شاید بتوان گفت هیچ جشنواره داخلی‌ای چون فستیوال فیلم کودک در زنده‌ماندن یک ژانر تأثیرگذار نبوده است. حالا که تصویر خورشید خندان بر سر در سینماهای نمایش‌دهنده فیلم‌های کودک به خاطره‌های دور کودکان دهه60پیوسته و بخش خصوصی رغبتی به حضور در این ژانر نشان نمی‌دهد، فقط یک جشنواره مانده و یک دنیا آرزوی برآورده نشده. اگر سینمای کودک در سال‌های اخیر به لحاظ کمی رشد قابل ملاحظه‌ای داشته این را مدیون جشنواره‌ای است که در نصف‌جهان برگزار می‌شود؛جشنواره‌ای برای زنده‌ماندن یک ژانر که در آن می‌شود کارنامه یکساله سینمای کودک را مشاهده و ارزیابی کرد. تأیید همه‌جانبه سینماگران از جشنواره کودک نشان می‌دهد این رخداد سینمایی روزنه امیدی را بازنگه داشته تا شاید روزی روزگاری بار دیگر خورشید خندان سینمای کودک طلوع کند.
بنا به گفته سیروس حسن‌پور با برگزاری جشنواره‌فیلم کودک و نوجوان، سینمای کودک بار دیگر در کانون توجه قرار می‌گیرد و در چنین شرایطی با یک نگاه کارشناسانه به تولیدات می‌توان تحلیل کرد که اینگونه آثار با مخاطبان خود ارتباط قابل‌قبولی برقرار کرده‌اند یا خیر. وی که نخستین فعالیت سینمایی خود را در دوران کودکی با فیلم «سفر» بهرام بیضایی تجربه کرده معتقد است با برگزاری هدفمند جشنواره و سیاستگذاری کلان و طولانی‌مدت می‌توان رونق بیشتری را در آثار سینمایی ژانر کودک شاهد بود. او همچنین فیلم‌هایی که فقط یک یا دو کودک در آن حضور دارند و موضوع فیلم مربوط به بزرگ‌ترهاست را متعلق به این ژانر نمی‌داند و می‌گوید اینگونه فیلم‌ها دردی را از سینمای کودک دوا نمی‌کنند و بچه‌ها رغبتی به دیدن این نوع فیلم‌ها نشان نمی‌دهند. پس بخشی از مشکلاتی که گریبانگیر سینمای کودک است، مسئله ساخت آثاری است که اساسا متعلق به بزرگسالان است اما کودک هم در آن نقش دارد. وی ساخت فیلم‌هایی با فضای کودک و نوجوان که با جذابیت همراه است را عامل ارتقا و رونق سطح سینمای کودک می‌داند. این کارگردان فضای جشنواره کودک و نوجوان را طی سال‌های اخیر پرشور و نشاط دانسته و امیدوار است که این شور و نشاط امسال دو چندان باشد. حسن‌پور که کارگردانی فیلم‌های «مروارید»، «تصمیم کبرا» و «قطار کودکی» را برعهده داشته، طی مدت فعالیت سینمایی‌اش در جشنواره‌های مختلف داخلی و خارجی حضور داشته و توانسته جوایزی را از چندین جشنواره کسب کند.
جشنواره کودک مهم‌تر از جشنواره فیلم فجر
علی شاه‌حاتمی که ژانرهای مختلفی را در سینما تجربه کرده، جشنواره کودک را مهم‌ترین جشنواره داخلی می‌داند و معتقد است با توجه به مهم بودن این جشنواره نمی‌توان آن را با جشنواره فیلم فجر مقایسه کرد. وی که یکی از دغدغه‌های اصلی‌اش فیلمسازی در ژانر کودک است به‌عنوان راهکاری برای ارتقای سطح کیفی جشنواره کودک و نوجوان اعلام کرده که بهتر است این جشنواره علاوه بر زمان و مکان مشخص، دبیر دائمی نیز داشته باشد. به گفته شاه‌حاتمی یکی از مهم‌ترین و بین‌المللی‌ترین جشنواره‌های ایران که کارگردانان کشورهای دیگر از آن استقبال می‌کنند و حاضرند فیلم‌هایشان را در آن شرکت دهند، جشنواره کودک است. شاه‌حاتمی که سال گذشته و در بیست و پنجمین دوره برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان با فیلم «رویای سینما» حضور داشت و فیلمش جزو برگزیدگان این جشنواره بود خواهان نگاه جدی‌تری به این جشنواره شد و اظهار داشت که تمام افتخارات ما در عرصه سینمای ایران در جهان، مدیون ژانر سینمای کودک است. باید برای جشنواره و سینمای کودک، وقت و انرژی صرف کرد و ضعف‌های آن را نادیده نگرفت. علی شاه‌حاتمی در کارنامه هنری خود آثاری چون «پرواز مرغابی‌ها»، «آوای زندگی» و «کولی» را به ثبت رسانده است.
