در کنگره حزب عدالت و توسعه که پس از ۱۰ سال حاکمیت این حزب با شعار «ملت بزرگ، قدرت عظیم، دورنمای سال ۲۰۲۳» در ورزشگاهی در آنکارا با حضور بیش از ۳۰ هزار نفر برگزار شد بیش از ۱۰۰ نماینده از کشورهای خارجی ازجمله محمد مرسی، رئیسجمهور مصر، خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی حماس، مسعود بارزانی، رئیس منطقه خودمختار کردستان عراق، آلمازبک آتامبایف رئیسجمهور قرقیزستان، راشد الغنوشی، رهبر حزب حاکم تونس، طارق الهاشمی، معاون سابق رئیسجمهور عراق، معاون رئیسجمهور سودان وگرهارد شرودر و یوسف رضا گیلانی نخستوزیران سابق آلمان و پاکستان شرکت داشتند.
در این کنگره مهم که فصلی تازه را در صحنه سیاست ترکیه باز میکند قرار است درباره ترکیب رهبری حزب حاکم ترکیه و برنامههای این حزب تا سال ۲۰۲۳ (صدمین سال تاسیس جمهوری ترکیه) تصمیمگیری شود و طی آن رجب طیب اردوغان برای چهارمین بار برای ریاست حزب عدالت و توسعه اقدام خواهد کرد.
براساس آییننامه حزب عدالت و توسعه یک شخص تنها میتواند برای چهار دوره متوالی ریاست حزب را بر عهده داشته باشد و به همینخاطر این آخرین باری است که اردوغان میتواند رئیس حزبی که او شخصیت محوری و کاریزماتیک آن بهحساب میآید باقی بماند.
رجب طیب اردوغان، رهبر این حزب اکنون برای سومینبار پست نخستوزیری را برعهده دارد و در تلاش است تا با انتخاب افرادی جدید حزب اسلامگرای عدالت و توسعه را برای انتخابات عمومی، ریاستجمهوری و محلی در چند سال آینده آماده کند.نخستوزیر ترکیه روز گذشته در سخنرانی خود در کنگره حزب عدالت وتوسعه که بدون دعوت از احزاب مخالف برگزار شد بار دیگر از سیاست کشورش علیه حکومت بشار اسد دفاع کرد و به حامیان وی هشدار داد.
محمد مرسی، رئیسجمهور مصر هم در سخنرانی خود با اعلام اینکه ترکیه از نخستین حامیان انقلاب مصر بود گفت: دو ملت برادر و دوست ترکیه و مصر رسالتهای مشترک زیادی را دارند که صلح و ثبات ازجمله آنهاست. گمانهزنیهای گستردهای وجود دارد که اردوغان در سال ۲۰۱۴ برای رسیدن به مقام ریاستجمهوری در انتخابات این کشور تلاش خواهد کرد تا بتواند تا سال ۲۰۲۳ (دو دوره پنج ساله) در این پست باقی بماند. رئیسجمهور ترکیه با رأی مستقیم شهروندان انتخاب میشود اما اردوغان برای رسیدن به این پست باید از نخستوزیری و ریاست حزب کنارهگیری کند.
علاوه بر این بسیاری از نمایندگان حزب عدالت و توسعه بهخاطر سه دوره حضور در پارلمان براساس آییننامه حزب نمیتوانند در انتخابات آتی پارلمان شرکت کنند. به همینخاطر اردوغان بهعنوان شخصیت محوری در حزب عدالت و توسعه در تلاش برای پیکربندی جدید این حزب در میان مقامهای ارشد و بلندپایه خود است. درصورتیکه اردوغان بخواهد برای رسیدن به ریاستجمهوری تلاش کند باید فردی مورد اعتماد برای جایگزینی خود داشته باشد. از نومان کورتولموس، کارشناس اقتصادی که در ماه اوت به حزب عدالت وتوسعه پیوست و از افراد نزدیک به اردوغان بهحساب میآید بهعنوان یکی از گزینههای احتمالی نام برده میشود.