هشدار متخصصان به دسته دوم مصرف‌کننده‌هاست که بی‌آنکه از خطرات استفاده طولانی‌مدت این محصولات آگاه باشند و فرق بین این مواد و کاربردها و مضرات هر یک از آنها را به درستی بشناسند، موهای خود را در معرض استفاده هر روزه از آنها قرار می‌دهند. دکتر تورج مکرمی، متخصص پوست، مو و زیبایی در خصوص کاربرد این محصولات و شیوه صحیح مصرف آنها نکات مهمی‌را مطرح میکند؛ با ما همراه شوید.
حالتدهندهها، از گذشته تا حال
حالتدهندهها قدمتی به دوران باستان دارند؛ در آن دوران از استوانه‌های فلزی، روغن‌ها، مواد معطر برای حالت دادن به مو استفاده می‌شد. کتیرا یکی از حالت‌دهنده‌های قدیمی‌مو است. گیاه کتیرا از نظر جذب فوق‌العاده آب و تشکیل موسیلاژ (نوعی حالت ژلاتینی) هنگامی‌که به موهای خیس مالیده شود با تشکیل یک لایه نازک و پیوسته امکان حالت‌پذیری و شانه‌خوری بهینه موها را پدید می‌آورد؛ همچنین به دلیل خاصیت ترمیم‌کنندگی موها مورد استفاده قرار می‌گیرد.
اما امروزحالت‌دهنده‌ها در اشکال گوناگون به بازار راه یافته‌اند؛ ژل‌ها، اسپری‌ها و واکس‌های مو از انواع حالت‌دهنده‌های مو هستند که هر یک به منظوری خاص ولی با هدفی یکسان که همانا دستیابی به موهایی خوش‌حالت‌تر و زیباست مصرف می‌شوند.
ژل‌ها
ژلهای مو ترکیبات شیمیایی هستند و ساختار پلیمری دارند. در فناوری ساخت ژل‌ها، پلیمرهایی با وزن مولکولی بالا در آب حل شده‌اند که وظیفه این پلیمر‌ها آن است که رشته‌های مو را به هم متصل کنند؛ ضمن آنکه پوشش پلیمری محیط بر تارهای به هم چسبیده مو، باعث افزایش حجم کلی آنها نیز می‌شود. وقتی ژل روی ساقه مو قرار می‌گیرد حلال آن تبخیر شده و فقط لایه نازکی از پلیمر سطح مو را می‌پوشاند.
پوشش پلیمری باعث اتصال موها به یکدیگر می‌شود و در نهایت موهای فرد غیرقابل انعطاف شده و حالت می‌گیرد؛ البته بعضی از ژل‌ها قوام ژلهای حقیقی را نداشته و فقط محلول روغن در آب هستند که استفاده از آنها صرفا باعث نرم شدن موها، ایجاد درخشندگی و راحت شانه شدن می‌شود.
عوارض ژل‌ها
از آنجا که ژل از سطح سر جذب نمی‌شود مشکلی برای ریشه موها که در عمق پوست سر قرار دارد ایجاد نمی‌کند ولی اگر طولانی‌مدت روی پوست سر قرار گیرد طبعا مواد شیمیایی به ساقه مو آسیب رسانده و موجب شکنندگی موها یا موخوره، از بین رفتن درخشندگی و شفافیت موها و یا ایجاد دانه‌های شوره‌مانند می‌شود.
از آنجا که تماس هر ماده شیمیایی با پوست احتمال حساسیت و علائم پوستی نظیر قرمزی، خشکی و خارش را در پی دارد توصیه می‌شود ژل‌ها تا حد امکان به ساقه پوست سر مالیده شود و از تماس آنها با پوست سر و صورت اجتناب شود.
حالت‌دهنده‌های مو از قبیل ژل یا موس و... تاثیر چندانی در ریزش موی سر ندارند و در اکثر موارد ریزش مو یک پدیده ارثی است که از سنین نوجوانی آغاز شده و با افزایش هورمون‌های مردانه به‌ویژه هورمون BHT همراه است.
موس یا فوم
یکی از حالت‌دهنده‌های مو فوم‌ها - موس- هستند که ساختار شیمیایی آن شبیه ژل است؛ با این تفاوت که قوام ژلهای ندارد و کف‌مانند است. فوم‌ها مانند ژل، مو را خیلی خشک و غیرقابل انعطاف نمی‌کند؛ موس‌ها ظاهر غیرطبیعی‌ای را که ژل‌ها درست می‌کنند ندارند و موها را همیشه در حالتی طبیعی قرار می‌دهند.
موس‌ها در مقایسه با انواع ژل‌ها و حالت‌دهنده‌های مو دوام کمتری دارند و پس از گذشت مدتی کوتاه خشکی مو از بین می‌رود. البته همین دوام کم موس‌ها عیب بزرگ آنها هم محسوب می‌شود؛ به همین دلیل آرایشگران توصیه می‌کنند هیچ‌وقت موس‌ها را به تنهایی و بدون استفاده از سشوار و باقی دستگاه‌های حالت‌دهنده مو به کار نبرید ولی از سوی دیگر متخصصان پوست و مو درباره عوارض استفاده بیش از حد از وسایلی مانند سشوار هشدار می‌دهند زیرا باعث آسیب جدی به موها می‌شوند.
ذکر این نکته نیز ضروری است که هر حالت‌دهنده‌ای برای شما ساخته نشده؛ موس‌ها بسته به ضخامت موهای افراد و میزان چربی آنها در انواع مختلفی عرضه می‌شوند و بهتر است نوع مناسب آن را با توجه به نوع موی خود انتخاب کنید.
