هر فیلمی که قابلیت حضور در جشنواره را داشته و به لحاظ ضوابط دچار مشکل نبوده به فهرست مسابقه راه یافته و به همین دلیل ممکن است برخی از آثار فاقد حداقل استانداردهای لازم باشد، که این امر شاید گریز‌ناپذیر بنماید. بضاعت اندک سینمای کودک و نوجوان در دهه80، کار را به جایی رسانده که باید نفس گردآمدن این تعداد فیلم در جشنواره را غنیمت شمرد. نکته قابل‌توجه دیگر حضور توأمان فیلم‌های واقع‌گرا و آثاری است که در آنها از عنصر تخیل و مایه‌های فانتزی بهره گرفته شده است.
شاید سیاهه طولانی فیلم‌های اکران نشده سینمای کودک در سال‌های اخیر باعث شده که مسئولان قدری هم به جذابیت بها بدهند و پای فانتزی و تخیل هم به همین دلیل در فیلم‌های جشنواره امسال باز شده است؛ هر چند به نظر نمی‌رسد تعداد زیادی از فیلم‌های جشنواره امسال هم بخت چندانی برای اکران عمومی گسترده داشته باشند. فیلم‌هایی مثل «آقای مدیر»، «چتر سبز» و «دامنه‌های سفید» هم از آن آثاری‌هستند که سابقه نشان داده بیشتر مورد توجه جشنواره قرار می‌گیرند تا پخش‌کننده‌ها و سینماداران. مروری بر 13فیلم حاضر در بخش مسابقه نشان می‌دهد که کارنامه یکساله سینمای کودک و نوجوان ایران لااقل روی کاغذ متنوع است.
گورداله
کارگردان و تهیه کننده: نادره ترکمانی. نویسندگان فیلمنامه: خسرو صالحی، نادره ترکمانی. مدیر فیلمبرداری: مرتضی غفوری. مدیر دوبلاژ: محمد رضا علیمردانی. آهنگساز: بهنود یخچالی.
«گورداله، شخصیت عروسکی این فیلم و خانواده‌اش درگیر نقشه شوم غول قصه می‌شوند».
داستان این فیلم برگرفته از افسانه‌ای قدیمی در ایران است که در قومیت‌های مختلف با همین نام در گذشته نسل به نسل روایت شده. در «گورداله» مفاهیمی چون فرهنگ اصیل ایرانی، ضرب المثل‌ها، غذاهای ایرانی، ترانه‌های فولکلور و... گنجانده شده است.
درباره فیلم: داستان گورداله سال‌ها پیش مکتوب شده بود و بعدها خسرو صالحی یکی از نویسندگان این فیلم آن را در کتاب «افسانه‌های سرزمین من» به چاپ رساند. تولید این فیلم در چهار فصل سال صورت گرفت. همچنین در این فیلم از کروماکی متحرک استفاده شده و دوبله فیلم نیز توسط گویندگان صاحب نام عرصه دوبلاژ و چند تن از بازیگران سینما صورت گرفته است.
این فیلم به‌عنوان دومین اثر موزیکال تمام عروسکی تاریخ سینمای ایران پس از «شهر موش‌ها» است که سعی شده در آن با استفاده از ترانه‌های عامیانه و فولکلور ایرانی فضایی شاد و در عین حال آموزنده برای مخاطبان فراهم شود. به گفته کارگردان این فیلم، گورداله می‌تواند برای هر سنی جذاب و خاطره انگیز باشد.
نادره ترکمانی پیش از این «خاله سوسکه» را در همین ژانر ساخته است.
صداست که می ماند
کارگردان: سعید چاری، بازیگران: رضا رویگری، میر طاها مظلومی، امیر زریوند، مختار سائقی، مجید شهریاری، فریده دریامج، عباس محبوب، آرش میر احمدی، سیاوش قاسمی، اردشیر کاظمی، محمد آزادی، اسدالله یکتا، امیر علی مردانی، جلال طباطبایی، سیدرضا موسوی، جلال پیشوائیان، فرشید شفیعی، ثنا صادقی و آوا رویگری. تهیه کننده: هادی مشکات.