تولید بهتر، حمایت بیشتر
فرهاد توحیدی نیز برگزاری جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان را لازمه روشن ماندن چراغ سینمای کودک می‌داند. نویسنده آثار «بی وفا»، «دنیا» و «مرد عوضی» جشنواره کودک را مهم‌ترین رویداد فرهنگی هنری کشور قلمداد کرده و این جشنواره را بعد از جشنواره فیلم فجر از قدیمی‌ترین جشنواره‌ها می‌داند. وی دهه‌های60 و 70سینمای کودک و نوجوان را دوران رونق سینمای کودک عنوان کرده و معتقد است که در آن دوران جشنواره‌ها با رونق فراوانی برگزار می‌شدند اما همراه با افت نسبی سینمای کودک، جشنواره فیلم کودک نیز دچار افول شد. بنا به گفته توحیدی با تغییر جمعیت و کاهش تعداد کودکان و نوجوانان و افزایش رسانه‌ها سرمایه‌گذاری و تولید در سینمای کودک دچار ضعف شده است. وی همچنین افزایش ورودی فیلم‌های قاچاق و مقایسه آن فیلم‌ها با فیلم‌های داخلی را نیز از عوامل افت سینمای کودک می‌داند. با این حال این نویسنده شرایط فعلی جشنواره را نقطه عطفی در روند سینمای کودک ارزیابی می‌کند. توحیدی معتقد است جشنواره باید برگزار شود و برای پررونق شدن آن باید به نکاتی چون تولید بهتر، حمایت بیشتر و پیگیری بحث اکران توجه خاصی نشان داد.
توجه به تفکرات کودکانه
مجتبی راعی توجه به محتوا و مضمون متناسب با نیازهای کودکان را ضرورت اصلی سینمای کودک می‌داند و معتقد است که در این سینما نباید مضمون تحت‌الشعاع وجوه دیگری مانند سرگرمی و عناصر ساختاری قرار گیرد. راعی می‌گوید، در سال‌های اخیر سینمای کودک در سطح جهانی به‌دلیل گسترش فناوری‌های نوین و بهره‌گیری از نرم‌افزارهای مدرن رشد چشمگیری داشته و آثار شاخصی چون پاندای کونگ‌فوکار یا عصر یخبندان تولید شده که فروش میلیاردی داشته‌اند و این مسئله بیانگر این است که ما نیز برای رشد سینمای کودک در کشورمان نباید از این مقولات غافل بمانیم. بنا به گفته این کارگردان برای رونق سینمای کودک باید فناوری‌های نوین صنعت سینما، به‌ویژه انیمیشن را به‌کار گیریم تا این سینما بتواند متناسب با خصوصیات کودکان امروزی پیش‌رود. وی اظهار داشته که دغدغه‌ها و تفکرات نسل امروز با تفکرات دوره‌های گذشته متفاوت است. بنابراین بهتر است در فیلمسازی کودک نیز به این تفکرات کودکانه توجه شود.
کارگردان «تولد یک پروانه»، «عصر روز دهم» و «جای امن» درباره جایگاه بزرگان سینمای کودک و حضور مجدد آنان در این عرصه عنوان کرده این بزرگان با تلاش و جدیت توانسته‌اند تجربیات خوبی در حوزه فیلمسازی کودک و جذب مخاطب به‌دست آورند و جشنواره فرصتی است برای انتقال این تجربیات. همچنین باید تجربیات سینمای کودک را با بهره‌گیری از فناورهای روز دنیا به آثاری شاخص و جهانی مبدل ساخت؛ آثاری که با حفظ تشخص بومی و ملی ما زبانی جهانی داشته باشند.
محفلی هنری برای اهالی سینما
تهیه‌کننده فیلم «دویدن در میان ابرها» جشنواره فیلم کودک را موتور محرکه‌ای برای ترغیب فیلمسازان نسبت به تولید هرچه بهتر در این ژانر می‌داند و می‌گوید اگر چنین جشنواره‌هایی نباشند قطعا فیلمسازی در این ژانر رو به افول می‌رود. علی قوی‌تن اعتقاد دارد جشنواره یک محفل هنری برای اهالی سینماست و خوب است که همه هنرمندان اعم از بازیگر، کارگردان و نویسنده در برگزاری جشنواره‌ها شرکت کنند؛ چرا که هنرمندان فیلم‌ها را می‌بینند و آنها را مورد نقد قرار می‌دهند که این امر باعث رقابت بیشتر در عرصه فیلمسازی می‌شود. بنابه گفته وی فیلمسازان باید در بخش تحقیق و پژوهش سرمایه‌گذاری کنند تا این ژانر بتواند موفق و تأثیرگذار عمل کند. قوی‌تن که فیلم‌های «پرواز بادبادک‌ها»، «سرود تولد» و «توطئه» را نیز کارگردانی کرده تفاوت ژانر کودک با بزرگسال را مورد ارزیابی قرار داده و گفته در ژانر کودک باید از پتانسیل و دانسته‌های خود کودک استفاده کنیم؛ چون کودک فرصت حضور در کلاس‌های آموزش بازیگری را ندارد؛ بنابراین نباید انتظار داشت تکنیکی کار کند بلکه باید به استعدادهای نهفته او دقت کرد و از آنها استفاده کرد.