اسپری‌های حالت‌دهنده
اسپری‌های مو، حالت تثبیت‌کنندگی دارند. استفاده از اسپری‌ها راحت‌تر و نسبت به دیگر حالتدهندهها طرفدار بیشتری دارند؛ محلول‌هایی که با سرعت، پوشش نازکی روی مو تشکیل می‌دهند و استحکام بیشتری دارند. بعضی از اسپری‌های مو پایه الکلی دارند و در زمانی که به مو می‌رسند الکل تبخیر شده و پوشش نازکی روی موها نشسته و موها را در جای خود تثبیت میکند.
در انتخاب اسپری، در نظر گرفتن ضخامت مو خیلی مهم است و باید دقت شود تعادل مناسبی بین لطافت موها و نوع اسپری برقرار باشد؛ به این معنی که نه موها را خیلی خشک میکند و نه آن قدر نرم و بی‌اثر که کارآیی نداشته باشد.
واکس مو
واکس مو یکی از محصولات مدل دهنده مو به شمار می‌آید که قوامی‌شبیه موم دارد. از این رو به آن واکس (موم) گفته می‌شود. این محصول با چسباندن تارهای مو به یکدیگر بافتی طبیعی به آن می‌بخشد.
راست نگه داشتن موها یکی دیگر از کاربردهای واکس مو است. واکس مو جنبه براق‌کنندگی مو را دارد و اصلا سبب ایجاد موخوره نمی‌شود زیرا موها حالت خشک و شکننده پیدا نمی‌کنند.
توصیه پزشکی
ژل‌ها را تا حد امکان به ساقه مو مالیده و از تماس آنها با ریشه مو اجتناب کنید.
تا جایی که امکان دارد از ژل استفاده نشود و از ترکیبات گیاهی نظیر کتیرا برای حالت‌دادن به موها استفاده کنید. حتی زیاده‌روی در مصرف کتیرا نیز سبب فرسایش ساقه موها و آسیب به آنها می‌شود.
پس از هر بار استفاده در پایان روز موها را به طور کامل بشویید.
در زمانی که موها حالت گرفته اقدام به شانه زدن آنها نکنید زیرا این مساله باعث ریزش مو در اثر شکنندگی ساقه می‌شود.
ژل، موس، اسپری و کرم همگی در درازمدت برای سلامت موها مضر هستند؛ اما عوارض حالتدهندهها فرق چندانی با یکدیگر ندارند و توصیه می‌شود در طولانی‌مدت مصرف نشوند.
بهتر است از مارک‌های معتبر و استاندارد و مرغوب که در داروخانه‌ها و مراکز معتبر فروش هستند این محصولات را خریداری کنید و به وجود برچسب وزارت بهداشت محصول دقت کنید. از دستفروشان و عطاری‌هایی که به صورت فله‌ای اقدام به فروش ژلهای دست‌ساز می‌کنند خرید نکنید.
ضخامت، خشکی و چربی موها را در انتخاب نوع حالت‌دهنده‌ای که مصرف می‌کنید در نظر بگیرید.
اگر حالت‌دهنده مصرف می‌کنید، بخوانید
موس یا فوم
پس از حمام و شانه کردن موها و زمانی که مو کمی‌نم دارد موس را به کف دست اسپری می‌کنید و موها را در دست گرفته و به حالت چنگ‌انداختن به آنها حالت می‌دهید. موس موها را غیرطبیعی نمی‌کند و حالت نرمی و لطافت موها حفظ می‌شود.
اسپری مو
اسپری مو به دو صورت مصرف می‌شود؛ یا به جهت تثبیت‌کنندگی و یا به جهت حالت‌دهی به مو. اگر می‌خواهید حالت موها را تثبیت کنید از اسپری تثبیت‌کننده استفاده کنید؛ به این صورت که پس از قطعی شدن وضعیت موها از فاصله کمی تافت را به مو اسپری کنید؛ البته دقت کنید چشم‌ها کاملا بسته باشند تا از نفوذ مواد به داخل چشم جلوگیری شود.
اسپری‌های حالت‌دهنده به مو اغلب مورد استفاده آقایان است و برای دادن حالت‌های خاص به مو به کار می‌روند و در بعضی از انواع شینیون‌ها استفاده می‌شوند این اسپری‌ها برای موهای خیلی لخت که با هیچ محصول دیگری حالت نمی‌گیرند کاربرد دارند.
کرم‌های حالت‌دهنده مو
اغلب در جاهای مرطوب مصرف می‌شوند و چربی کمتری نسبت به واکس مو دارند. مقدار مورد نیاز برای افرادی که موهای ظریف و نازک دارند یک سکه کوچک و اگر موهای ضخیم دارید به‌اندازه یک سکه بزرگ است. کرم‌حالت‌دهنده مو معمولا موها را لیز و چسبناک میکند و اگر بیش از حد استفاده شود موجب می‌شوند موها چرب و کثیف به نظر برسند؛ اینکه چه میزان از این کرم‌ها را استفاده کنید کاملا وابسته به جنس و بافت موهایتان دارد.
این کرم‌ها را اول روی کف دست بریزید و بعد روی مو پخش کنید. کرم‌زدن را از پنج‌سانتی متری ریشه‌ها شروع کنید.
بعد موها را جمع کنید تا کرم، روی همه موها مالیده شود. روی نوک موها نیز تمرکز خاصی داشته باشید تا پایین آنها نیز به خوبی حالت بگیرند. اگر از کرم روی موهای خشک استفاده می‌کنید، کرم را بیشتر روی موهای بالایی بمالید تا حالت آنها بهتر خود را نشان دهد.
همشهری تندرستی/شماره 59/
