خداباوری پایه زندگی اخلاقی است

حجت الاسلام سید علی اکبر حسینی عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی در مورد سبک زندگی مبتنی بر باور دینی و عدم این باور به خبرنگارمهر گفت: داستایوفسکی می‎گوید اگر خدا نباشد هرکاری مجاز می‏شود. یعنی در نبود خدا هیچ محدودیتی توجیه خردمندانه نخواهد داشت. قرآن هم سلامت نهادهای فردی و اجتماعی و روح قوانین آنها را مبتنی بر خداباوری و دین باوری دانسته است. خداوند برای اینکه آدم‌ها پایبند به حوزه‏‌های اخلاق و روابط انسانی خود بشوند بر توحید تأکید کرده است.

وی افزود: از منظر قرآن اگر دین و خداباوری از اندیشه بشر حذف شود دیگر هیچ ضمانتی برای زندگی اخلاقی و معیشت اخلاقی انسان‌ها وجود نخواهد داشت. خداوند در آیات مختلف درباره گناهان و اعمال بد انسان‏‌ها می‎گوید آیا شماها باور ندارید که روزی با خدای خود ملاقات خواهید کرد و حساب و کتابی درکار است. خداوند در سوره بقره وقتی می‎گوید به صبر و نماز استعانت کنید بعد می‎فرماید نماز برای خاشعین سهل و آسان است و درادامه می‏گوید خاشعین کسانی هستند که باوردارند روزی با خدای خود ملاقات خواهند کرد. یعنی تمام اتفاقات مثبت قرآنی بر روی خداباوری و باور به قیامت است.

عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی تصریح کرد: در داستان جالوت و طالوت در اواخر سوره بقره خداوند می‎فرماید آنهایی که یقین دارند قیامتی هست در عهدی که با خدای خود بسته‌‏اند وفادار می‏‎مانند. در سوره کهف بر عمل صالح تأکید می‏شود خداوند می‎فرماید: کسانی که امیدوارند روزی با پروردگارشان ملاقات خواهند کرد باید عمل صالح انجام دهند. قرآن مملو از آیاتی است که خوبی‌ها را بر اساس خداباوری دانسته و بدی‌ها را بر اساس غفلت و فراموشی از خدا بیان کرده است.
مدیر گروه تفسیر ترتیبی مرکز فرهنگ و معارف قرآن ادامه داد: زیرساخت همه خوبی‌ها ایمان به خدا و زیرساخت همه بدی‌ها فراموشی خدا است. 86 آیه از سور قرآن که در مکه نازل شده بنیادهای خداباوری و توحید را مطرح کرده است. در این آیات مستدل و مبرهن بنیادهای نظری و هم آثار عملی ایمان به خدا را بیان شده است. بر اساس تفکر قرآنی اگر یک ساخت فکری در توحید پی‏ریزی نشود نمی‏‌توانیم جامعه دینی تشکیل دهیم و در این صورت یا نظام دینی محقق نخواهد شد و یا اگر هم نظام دینی محقق بشود کارایی لازم را نخواهد داشت.

حسینی تصریح کرد: جامع دینی جامعه‏‌ای است که اهتمام و برنامه ریزی لازم را برای رویش و گسترش اندیشه دینی دارد. روی اصل توحید و قیامت باوری و وحی تآکید دارد. جمع شدن این سه عنصر باهم باعث می‎شود که اندیشه اسلامی شکل بگیرد و اندیشه اسلامی باعث می‏شود که جامعه اسلامی شکل بگیرد. کار نظام سیاسی مدیریت جامعه بر اساس مکتبی است که آن جامعه به آن مکتب اعتقاد دارد. اگر اندیشه اسلامی آنطور که شایسته و بایسته است در جامعه ما تدوین می‏‌شد یا نهادینه شود چالش‌ها و مشکلات کمتری حاکمان ما پیدا می‏کردند. اگر امروز بحث بومی سازی و تولید علم مطرح می‏شود در حقیقت بازگشت به اصول و مبانی تفکر اسلامی است که بایستی بازخوانی و بازسازی شوند و بر اساس آنها روابط اجتماعی و نظام تربیتی و آموزشی و سیاسی ما شکل بگیرد.

مدیر گروه تفسیر ترتیبی مرکز فرهنگ و معارف قرآن ادامه داد: در این صورت مدیریت جامعه با بحران‏‌ها و چالش‏‌های بسیار کمتری روبرو خواهد شد.

این محقق و پژوهشگر حوزه علوم و معارف اسلامی درمورد اینکه چه نسبتی میان تعریف ما از مرگ و سبک زندگی وجود دارد یا به عبارت دیگر افراد معتقد به جهان پس از مرگ چه نوع سبک زندگی‏‌ای با افراد عدم اعتقاد به آن دارند هم تصریح کرد: طرز تلقی آدمها نسبت به مرگ بسیار متفاوت است. گروهی از مرگ می‏ترسند و گریز از مرگ دارند و گروهی به آن بی اعتنا هستند. ولی مرگ سرنوشت محتوم و مکتوب همه آدم‌ها است. ولی انسان جاودانگی را برای خود ترسیم کرده و آنقدر در سرو صداهای زندگی دنیوی غرق شده که با مقوله مرگ خود را مواجه نمی‏‌کند.

حسینی یادآورشد: گروهی مرگ را می‎پذیرند ولی برنام‌ه‏ای برای آن ندارند. ولی مؤمنین با مرگ انس دارند خداوند درقرآن می‎فرماید قومی که خود را محبوب خدا می‏‌پندارد چرا تمنای مرگ نمی‏‌کنند. حضرت امیر در خصوصیات متقین می‎گوید آنان بی‏قرار مرگ هستند اگر خدا زمانی را برای مرگ مقرر نکرده بود آنقدر درقالب تنگ جسم ناخشنود هستند که یک لحظه هم نمی‎خواستند در قالب جسم قرار داشته باشند. خود ایشان در هنگام مرگ ندای فزت برب الکعبه سرداد. البته ما با این حالت فاصله زیادی داریم.

وی درپایان متذکرشد: بر اساس سبک زندگی قرآنی باید به تعبیر امام حسن مجتبی(ع) در دنیا به گونه‏‌ای که عمرجاودان داریم تلاش کنیم ولی وقتی به آخرت فکر می‏‌کنیم و داریم نماز می‏‌خوانیم تصور کنیم که این آخرین نماز ماست.