جشنواره یعنی درجا نزدن
چیستا یثربی به برگزاری جشنواره‌های متعدد معتقد است و گفته برگزاری جشنواره‌های مختلف که جنبه آماری ندارند، می‌توانند در وضعیت سینمای ایران تأثیرگذار باشند. وی در رابطه با برگزاری جشنواره کودک و نوجوان نیز اظهار می‌دارد که این جشنواره بخش مهجور و فراموش شده سینمای ایران یعنی سینمای کودک را زنده می‌کند. کودکان آینده سازان سینمای ما هستند اما متأسفانه فرهنگ سینما رفتن در آنان ضعیف شده است. نویسنده فیلم «دعوت» برای جشنواره تعریفی ارائه می‌دهد؛ «جشنواره یعنی درجا نزدن و هر جشنواره قدمی رو به جلو است که ممکن است پرسرعت نباشد اما حرکت در آن جاری است». بنا به گفته یثربی سال گذشته جرقه‌ها و بارقه‌های امیدی در برخی از فیلم‌های حاضر در جشنواره وجود داشت که با اکران نشدن آنها، در حد جشنواره باقی ماند. وی معتقد است فیلم‌های کودک باید فرصت اکران داشته باشند تا کودکان در هرجای کشور آنها را ببینند. یثربی جشنواره فیلم کودک را متعلق به شهر اصفهان می‌داند و می‌گوید اگر این جشنواره از اصفهان برود چیزی از آن باقی نمی‌ماند و جشنواره باید در خور و شایسته اصفهان برگزار شود و فیلم‌ها حرفی برای گفتن داشته باشند.
سینمای کودک؛ ابزار مهمی برای آموزش
کارگردان «نیکان و بچه غول» که فیلمش به جشنواره امسال نرسید، این رخداد سینمایی را فرصتی مناسب برای توجه و تمرکز به این ژانر می‌داند و می‌گوید این ژانر می‌تواند بسیار تأثیرگذار و انسان‌ساز باشد. عبدالرحمان رضایی معتقد است اگر سینمای کودک کمرنگ شود یکی از ابزارهای مهم آموزشی را از دست خواهیم داد. وی امیدوار است که مسئولان با تبیین سیاست‌های حمایتی مناسب در حوزه‌های تولید و نمایش فیلم کودک، زمینه رونق مجدد این ژانر مهم سینمایی را فراهم کنند. بنا به گفته رضایی جشنواره کودک و نوجوان با آینده‌سازان کشور سر و کار دارد؛ همانطور که در دوره‌های گذشته نیز این جشنواره تأثیرگذار و فرهنگساز بوده. وی اظهار داشته اگر جشنواره فیلم کودک به سمت رونق گام بردارد می‌تواند تأثیر بسزایی بر ارتقای سطح فکری کودکان و نوجوانان داشته باشد.
جشنواره کودک؛ نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت
حجت الله سیفی که امسال با فیلم «بچه‌های جسور» در بیست‌و‌ششمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان حضور دارد معتقد است جشنواره فیلم کودک می‌تواند روش صحیح فیلم دیدن، تفکر و اندیشه را به بچه‌ها آموزش دهد. سیفی می‌گوید که جشنواره با حضور فیلم‌های خوب معنی پیدا می‌کند وگرنه جشنواره بدون فیلم خوب، صرفا یک جشن است. اگر می‌خواهیم آثار فاخری در حوزه سینمای کودک تولید کنیم ابتدا باید جشنواره پویایی داشته باشیم و این مهم باعث می‌شود کارگردانان برای تولید آثار خوب تشویق شوند.
وی پویا بودن جشنواره را عاملی برای تشویق فیلمسازان عرصه کودک می‌داند و می‌گوید باید سینمای کودک همزمان هم در جشنواره و هم در حوزه تولید و اکران حرکت پویایی داشته باشد و در چنین شرایطی است که شاهد آثار فاخر در حوزه سینمای کودک هستیم. کارگردان «به خاطر خواهرم»، جشنواره کودک را متعلق به مهم‌ترین قشر جامعه می‌داند و خواهان برنامه‌ریزی بلندمدت برای این جشنواره و مخاطبان آن شده است. به گفته سیفی خوب است که مسئولان برای دوره‌های بعدی از سال قبل برنامه‌ریزی کنند.
همچنین وی اظهار می‌دارد که سخت‌ترین نوع فیلمسازی، کار برای کودکان است؛ چرا که هر فیلم کودکانه، برآمده از اندیشه فیلمساز است. اندیشه فیلمساز نیز مانند کتاب می‌ماند؛ بنابراین افزایش تولید فیلم برای کودکان مشابه کتابهای متنوعی است که در اختیار آنان قرار می‌گیرد.
