هرچند این رشد شاخص، برخی سرمایه‌گذاران را خرسند کرده است اما از دید برخی دیگر هنوز نتوانسته کاهش ثروت سرمایه‌گذاران پایدار این بازار را جبران کند. علیرضا عسگری‌مارانی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری ملی ایران ازجمله این کارشناسان است که معتقد است بورس هنوز جای رشد دارد. آنچه می‌خوانید ماحصل گفت‌وگو با وی در زمینه حال و هوای این روزهای بورس است.
- با توجه به اینکه نیمه اول سال به پایان رسیده، ارزیابی جنابعالی از روند حرکتی بازار سرمایه در شش ماه گذشته چیست؟
اجازه بدهید هرگونه اظهارنظر در مورد روند بازار سرمایه در ششماه ابتدای سال91 بورس را به زمانی موکول کنیم که صورت‌های مالی شرکت‌ها منتشر شده باشد چرا که در آن زمان به استناد این صورت‌های مالی می‌توان به وضوح تأثیر قیمت‌ها درصورت‌های مالی را مشاهده کرد. بی‌شک بدون این صورت‌های مالی هر قضاوتی که انجام شود فقط براساس قیمت‌های سهام روی تابلوی بورس بوده و چنین قضاوتی، یک قضاوت زود‌‌هنگام است.
- با این تفاسیر اگر مبنای تحلیل را قیمت سهام درنظر بگیریم این روند روبه‌رشد را چگونه توجیه می‌کنید؟
اگر مبنای تحلیل روند حرکتی بازار سرمایه، قیمت سهام شرکت‌ها باشد، هرچند در یک‌ماه گذشته بازار خوبی را شاهد بودیم اما افراد و سرمایه‌گذاران پایدار بازار سهام خیلی از این روند خشنود نیستندچون ثروت این سهامداران با‌توجه به سایر بازارها کاهش پیدا کرده است. بررسی روند حرکتی چند صنعت ازجمله صنعت سیمان، خودرو، بانک و سرمایه‌گذاری در ابتدای سال با حال حاضر یا سال گذشته نشان می‌دهد که سهامداران این صنایع سود نکرده‌اند. از طرف دیگر صنایعی مانند صنعت پتروشیمی به واسطه رشد قیمت دلار از سودآوری قابل‌توجهی برخوردار شده‌اند اما در حال حاضر قیمت بسیاری از این شرکت‌ها بسیار پایین‌تر از قیمت عرضه اولیه آنهاست. به‌طور مثال شرکت پتروشیمی مارون بعد از یک‌سال و‌اندی، قیمت اولیه عرضه خود را ندارد.
به‌طور کلی با وجود اینکه در پنج ماه اول سال، این بازار با افت‌وخیز زیادی روبه‌رو بوده و در یک‌ماه اخیر رشد را مشاهده کرده است اما این رشد‌ها بیشتر کاهش ثروت‌ها را جبران کرده و برای سرمایه‌گذار دائمی و پایدار نتوانسته روزهای خوبی را دنبال کند. البته هنوز این امیدواری وجود دارد که سرمایه‌گذاران پایدار بازار سهام بتوانند در ماه‌های باقیمانده سال رشد کند.
- با استناد به چه دلایلی به تداوم رشد این بازار امیدوارهستید؟
در طول ماه‌های گذشته بازار پول، به‌طور متوسط ماهانه 20درصد سود به سرمایه‌گذاران خود داده است اما نسبت به سایر بازارها، بازار سرمایه نتوانسته در این ششماه سود قابل توجهی به سرمایه‌گذاران خود بدهد. این مسئله قسمت خالی لیوان است و از آنجا که همواره بازار سرمایه با تأخیر نسبت به سایر بازارها رشد خواهد کرد بنابراین امیدوارم در بقیه ماه‌های سال، سایر بازارها رشد جدی نداشته باشد و بازار سرمایه براساس مصادیق علمی بتواند با رشد روبه‌رو شده و افت ماه‌های قبل خود را جبران کند.
