یادداشت کمال تبریزی درباره کاریکاتور شرق

هوالقاضی

اندر معنی کاریکاتور شرق

اول باید در نظر داشته باشیم که اثر هنری -از هر نوعی که باشد- یک معنا نزد خالق اثر دارد و بسیاری معانی و استنباط، نزد مخاطبین که بسته به جهان‌بینی و نوع نگرش و حال و احوال هریک از آنان دارد و با این تفسیر،باید پرسید که معنی کاریکاتور از نظر خالق اثر، یعنی آقای هادی حیدری چیست؟

هرچه که باشد خودش که به صراحت می گوید در معنی مورد نظرش توهینی به رزمندگان عزیز و شهدای گرانقدر دفاع مقدس، هرگز نیست و قاعدتا باید همین اندازه را از او پذیرفت. اما در عین حال، و در ظاهر و جزئیات کاریکاتور هم اثری از آثار جبهه و دفاع مقدس نیست. پس می‌توان پذیرفت که معنی مورد اتهام، در استنباط بعضی از مخاطبین بوده و ابداً مربوط به معنی مورد نظر آقای هادی حیدری نیست و نمی‌تواند مبنای اتهام به او باشد.

دوم اینکه می‌خواهم خودم را به عنوان یکی از مخاطبین، مثال بزنم؛ من وقتی کاریکاتور را دیدم؛ معنی‌ای که از آن استنباط کردم؛ مقایسه و تفاوت زمان حال، با گذشته پرافتخار دوران دفاع مقدس بود. کاریکاتور به من گفت : یادش بخیر دورانی که رزمندگان اسلام، همچون صحنه ای که در فیلم «لیلی با من است»بود؛ روبان مطهر به اسامی معصومین (ع) به پیشانی یکدیگر می‌بستند؛اما امروز عده‌ای که از فرهنگ بسیج و بسیجیان فاصله گرفته‌اند؛ (به شهادت وضعیت افرادی که در کاریکاتور می‌بینیم) به چشمان هم چشم‌بند می‌زنند تا حقیقت دیده نشود! در هر صورت باید توجه داشت که زمان کاریکاتور با توجه به طراحی فضای آن، مربوط به حال و یا آینده می‌تواند باشد و نه گذشته پرافتخار دفاع مقدس که باز هم تاکید می‌کنم؛ اثری از آن، در فضا و طراحی کاریکاتور موجود نیست. والسلام.

کمال تبریزی