«تورج نصر که دوبلور معروفی است و جای بیش از 3هزار کاراکتر کارتونی معروف حرف زده است حین دوبله کارتونی، دچار عارضه قلبی و سکته می‌شود و به کما می‌رود. کاراکترهای کارتونی وقتی می‌بینند دکترها قطع امید کرده‌اند، نگران می‌شوند و می‌ترسند با مرگ تورج نصر صدای آنها هم برای همیشه خاموش و قطع شود و به همین دلیل همگی سراسیمه از شهر کارتون‌ها وارد دنیای واقعی می‌شوند تا وی را نجات دهند».
درباره فیلم: نسخه ناقص این فیلم که در سی‌امین جشنواره فیلم فجر به نمایش درآمده بود، دچار تغییرات بسیار زیادی شده و به گفته کارگردان فیلم از نظر ساختاری دیگر هیچ شباهتی به نسخه به نمایش درآمده در جشنواره فجر ندارد. به گفته چاری یکی از نقاط قوت این فیلم رئال -انیمیشن بودن فیلم بود که متأسفانه بخش‌های زیادی از انیمیشن‌ها در آن زمان حاضر نبودند و همین امر باعث شد که فیلم در آن زمان به‌شدت آسیب ببیند.
بنا به گفته کارگردان صداست که می‌ماند، این فیلم مختص گروه سنی کودک نیست و در واقع برای کودکان دیروز که جوانان امروز هستند، ساخته شده و بیشتر کاراکترهای انیمیشنی استفاده شده در فیلم هم مربوط به زمان دهه 60است.
آقای مدیر
کارگردان: حسن آقاکریمی. نویسنده: غلامرضا حیدرنژاد. مدیر فیلمبرداری: کامیار فاروقی. بازیگران: قربان نجفی و معصومه بافنده. به تهیه‌کنندگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
«آموزگار یک مدرسه که به‌دلیل سفری که به مشهد مقدس در پیش دارد از دانش‌آموزان خود می‌خواهد تا هر کدام نامه‌ای برای امام رضا(ع) بنویسند تا او این نامه‌ها را به مشهد ببرد اما به‌دلیل مشکلی که برای این آقا معلم ایجاد شد از سفر مشهد بازماند و تمامی نامه‌ها را به بچه‌ها بازگرداند به جز نامه‌ای که روی آن نام کسی نوشته نشده است».
درباره فیلم: «آقای مدیر» که براساس فیلمنامه «نامه‌ای برای او» ساخته شده ابتدا قرار بود فیلمی کوتاه باشد ولی حسن آقاکریمی که از فعالان قدیمی بخش سینمایی کانون پرورش فکری است آن را مناسب تولید فیلمی بلند دانست و در نهایت با فیلمنامه‌ای که توسط رضا حیدرنژاد نوشته شد جلوی دوربین رفت. آقاکریمی که سابقه همکاری با عباس کیارستمی را به عنوان مدیر تولید در دهه60 در کارنامه دارد، بیشتر در حوزه تولید و تهیه کار کرده تا کارگردانی. فیلم آقای مدیر که تنها بازیگر حرفه‌ای‌اش قربان نجفی است از جمله آثاری است که می‌تواند نشانه‌ای از سینمایی باشد که مدت‌هاست به حاشیه رفته است؛ سینمای موسوم به کانونی که در دهه‌های 50 و 60 در اوج بود و مدت‌هاست دوران افولش را سپری می‌کند.
بزرگمرد کوچک
کارگردان: صادق دقیقی. نویسنده: شیما بحرینی. بازیگران: شبنم قلی‌خانی، پویا امینی، سوگل طهماسبی، حبیب‌اللهیاری، پرهام دلدار، جواد سلام‌پور و مجتبی قربانی.
«بزرگمرد کوچک ماجرای نوجوانی است که در دفاع‌مقدس به مبارزه پرداخته است».
