اگرچه گمان نمیرود مشرف در زمینه جذب گردشگر بتواند عملکرد بهتری در قیاس با موفقیتش برای سرکوب تروریستها بهدست آورد اما به اعتقاد بسیاری از جمله کارشناسان سازمان ملل متحد موفقیت اسلامآباد در این حیطه میتواند به افزایش ثبات و امنیت در پاکستان کمک کند.
به گمان این گروه افزایش گردشگران به رشد درآمدها و به تبع آن کاهش گرایشات تروریستی در پاکستان منتج خواهد شد.
خورخه سکوئریا، رئیس دفتر سازمان فرهنگی، علمی و آموزشی ملل متحد (UNESCO) در پاکستان میگوید: مشکلات بسیاری بر سر راه اجرای این برنامه وجود دارد که پائینبودن سطح امنیت و ناکافیبودن زیرساختهای خدماتی تنها بخشی از آنها هستند اما باید تلاش شود با اتکا به امکانات موجود شرایط برای جذب گردشگران هموار شود.
او میافزاید: پیگیری این هدف نه فقط به درآمدزایی برای اقشار مختلف جامعه پاکستان کمک میکند که ثبات و امنیت اجتماعی در این کشور را نیز ارتقا میبخشد.
تصویری نوین از پاکستان
پاکستانیها برای اجرای این برنامه قصد دارند رویکردی نامتعارف را در قبال این سئوال که اول باید گردشگری را به پاکستان آورد یا ابتدا به دنبال برقراری نظم و امنیت در این کشور بود در پیش گیرند.
آنان ابتدا در قالب برنامه سال گردشگری در پاکستان، سالی که در آن مناسبتهای مختلفی برای جذب گردشگران چون تورنمنت اسکی در دامنههای هیمالیا و برنامههای تفریحی گردش در صحرای چالستان پیشبینی شده گردشگران را به پاکستان میبرند و همزمان در صدد تامین امنیت برخواهند آمد.
این تلاش در روند پیشرفت خود با چالشهای بنیادین پاکستان مواجه خواهد شد که در یکسوی آن نیروهای نزدیک به غرب قرار دارند که به دنبال برقراری ثبات و امنیت هستند و در دگرسو گروههای افراطی صفآرایی کردهاند که توان خود را روی تضعیف هواداران ارزشهای غربی متمرکز کردهاند.
حتی اگر این برنامه با موفقیت همراه باشد، علاوه بر معضلات امنیتی خطر جدیدی از بطن آن سر برخواهد آورد. به اعتقاد بسیاری این برنامه میتواند به فرهنگ ملی پاکستان لطمه وارد آورد.
شیخ فیاض احمد، مدیر بازاریابی شرکت توسعه گردشگری پاکستان میگوید: باید بین وجوه مختلف این برنامه موازنه ایجاد شود. آنچه مشهود است آن که باید سعی کنیم فرهنگ سنتیمان را حفظ کنیم.
مقامات ارشد دولت پاکستان برای محققشدن اهداف این کشور در بخش گردشگری به جاذبههایی چون تاکسیلا، که بزرگترین ابنیههای برجای مانده از تمدن بودایی را در خود جای داده است، امید بستهاند.
طنین انداختن نوای اذان بر فراز مخروبههای تمدنهای بودایی و مهاجمان یونانی یادآور این واقعیت است که پاکستان چهار راهی تاریخی در مسیر اشاعه مذاهب مختلف بوده است.
جذب گردشگران بیشتر، ثبات را که پاکستان اکنون بیش از هر زمانی در گذشته به آن نیازمند است از طریق کاهش فقر تقویت میکند و میتواند بسترهای رشد و اشاعه افراطیگری را بخشکاند.
سکوئریا با اشاره به این که توریسم از نقطه نظر سرعت رشد دومین صنعت پررونق در دنیا تلقی میشود، تاکید دارد مبادله فرهنگی جزئی لاینفک از این برنامه است.
پاکستان تلاش برای توسعه گردشگری را در واقع از اواخر دهه گذشته آغاز کرده بود و در سایه سرمایهگذاریهای صورت گرفته تعداد افراد شاغل به کار در این صنعت از حدود 320 هزار تن در سال 1998 به بیش از ششصد هزار تن رسیده است.
مأموریت غیرممکن
اجرای این برنامه به هیچ عنوان کار آسانی نخواهد بود. فرهاد عباس مرد میانسالی است که ترتیبدهنده تورهای صحرانوردی و کوهپیمایی در همان منطقهای است که گمان میرود اسامه بن لادن، رهبران القاعده و سایر چهرههای برجسته این گروه در آن مخفی شده باشند.
او با این وجود با خوشبینی کم سابقهای روزهای پرفروغی را برای صنعت گردشگری پاکستان و به تبع آن اعاده آرامش و ثبات به این کشور پیشبینی میکند.
به رغم تبلیغات منفی رسانههای جهان علیه پاکستان وزارت گردشگری پاکستان از بازدید 800 هزار خارجی از این کشور در سال 2005 میلادی از جمله 120 هزار آمریکایی خبر میدهد که البته این آمار پاکستانیهایی که گذرنامه خارجی دارند را نیز شامل میشود.
عباس میگوید: پس از حوادث یازدهم سپتامبر 2001 تعداد مشتریان خارجی تورهای او در قیاس با گذشته کاهش شدید داشته است.
تا قبل از سال 2001 او سالانه حداقل برای 25 گروه خارجی برنامههای تفریحی ترتیب میداد در حالی که طی شش سال گذشته هیچگاه میزبان بیش از شش گروه نبوده است. او در تمام این مدت سعی داشته شرکتهای همتای خارجی را به آرامبودن اوضاع در پاکستان متقاعد کند اما هیچگاه در این زمینه به موفقیت دست نیافته است.
عباس تاکید دارد تلاش برای افزایش گردشگرانی که از پاکستان دیدار میکنند میتواند به بهود اوضاع کشور کمک کند. این در حالی است که بسیاری در پاکستان نسبت به این که سال جاری که در پاکستان سال انتخابات است زمان مناسبی برای پیگیری برنامههای گسترده جذب گردشگر باشد، تردید دارند.
عباس وقتی در دفتر کار خود در مورد دورنمای گردشگری در پاکستان صحبت میکند، به تلویزیون اشاره میکند که در حال پخش خبری پیرامون اعتراضات مردمی به برکناری قاضی ارشد دادگاه عالی پاکستان است.
او اعتقاد دارد در سال 2007 برای پاکستانیها سالی حساس و پرمناقشه است و مشخص نیست امسال برای ورود انبوه گردشگران زمان مناسبی باشد.