بیش از دو هزار روستای استان آذربایجانغربی در مسیر 6930کیلومتری از رودخانههای سیلخیز قرار دارند و در اکثر فصول سال، سیلهای مهیب بهدنبال بارش باران و نزولات آسمانی در این منطقه کوهستانی جاری میشود.
آنچه در این میان قابل تامل است اینکه وقوع سیلابهای فصلی، بارش تگرگ و بارانهای سیل آور در این منطقه مشکل امسال و پارسال نیست بلکه بخش کشاورزی و سایر بخش های اقتصادی منطقه از سالیان متمادی متحمل خسارات سنگین و جبرانناپذیری میشود و بهنظر میرسد این امر نشان از ناکارآمدی مدیریت بحران و بیتدبیری دستگاههای مسئول برای ایمنسازی مناطقی دارد که در مسیر سیلاب قرار گرفتهاند. مدیرکل بنیاد مسکن انقلاب اسلامی آذربایجانغربی نبود اعتبارات را از دلایل اصلی عدم ایمنسازی روستاهای در معرض سیل و یا جابهجایی آنها عنوان میکند و میگوید: هرساله تعداد زیادی از روستاهای استان بهویژه در شمال آذربایجانغربی بهدلیل وقوع سیل دچار خسارات زیادی میشوند که این امر ضرورت تخصیص اعتبارات ویژه و در سریعترین زمان ممکن برای ایمنسازی و جابهجایی این مناطق را دوچندان میکند.
ایوب عزیزی از بیان رقم اعتباری مورد نیاز برای ایمنسازی و جابهجایی مناطق در خطر سیل خودداری کرده و میافزاید: استفاده از مصالح بیکیفیت جهت کاهش هزینه اتمام ساختمانهای مسکونی، نبود واحدهای تولیدی کافی برای تولید مصالح مورد نیاز در استان و عدمبرنامهریزی مناسب و اصولی مدیریت بحران از عواملی است که احتمال خسارات هنگفت مالی و جانی را در برابر وقوع هرگونه بلایای طبیعی بهویژه سیل افزایش میدهد و باید در این زمینه برنامهریزی عملیاتی انجام شود.
وی یادآور میشود: سال گذشته خسارتی افزون بر سههزار و500میلیارد ریال در اثر وقوع سیل به تاسیسات و تجهیزات زیربنایی استان وارد شد، این در حالی است که بودجه سالانه بخش عمرانی استان به دوهزارمیلیارد ریال هم نمیرسد. درحالیکه میتوان با پیشبینی دقیق این حوادث، هزینههای هنگفتی که صرف خسارات میشود را در بخشهای عمران و آبادانی این مناطق هزینه کرد.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجانغربی هم با بیان اینکه سیل امسال بالغ بر سههزار و 840میلیارد ریال خسارت زده است، میگوید: حادثه سیل در مناطق مختلف استان هرساله با میزان شدت و حوضه جغرافیایی متفاوتی اتفاق میافتد که در دوحوزه انسانی و منابع طبیعی خسارتهای جبرانناپذیری ایجاد میکند.
محبوب زارع با انتقاد از بیتوجهی برخی دستگاههای مسئول در زمینه جلوگیری از سیلهای قابل پیشبینی در استان میافزاید: تخریب پوشش گیاهی در ارتفاعات و مراتع بر اثر چرای بیش از ظرفیت دامها، تصرف مسیلهای طبیعی توسط مردم و ساخت منازل مسکونی، تاسیسات کشاورزی و صنعتی ازجمله عوامل تشدیدکننده آثار و خسارتهای سیلابها ست که باید اداراتی از قبیل منابع طبیعی و آبخیزداری، جهادکشاورزی و بنیاد مسکن در نظارت بر این فرایندها دقت نظر بیشتری داشته باشند.
وی ادامه میدهد: تهیه نقشه پهنهبندی خطر سیل، حفاظت و جلوگیری از دخل و تصرف غیرمجاز در حریم و بستر رودخانهها و مسیلها، کمک به طرحهای مطالعاتی شهری و روستایی در جهت تعیین محدودههای خطر و تعیین مناطق امن برای توسعه، کمک به هدفمندسازی صنعت بیمه در تمامی بخشها، تلاش برای ایجاد سیستمهای پیشبینی و هشداردهنده سیل ازجمله برنامههای کاری است که باید دولت اعتبارات مورد نیاز در اجرایی شدن این طرحها را توسط مدیریت بحران استان اختصاص دهد.
این مقام مسئول، شهرها و روستاهای شمال استان را بیشتر مناطق در معرض خطر سیل دانسته و اضافه میکند: باید از نگاه بخشی به این موضوع پرهیز کرد بلکه بتوان با یک نگاه کارشناسانه موضوع سیل و خسارات ناشی از آن را بررسی کرد و بودجه مورد نیاز برای پیشگیری از آن را درنظر گرفت.
زارع با بیان اینکه توازن طبیعی در مناطق سیل زده بر هم خورده است، میگوید: تثبیت بستر در حوزه منابع طبیعی باید بدون فوت وقت و با همکاری شرکت آب منطقهای و اداره کل منابع طبیعی استان شروع شود که در این صورت شاهد کاهش چشمگیر وقوع خسارات در مواقع بحرانی ناشی از وقوع سیل در استان خواهیم بود.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری آذربایجانغربی با بیان اینکه باید با اعمال مقررات و نظارت بر ساخت و سازهای شهری و روستایی و جلوگیری از تجاوز به حریم مسیلها و رودخانهها احتمال بروز این بلای طبیعی را کاهش داد، خاطرنشان میکند: هماکنون تنها راه کاهش اثرات سیل در شهرها و روستاهای استان برطرف کردن مشکل اعتباری برای سرعتبخشی به ایمنسازی این مناطق، جابهجایی و اجرای طرحهای پیشگیرانه است.