درباره فیلم: این فیلم که اولین ساخته بلند صادق دقیقی است برگرفته از زندگی شهید بهنام محمدی به روایت اتفاقاتی می‌پردازد که در اوایل جنگ رخ داده است. فیلم بزرگمرد کوچک تنها فیلم جنگی حاضر در بخش مسابقه جشنواره کودک امسال است. جز بازیگر نقش رزمنده نوجوان در بقیه نقش‌های اصلی از بازیگران حرفه‌ای استفاده شده است.
قبیله من
نویسنده و کارگردان: غلامرضا آزادی. مدیر فیلمبرداری: پیام آزادی. بازیگران: مهران هادی، الهام طهوری، آیدا نامجو، میلاد سرجویی، محمدرضا سهرابی، افسانه صالحی، مینو کرمی، مرتضی حسینی، هاله میرهادی و اصغر بیچاره. تهیه کننده: فریال بهزاد.
«مروری بر 50سال از زندگی یک فیلمساز و داستان عشق او به سینما، با همه ماجراهایی که در نیم قرن برایش اتفاق افتاده است».
درباره فیلم: «قبیله من» یک اثر شخصی است که در آن سازنده‌اش با کوله‌باری از تجربه به عنوان فیلمبردار به بیان دلمشغولی‌ها و خاطراتش از دوران سپری شده پرداخته است. فریال بهزاد، کارگردان سینمای کودک و همسر غلامرضا آزادی، تهیه‌کننده فیلم است و پیام آزادی فرزند کارگردان هم به عنوان مدیر فیلمبرداری حضور داشته است؛ کسی که در دهه60 نقش اصلی فیلم «کاکلی» را به کارگردانی مادرش، فریال بهزاد و فیلمبرداری غلامرضا آزادی بازی کرده بود. در واقع یکی از کودکان سینمای کودک دهه60 پشت دوربین فیلمی ایستاده که امسال در جشنواره اصفهان حضور دارد. به گفته کارگردان، قبیله من می‌تواند جذابیت بسیاری برای مخاطب کودک و نوجوان داشته باشد؛ چرا که کودکان می‌توانند در این فیلم با فرهنگ و خاطرات گذشته شهر اصفهان آشنا شوند. وی همچنین هدفش از ساخت این فیلم را تنها ادای دین به سینما نمی‌داند و ثبت دورانی از تاریخ فراموش شده سینمای ایران را یکی دیگر از اهدافش ذکر کرده است.
دامنه های سفید
کارگردان: محمدابراهیم معیری. آهنگساز: ناصر شکرایی. بازیگران: مهدی میامی، علیرضا اوسیوند، هادی دیباجی و الهام چرخنده . تهیه‌کننده: بهروز رشاد.
«عقابی توسط یگ گروه سارق و قاچاقچی حیوانات ربوده می‌شود که در این مقطع خانمی محقق وارد ماجرا شده و تصمیم می‌گیرد این عقاب را از گروه سارقان پس بگیرد».
درباره فیلم: «دامنه‌های سفید» موضوعی بکر و تازه دارد و سینمای ایران کمتر سراغ مضامینی از این دست رفته است. در فیلم از یک عقاب دست‌آموز استفاده شده است. لوکیشن‌های خوش‌تصویر از دیگر ویژگی‌های فیلم دامنه‌های سفید است.
بازگشت به آینده
کارگردان: علی عبدالعلی زاده. نویسندگان: علی عبدالعلی‌زاده و فاطمه پاسبان. مدیر فیلمبرداری: فرشاد گل‌سفیدی. آهنگساز: محمدمحمدعلی. بازیگران: رضاشفیعی‌جم. یوسف صیادی، فتحعلی اویسی، بهنوش بختیاری، عباس محبوب و علیرضا اویسی. تهیه‌کننده: فرهاد گلی. «سه همکلاسی در زمان پیری‌شان تصمیم می‌گیرند با ماشین زمان به گذشته برگردند».
