگو با بیبیسی اظهار داشت: گسلهای منطقه مذکور پتانسیل زلزلههایی بالاتر از 6.5 ریشتر را ندارد اما من مدتهاست که انتظار دارم در منطقه البرز زلزلههایی با قدرت هفت ریشتر رخ دهد که مقداری هم دیر شده است. وی گفت: دو زلزله رخ داده در منطقه اهر ربطی به هم ندارد اگر چه قدرت هر یک حدود 6.2 بوده است و این نشان میدهد که گسلهای این منطقه تحت استرس زیادی قرار دارد. وی افزود: بهدلیل اینکه زلزله در عمق 10کیلومتری زمین اتفاق افتاده انرژی زیادی نداشته است.