این طرح نوید خوشی را برای تئاتر شهرستانها بهدنبال داشت. اما بهنظر میرسد این طرح مانند دیگر طرحهای رنگارنگ معاونت هنری بهدست فراموشی سپرده شدهاست. طرح استقرار گروههای نمایشی در 25 اردیبهشت در جشنی باشکوه رونمایی شد اما بهنظر میرسد این جشن باشکوه چندان رهاوردی برای تئاتر فقیر شهرستانی بهدنبال نداشته است.
در پیچ و خم استقرار
امید خاکپور که در بیستونهمین جشنواره بینالمللی تئاتر فجر با نمایش «مال له کول» در بخش جشنواره جشنوارهها شرکت کرده بود، راهاندازی طرح استقرار گروههای نمایشی سراسر کشور را یکی از اتفاقات خوب تئاتر شهرستانها میداند؛ «با راهاندازی این طرح، انگیزه گروههای تئاتر شهرستان بالا رفت و این باعث شد که گروههای شهرستانی انگیزه بیشتری برای کار کردن داشته باشند. این طرح باعث شد که اگر بچههای شهرستانی با تئاتر پول در نمیآوردند حداقل پولی هم از جیب خرج نکنند.»
با این حال این هنرمند مهابادی از آینده این طرح چندان دلخوش نیست؛ «اما متأسفانه در سال91 از تمدید پروانههای گروههای تئاتر شهرستانی صحبتی نشدهاست و از اجراهای عمومی هم خبری نیست.» او در ادامه میگوید: «بهنظر طرح رها نشدهاست اما با رفتن علی ایزدی از مدیریت طرح استقرار گروههای نمایشی، خبری از ادامه کارها نیست.»
اما مهدی صالحیار از گروه تئاتر اوینار دچار مشکلاتی برای گرفتن پروانه شدهاست؛ «در نخستین فراخوانی که از سوی دبیرخانه طرح استقرار گروههای شهرستانی داده شد، ما مدارک خودمان را ارسال کردیم، به گفته خودشان به دستشان نرسید یا ناقص رسید. ارسال مدارک چهار بار صورت گرفت و سرانجام گفتند که مدارک ما ناقص است. ما نقص مدارک را برطرف کردیم و کار تا مرحله صدور پروانه پیش رفت اما بعد از گذشت یکسال هنوز پروانه کار برای گروه ما صادر نشدهاست، به همین دلیل از کمک هزینهها بینصیب ماندهایم. جالب اینجاست که دفتر استقرار ما را به رسمیت میشناسد و برایمان دعوتنامه میفرستد اما در مرحله دریافت بودجه، از ما پروانه کار میخواهد.»
پیگیریهای سرپرست گروه اوینار هنوز به سرانجام نرسیدهاست؛ «تمام مدارک ما کامل است، چهاربار مدارک را به دفتر طرح استقرار گروههای نمایشی ارسال کردم، هرجا هم که شکایت میکنم، میگویند مشکلی نیست، بهزودی پروانه شما صادر میشود. اما مشکل اینجاست که تا پروانه صادر نشود، به گروه ما هیچ کمکهزینه و بودجهای تعلق نمیگیرد.»
گروه اوینار در سال1380 در شهرستان مرند تأسیس شد. از سال1385 این گروه در جشنوارههای سراسری، منطقهای و ملی شرکت کردهاست. صالحیار گروه خودش را با دیگر گروههای تئاتری مرند مقایسه میکند؛ «گروه ما بهطور حرفهای در طول سال فعالیت میکند و از سوی دیگر، ما گروهی هستیم که به جشنوارههای مختلف میرویم، اما گروههای دیگر که در سطح ما فعالیت نمیکنند هم مجوز گرفتهاند و هم کمک هزینه.»
او طرح استقرار گروههای نمایشی را شکسته خورده تلقی میکند؛ «علی ایزدی در جایگاه مدیر دفتر طرح استقرار گروههای نمایشی و دیگر همکارانش طرحهای خوبی داشتند، اما زمانی که این طرح به مرحله عمل رسید، شکست خورد. از این طرح هیچ سودی نبردم در حالی که ما یک گروه فعال هستیم و زمانی که گروههای فعال از این طرح بهره نبرند، سؤال اینجاست که چرا گروه استقرار تشکیل شده است.»
هرچند که به او وعده داده میشود بهزودی پروانه گروه او صادر میشود اما او تصمیم دارد که این مشکل را پیش مدیر جدید مرکز هنرهای نمایشی ببرد؛ مدیری که به گفته او وعدههای خوبی به هنرمندان شهرستانی داده است.
سالنهای چند منظوره برای شهرستان
تئاتر شهرستان با کمبودهای بسیاری مواجه است، یکی از این کمبودها به سالن تئاتر برمیگردد. خاکپور در اینباره میگوید: «مطمئنا هنرمندان شهرستانی، از نظر مسائل فیزیکی و مادی در مضیقه هستند، ما باهزار مصیبت کار میکنیم.»
به گفته او عدمبرنامهریزی یکی از موارد در تئاتر استانهاست. او به برگزاری جشنواره تئاتر استانی در آذربایجان غربی اشاره میکند؛ «ابتدا قرار بود که جشنواره تئاتر استانی در اینجا برگزار شود، اما برگزار نشد، اما بعد از گذشت چهارماه و نیم تصمیم بر این شد که این جشنواره برگزار شود.»
با وجود این مشکلات این کارگردان تئاتری میگوید: «با توجه به تمام مشکلات، حال تئاتر در شهرستانها خوب است.» شاید یکی از دلایلی که باعث شده او از تئاتر در مهاباد اعلام رضایت کند بهوجود سالن خوبی برمیگردد که او و گروههای تئاتری دیگر میتوانند از آن بهره ببرند؛ «درست است که ما سالنی به اسم آمفیتئاتر نداریم، سالنی که مخصوص و دارای استانداردهای لازم برای اجرای تئاتر باشد، اما ما سالنی چندمنظوره داریم که در اختیار گروههای تئاتری قرار میگیرد.»
صالحیار هم از سالن تئاتر شهرستان خودش اعلام رضایت میکند؛«خوشبختانه مدیر ارشاد مرند، خودش سرپرست گروههای نمایشی بودهاست و به همین دلیل به گروههای تئاتری بها میدهد.» با این حال این شهرستان هم سالن تخصصی تئاتر ندارد؛ «در مرند ما سالن تخصصی نداریم اما میشود در اینجا تئاتر اجرا کرد. هرچند که سالن مجهز به سیستم صوتی و نوری نیست اما در حد یک اجرا امکانات داریم.»
حرف اول، مشکلات مالی
خاکپور در جایگاه کارگردان تئاتر به مشکلات مالی در عرصه تئاتر اشاره میکند؛ «امیدوارم که با مدیریت جدید این مشکلات حل شود و به تئاتر در شهرستانها رسیدگی شده و سالنهای اختصاصی برای تئاتر ساخته شود و یا همین سالنهای موجود را تجهیز کنند.»
صالحیار هم کمبود بودجه را مانعی برای رشد تئاتر در شهرستان میداند؛ «تئاتر در شهرستان نیازمند حمایت است چرا که تئاتر خصوصی در شهرستان منجر به شکست شده است.» خاکپور تئاتر کشور را وابسته به تئاتر کشور میخواند؛ «اگر تئاتر در شهرستانها رشد کند و ما هنرمندان رشد کنیم، قطعا چرخ تئاتر کشور بهتر حرکت میکند.»