برخلاف وعدههای امیدبخشی که از سوی تاچین در آنکارا پیرامون علاقهمندی قزاقستان به صدور منابع انرژی خود از طریق قلمرو ترکیه مطرح شد در همان روز، وزیر انرژی قزاقستان که به جمهوری آذربایجان سفر کرده بود در باکو اعلام کرد کشورش خواستار کسب سهمی در خط لوله نفتی غرب روسیه است.
تاچین در کنفرانس خبری مشترک خود با گل گفته بود: شکی وجود ندارد حجم نفتی که از طریق خط لوله باکو، جیجان برای صدور از این بندر مدیترانهای پمپاژ میشود در آینده افزایش پیدا میکند. او در ادامه در مورد مشکلات ناشی از سهم روسیه در خط لوله بورگاس، الکساندروپولیس مطالبی را مطرح کرد.
او تأکید کرد احتمال یافتن راهحلی برای حل و فصل این مشکل در آینده اندک است و به طور تلویحی از علاقهمندی کشورش به یافتن مسیرهای جایگزین برای انتقال منابع انرژی قزاقستان به بازارهای هدف در اروپا پرده برداشت.
روسیه 51 درصد سهام خط لوله بورگاس، الکساندروپولیس که خطوط نفتی روسیه را به بلغارستان متصل میکند در اختیار دارد در حالی که بلغارستان و یونان به طور مشترک مالک 49 درصد سهام این خطوط هستند.
وزیر امور خارجه قزاقستان با اشاره به حضور مقامات ارشد کشورش در مراسم بهرهبرداری از خط لوله باکو، جیحان از وجود همگرایی همهجانبه بین دو کشور برای پیوستن قزاقستان به این خط لوله گفت.
او با اشاره به این که انتقال نفت قزاقستان از طریق خط لوله باکو، جیحان بر خلاف توافقهای قبلی تا سال 2008 به تعویق افتاده است علت این تأخیر را وجود مشکلات فنی و لزوم ایجاد زیرساختهای مناسب قبل از اجرایی شدن این طرح عنوان کرد.
با وجود آن که نورسلطان نظربایف، رئیسجمهور قزاقستان پیش از این بارها بر حمایت خود از همکاریهای کشورش و ترکیه در حیطه انرژی و انتقال منابع انرژی قزاقستان به بازارهای هدف از طریق خط لوله باکو، جیحان پای فشرده اما تعهد این کشور به انتقال سالانه حداقل 10 میلیون تن از نفت استحصالیاش به بندر جیحان تاکنون تحقق نیافته است.
قزاقستان ژانویه سال جاری میلادی توافقنامهای را با چند شرکت بینالمللی به امضا رساند که در آن مسیر صادراتی جدیدی برای منابع انرژی این کشور با استفاده از نفتکشها به فراسوی سواحل دریای خزر ترسیم شده است. نفتکشها در این چارچوب نفت قزاقستان را به جمهوری آذربایجان منتقل میکنند تا به خط لوله باکو، جیحان تزریق شود که هدف از این اقدام دور زدن روسیه بود.
با این همه از موخان بتف، وزیر انرژی قزاقستان در باکو از برنامهای کاملاً متفاوت پرده برداشت. او گفت دولت قزاقستان به زودی مذاکره با یونان و بلغارستان را برای انتقال نفت این کشور به بازارهای اروپایی با ساخت خط لولهای جدید که از این دو کشور میگذرد، آغاز خواهد کرد.
این مذاکرات پس از پایان رایزنیهای قزاقستان و روسیه بر سر این طرح که جلوگیری از معطل ماندن نفتکشهای حامل نفت قزاقستان در گذرگاه آبی پر تردد بسفر را دنبال میکند، شکل خواهد گرفت.
با ایجاد این مسیر تولید نفت در حوزههای نفتی قزاقستان افزایش پیدا میکند و این کشور با سهولت بیشتری نفت خود را به خریداران اروپایی عرضه میکند. در صورت توافق طرفهای مختلف در پروژه احداث خط لوله شمال دریای خزر، این خط لوله با گذر از سواحل شمالی خزر به نوورسیسک در سواحل مدیترانه متصل میشود که در این صورت امکان دسترسی قزاقستان به خطوط لوله نفت اروپا از طریق خط لوله نفتی بورگاس- الکساندروپولیس نیز فراهم میآید.
در این بین آنکارا نگران طرح روسها و قزاقها برای افزایش پمپاژ نفت در این خط لوله بر سطح 34/1 میلیون بشکه در روز است. این مسأله برای قزاقها که مترصد افزایش صادرات نفتی خود به سه میلیون بشکه در روز تا پایان دهه جاری هستند، اهمیت زیادی دارد.
این خط لوله 280 کیلومتری که با هزینهای بالغ بر 2/1 میلیون دلار احداث شده بندر بورگاس بلغارستان درسواحل مدیترانه را به الکساندروپولیس در شمال یونان متصل میکند.
سه شرکت دولتی روسیه سهمی 51 درصدی در این خط لوله دارند در حالی که بلغارستان و یونان که هر دو از اعضای اتحادیه اروپا هستند هر کدام سهمی 5/24 درصدی در آن دارند.
قزاقستان با کسب سهمی در این خط لوله قادر به افزایش صادرات نفت خام خود و صدور آن از طریق بندر نوورسیسک روسیه در سواحل دریای سیاه خواهد بود.