- با این تفاسیر روند بازار سرمایه در نیمه‌دوم سال را صعودی پیش‌بینی می‌کنید؟
این مسائل همه به این بازمی‌گردد که شرایط اقتصادی کشور به چه صورت باشد. به‌عنوان مثال بحث اصلاح قانون مالیات‌ها ازجمله اولویت‌های کشور است که هنوز معلوم نیست به چه صورت عملیاتی می‌شود. به‌طور کلی اگر در شرایط اقتصادی کنونی به تولید داخلی توجه شده و سیاست‌های مالیاتی برای حمایت از تولید باشد نه بازارهای موازی مانند ارز و طلا، مشوق‌های صادراتی لحاظ شود و همچنین بازار سرمایه هم برای جذب سرمایه‌گذاری حمایت شود قطعا بازار سرمایه بهبود می‌یابد؛ البته همه این موارد منوط به آن است که ریسک‌ها و مصاحبه‌های متناقض توسط متولیان ایجاد نشود.
- مقصود شما از مصاحبه‌های متناقض چیست؟
به‌نظر من متولیان و دولتمردان در تمام سطوح باید به بازار سرمایه نگاه کنند، به‌طور مثال؛ وزیر صنایع به‌عنوان یکی از اعضای شورای بورس باید در جلسات شورای بورس حضور یابد و از نزدیک با تحولات این حوزه همراه باشد، نه اینکه معاون او مصاحبه‌ای کند بدون اینکه وزیر در جریان باشد و همین مصاحبه برخی صنایع موجود در بورس را دچار نوسان منفی کند. متأسفانه این نکاتی است که همیشه بازار را رنج داده و هنوز تمام نشده، اما امیدواریم وضع بهتر شود.
- نوسان نرخ دلار و ارز تا چه‌حد بر بازار سهام تأثیر داشته است؟
تأثیر افزایش قیمت دلار در شرکت‌های بورس به سه شکل است؛ در حالت اول ارزش جایگزینی کارخانه‌های ما را بالا می‌برد به‌عنوان مثال اگر بنا باشد کارخانه‌ای مانند سیمان خاش تاسیس شود به سرمایه‌ای بیش از 250میلیارد تومان نیاز است اما در حال حاضر کل سهام این شرکت را با دلار کنونی می‌توان با 40میلیارد تومان خریداری کرد. تأثیر دوم قیمت دلار در قیمت محصولات صادراتی یا محصولاتی است که در بورس کالا به فروش می‌رسند. به‌طور مثال قیمت کالای مس همواره متاثر از بازارهای جهانی و بورس لندن است که به تبع رشد دلار قیمت آن رشد می‌کند. به‌طور کلی افزایش قیمت دلار در دو بخش افزایش سودآوری و افزایش قیمت جایگزینی بر سودآوری سهام شرکت‌ها اثر می‌گذارد اما در مقابل، همین اتفاق در برخی شرکت‌ها که اجازه اصلاح قیمت محصولاتشان را ندارند منفی عمل می‌کند مانند صنعت خودرو که افزایش قیمت دلار موجب شده قیمت تمام‌شده محصولات آن بالا رود اما این گروه اجازه افزایش قیمت محصولات خود را ندارد. بنابراین اگر بخواهیم تأثیر دلار بر بازار سهام را بسنجیم باید گفت که تأثیر دلار ارزش جایگزینی را بالا می‌برد اما هنوز تأثیر آن معین نشده و در هر شرکت متفاوت است.
- پس نوع نگاه سرمایه‌گذار بر این بازار به چه صورت باید باشد؟
هرچند رشد قیمت دلار در برخی بازارها مانند بورس کالا موجب واقعی‌تر شدن قیمت‌ها در این بازار شده اما باید دید این قیمت دلار در بازار واقعی است؟ به‌نظر من کسانی که با این قیمت‌ها مبادله می‌کنند باید بدانند این قیمت دلار واقعی نیست. در کل شاید بتوان گفت شرکت‌هایی که تا حدودی تأثیر کمتری از دلار می‌گیرند مانند شرکت‌های خدماتی، مخابرات و انفورماتیک که دلار تأثیر مثبت و منفی بر آنها ندارد وضعیت مطلوب‌تری برای سرمایه‌گذار در روزهای آینده داشته باشند. در حال حاضر معتقدم قیمت‌های موجود در بورس کالا به سقف رسیده است و با توجه به رکودی که در دنیاست امید به بالا رفتن آن نیست، مگر آنکه یک شوک شدید نفتی بیابد و... قیمت دلار کنونی خارج از تورم و انتظار تعیین شود.