درباره فیلم: «بازگشت به آینده» فیلمی تخیلی و فانتزی است. علی عبدالعلی‌زاده در کارنامه فیلمسازی خود فیلم‌هایی چون «چگونه میلیاردر شدم»، «من و پدربزرگ ده‌ساله‌ام»، «سرتو بدزد رفیق»، «سیزده گربه روی شیروانی»، «تارزن و تارزان» و «تعقیب» را به ثبت رسانده است. علی عبدالعلی‌زاده قبلا هم نشان داده که به سینمای فانتزی علاقه خاصی دارد. پررنگ‌ترین رویکرد این فیلمساز به فانتزی و تخیل در فیلم سیزده گربه روی شیروانی مشاهده می‌شود. بازگشت به آینده هم نشانگر دلمشغولی قدیمی این فیلمساز به عنصر تخیل است. می‌ماند این نکته که سینمای ایران به‌دلیل ضعف امکانات تکنیکی، کارنامه خوبی در سینمای فانتزی ندارد.
آدم آهنی
کارگردان: رحیم بهبودی فر. مدیر فیلمبرداری: عباس رحیمی. آهنگساز: بهرنگ قدرتی. بازیگران: علی صادقی، لادن طباطبایی، محمدعلی کیانی، امیر غفارمنش، مرتضی کاظمی، مرجان قمری، مجید اکبری، علی راسخ، حامد توکلی، مهدی هاشمی، یوسف طاهریان، حامد کیازال و علیرضا مظفری. تهیه کننده: محمد علی کیانی.
«پسر بچه‌ای به نام سینا به‌دلیل زیاده‌روی در انجام بازی‌های کامپیوتری دچار توهماتی می‌شود که والدینش نیز توجهی به این امر ندارند. مادر او در پروژه‌های سینمایی، طراح گریم و پدر او نیز بنگاه‌دار است. تنها دایی سینا که مدیر مدرسه او نیز هست، متوجه این جریان شده و درپی رسیدگی به این مشکل برمی‌آید».
درباره فیلم: «آدم آهنی» ازجمله آثاری است که با رویکرد فانتزی ساخته شده و در جشنواره امسال فیلم‌های کودک حضور دارد. ظاهرا برای تولید این فیلم که اولین ساخته بلند سینمایی کارگردانش نیز هست از جلوه‌های ویژه رایانه‌ای استفاده گسترده‌ای صورت گرفته است. سازندگان فیلم تلاش کرده‌اند شخصیتی فانتزی را در قالب آدم‌آهنی برای کودکان خلق کنند. این آدم‌آهنی که یکی از شخصیت‌های بازی‌های رایانه‌ای است، اسلحه‌ای دارد که به نظر می‌رسد دوربین فیلمبرداری است. آدم‌آهنی که علی صادقی یکی از بازیگران اصلی‌اش است از رگه‌ای کمدی نیز برخوردار است. فیلم در راستای ارائه هشدار به خانواده‌ها ساخته شده تا مراقب خطرات احتمالی بازی‌های رایانه‌ای خارجی باشند.
روییدن در باد
نویسنده و کارگردان: رهبر قنبری. مدیرفیلمبرداری: فریدون شیردل. بازیگران: گوهر خیراندیش، امید زندگانی، حسین عابدینی، ذبیح افشار، یلدا قشقایی، کاظم هاشم‌زاده، ژیلا شاهی، محمدرضا خدایی، بهروز الله‌وردی و قاسم سیدسیاح. تهیه‌کننده: حسن امجدی مقدم. با مشارکت بنیاد سینمایی فارابی.
«داستان پسری 14ساله به نام اصلان را روایت می‌کند که مجبور است امتحانات سراسری‌اش را در مسیر کوچ ایل از قشلاق به ییلاق بگذراند».
درباره فیلم: روییدن در باد با توجه به اینکه به کل در طبیعت می‌گذرد و به زندگی ایلات و عشایر می‌پردازد فیلم دشواری به لحاظ اجرا بوده. فیلم در بخش مسابقه سی‌امین جشنواره فیلم فجر حضور داشت ولی چندان مورد‌توجه قرار‌نگرفت. تکراری و کلیشه‌ای بودن پرداخت فیلم از جمله ایرادهایی بود که منتقدان بر روییدن در باد گرفتند. جالب توجه‌ترین نکته روییدن در باد استفاده از گوهرخیراندیش در نقش یک پیرزن با چهره‌پردازی سنگین و استفاده از دوبلور است. فیلم در چند جشنواره بین‌المللی حضور داشته و در بازار فیلم کن هم بخت خود را آزموده است.
