گل‌ها حرکت می‌کنند!

گاهی با همین استدلال در کنار آنها گیاهان دیگری را کشت می‌کنیم که حریم گیاهان قبلی را نقض می‌کنند. این در حالی است که گیاهان پیام‌های ورودی را پردازش و با کمک دسته‌ای از مولکول‌ها و راه‌های پیام رسانی خود را برای پاسخ درست آماده می‌کنند. شاید چند مثال این ادعا‌ها را روشن کند.

برای نمونه هنگامی که همسایه‌های رقیب به نخل نزدیک می‌شوند، همه گیاه به سادگی جابه‌جا می‌شود. «ریزوم» برخی گیاهان علفی به سوی بخش بدون رقیب یا سرشار از مواد‌غذایی رشد می‌کنند و جای زندگی خود را برمی‌گزیند یا «سس» که نوعی گیاه انگل است و در یک یا دو ساعت پس از نخستین برخوردش با گیاه میزبان توانایی بهره‌برداری از آن را می‌سنجد. ساقه در حال رشد نیز می‌تواند نزدیک‌ترین همسایه‌های رقیب خود را حس کرده و پیامد کارهای آنها را پیش‌بینی کند و درصورت نیاز به شیوه‌ای از رخ‌دادن آن پیامدها پیشگیری کند. بنابراین گیاهان می‌توانند ببینند، بچشند، لمس کنند، بشنوند و حتی ببویند.

در جامعه‌های فشرده گیاهی، پرتوهای قرمز دوری که از برگ‌های گیاهان بازتاب می‌یابند یا پراکنده می‌شوند، پیام روشن و منحصر به فردی است که از نزدیکی رقیبان آگاهی می‌دهد. گیاهی که از سایه دوری می‌گزیند (گیاه آفتاب پسند) بر رشد طولی خود می‌افزاید و اگر ترفندهایش مؤثر باشند، جنبه‌های دیگر پاسخ دوری از سایه باعث شتاب گرفتن «گل دهی» و تولید پیش از زمان دانه می‌شوند تا بخت ماندگاری افزایش یابد.

دانشمندان در آزمایشی، گروهی از گیاهان را زیر فیلتری پرورش دادند که نسبت نور قرمز به قرمز دور را کاهش می‌داد. این گیاهان نسبت به گیاهانی که زیر نور کامل خورشید می‌روییدند، رشد طولی بیشتری پیدا کردند. گیاهان صحرایی نسبت به گیاهانی که به‌طور معمول در سایه درختان جنگل می‌رویند، رشد طولی بیشتری پیدا کردند. همچنین گیاهان در جست‌وجوی موادغذایی می‌توانند خاک پیرامون خود را ارزیابی کنند و به جاهایی سربکشند که بهترین چیزها در آنجا یافت می‌شوند.

«پیچک باغی» روی زمین می‌خزد و دو بعدی رشد می‌کند. هر جا که مناسب باشد از ساقه زیرزمینی آن ریشه‌هایی به سوی زمین و ساقه‌هایی به سوی بالا پدید می‌آید. ریشه‌های گیاهان می‌توانند رفتارهای هوشمندانه‌تری نیز از خود بروز دهند. برای نمونه دو پژوهشگر انگلیسی، ژنی را در گیاه «رشادی» (Arabidopsis) کشف کرده‌اند. این ژن به ریشه‌ها این توانایی را می‌دهد که برای پیدا کردن قطعه‌های سرشار از نیترات و نمک‌‌های آمونیوم خاک را بچشد.

همچنین گیاهان گوشتخوار ازجمله گیاه «دیونه» با سرعت شگفت‌آوری به برخورد حشره‌ها با کرک‌های حساس روی برگ‌هایشان پاسخ می‌دهند، اما آنها تنها گیاهانی نیستند که می‌توانند برخورد را درک کنند. گیاهان معمولی برای پاسخ دادن به وزش باد، به لامسه نیاز دارند. باد شدید برمیزان شاخ و برگ گیاهان اثر منفی دارد. از این‌رو گیاهان می‌کوشند با تقویت بافت بخش‌هایی که به نوسان در می‌آیند در برابر باد پایداری کنند.