درست مقارن با زمانی که رجب طیب اردوغان، نخستوزیر ترکیه سهشنبه هفته گذشته وارد دمشق، پایتخت سوریه شد تا به همراه بشار اسد، رئیس جمهور این کشور شاهد بازی دوستانه تیم فوتبال فنرباغچه با تیم سوری الاتحاد باشد نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان کنگره ایالات متحده نیز که سومین شخصیت سیاسی در آمریکا تلقی میشود به رغم مخالفتهای کاخ سفید وارد این شهر شد.
دولت جورج بوش، رئیس جمهور ایالات متحده با انتقاد از سفر پلوسی به سوریه، دموکراتها را به ارسال پیامهای متناقض برای سوریه متهم کردند که از سوی وزارت امور خارجه آمریکا به عنوان کشوری حامی تروریسم معرفی شده است.
در حالی که دولت بوش واکنش منتقدانهای به سفر پلوسی به سوریه نشان دادند اما از کنار سفر اردوغان به دمشق برخلاف بار قبل که او در آوریل سال 2005 میلادی از سوریه دیدار به عمل آورد و با اعتراض واشنگتن روبهرو شد در سکوت کامل گذشتند.
پلوسی به دمشق رفت تا راههای مساعدت به حل و فصل اختلاف نظرها بین سوریه و ایالات متحده و کمک به رفع تنشها در خاورمیانه را مورد بررسی قرار دهد در حالی که اردوغان به دنبال ایجاد زمینه گسترش مراودات اقتصادی ترکیه و سوریه بود.
ایالات متحده در تمامی چهار سالی که از آغاز اشغال عراق میگذرد دمشق را به دامنزدن به ناآرامیهای این کشور متهم کرده است. مقامات آمریکایی ادعا دارند عوامل اطلاعاتی سوریه زمینه نفوذ عوامل تروریستی خارجی از طریق قلمرو سوریه به خاک عراق را فراهم میآورند.
ترکها برخلاف اردوگاه بازها در ایالات متحده اعتقاد دارند حتی با فرض درست بودن این اتهامات نباید سوریه را به انزوا کشاند. از نظر مقامات آنکارامنافع ملی ترکیه از رهگذر گسترش مراوده با همسایگانشان در خاورمیانه تأمین میشود که علاوه بر دستاوردهای سیاسی شکوفایی اقتصاد ترکیه را هم به دنبال دارد. برای آنکارا این رویکرد چندان جدیدی نیست.
سیاست گفتگو با همسایگان پس از اضمحلال اتحاد جماهیر شوروی در اوایل دهه 90 میلادی به جزیی بنیادین از سیاست خارجی ترکیه تبدیل شد. در این دوره زمانی رومانی و بلغارستان که همسایگان ترکیه در آن سوی آبهای دریای سیاه هستند به عضویت ناتو و اتحادیه اروپا درآمدهاند در حالی روابط گرجستان و ترکیه به بالاترین سطح ممکن ارتقا یافته است.
با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی، آنکارا انرژی خود را معطوف امضای توافقنامههای امنیتی با بلغارستان و رومانی کرد و نه تنها موانع روانی بسط روابط ترکیه و این دو کشور از میان برداشته شد که محدودیتهای فیزیکی گسترش مراودات با این کشورها که زمانی از دشمنان ترکیه تلقی میشدند نیز از میان برداشته شد.
با وجود اختلافهای ارضی ترکیه با یونان، از دیگر اعضای ناتو در شرق اروپا سیاستگذاران ارشد ترکیه سعی کردهاند روابط سیاسی و اقتصادی خود با آتن را توسعه دهند. قبرس دوپاره کماکان یکی از تنشزاترین مؤلفهها در روابط آنکارا با آتن و اتحادیه اروپاست و کندی روند الحاق ترکیه به این اتحادیه را رقم رده است. این در حالی است که تلاش برای عادیسازی روابط با ارمنستان تاکنون نتیجهای دربرنداشته است.
اولین گامها به سوی ارتقای روابط آنکارا و دمشق در سال 1999 و با انعقاد قراردادی دوجانبه برداشته شد که از آن تحت عنوان موافقتنامه آنکارا یاد میشود. براساس این توافقنامه سوریها متعهد شدند به حمایت خود از حزب کارگران کردستان ترکیه (PKK) پایان دهند.