چتر سبز
نویسنده، تهیه‌کننده و کارگردان: ناصر رفایی. مدیر فیلمبرداری: محمدرضا سکوت. بازیگران: علی آقا‌رضا کاشی، مهسا زرین‌جویی، کیوان خان‌بگی.
«دارای موضوعی زیست‌محیطی است که تقریباً به شکل بدیع و نو نگاهی به حیات‌وحش و بحث کودک و طبیعت دارد».
درباره فیلم: نمایش فیلم «امتحان» در بیستمین جشنواره فیلم فجر حکایت از ظهور فیلمسازی خوش‌ذوق و توانا داشت که اثری دشوار را به سامان رسانده بود. ناصر رفایی برای فیلم امتحان از جشنواره آن سال، سیمرغ هم گرفت اما اکران نشدن این اثر سینمایی باعث شد او در ادامه مسیر دچار مشکلاتی شود. رفایی چند سال پیش «این خانه امن نیست» را کارگردانی کرد که این فیلم هم به سرنوشت امتحان دچار شد و اکران عمومی نشد. «چتر سبز» سومین ساخته رفایی ظاهرا ارتباطی به ساخته‌های قبلی او ندارد؛ فیلمی که در استان گیلان فیلمبرداری شد و در تمام نقش‌ها از نابازیگران استفاده شده است. چتر سبز روایتی سینمایی از مسائل زیست‌محیطی است.
بچه های جسور
تهیه‌کننده و کارگردان: حجت‌الله سیفی. بازیگران: مسیح سیفی، یعقوب نفقان و جعفر نوری.
«دو کودک یک سفر تخیلی را در دنیای واقعی انجام می‌دهند».
درباره فیلم:حجت‌الله سیفی یکی از باسابقه‌ترین کارگردانان سینمای ایران است که پس از سال‌ها بچه‌های جسور را در ژانر سینمای کودک ساخته است.
مروارید
کارگردان: سیروس حسن‌پور. مدیر تصویربرداری: ساعد نیکذات. بازیگران: مهدی فقیه، سلیمه رنگزن، علیرضا اوسیوند، سیدعبدالله موسوی، میرطاهر مظلومی، حسن ذاکری، سیروس کهوری نژاد و پریوش نظریه. تهیه کننده: جواد نوروزبیگی.
«خواهر و برادری به‌دلیل مشکلات پدرشان که صیاد مروارید است، درگیر شرایطی می‌شوند و ماجرای آنان به نوعی با تخمگذاری لاک‌پشت‌ها گره می‌خورد».
فرزندخوانده
کارگردان: وحید نیکخواه آزاد. مدیر فیلمبرداری: فرشاد احمدی. بازیگران: حمیدرضا پگاه، شبنم قلی‌خانی، بهروز شعیبی، سیدمهرداد ضیائی. تهیه‌کننده: ابراهیم اصغری.
«فرزند خوانده داستان چند خانواده است که موضوعات مشترکی را در رابطه با فرزندخواندگی و روابط فرزند با پدر و مادر دنبال می‌کند».
درباره فیلم: وحید نیک‌خواه‌آزاد از باسابقه‌ترین فعالان حوزه سینمای کودک و نوجوان، فیلم «فرزندخوانده» را در سکوت خبری کارگردانی کرد؛ روالی که در ادامه نیز دنبال شد و جز خلاصه‌ای چند خطی اطلاعی درباره فیلم در دست نیست. نیک‌خواه‌آزاد - سردبیر اسبق مجله کیها‌ن بچه‌ها و از چهره‌های فعال گروه کودک تلویزیون و بعد تهیه‌کننده سینما- یکی از معدود بازمانده‌های نسل طلایی سینمای کودک در دهه60 است که همچنان در این حوزه به فعالیت می‌پردازد. «علی و دنی»، «نصف مال من، نصف مال تو» و «دیو و دلبر» از جمله آثار این سینماگر به عنوان کارگردان است. ظاهرا فرزندخوانده فیلمی است که به مخاطب کودک و نوجوان و بزرگسال به صورت توأمان توجه دارد.
