ارتقای سلامت به مفهوم توانمندسازی مردم در شناخت عوامل تاثیرگذار بر سلامت فردی، اجتماعی و تصمیم گیری صحیح در انتخاب رفتارهای بهداشتی بوده و در نتیجه رعایت شیوه زندگی سالم را متذکر می‌گردد. عوامل موثر بر سلامتی به سه گروه عمده تقسیم می‌شوند:
الف) عوامل و شرایط محیطی، اجتماعی و اقتصادی جامعه
ب) خدمات بهداشتی درمانی و کیفیت ارائه آنها
ج) شیوه زندگی و رفتارهای بهداشتی.
با توجه به این امر که سلامت محور عدالت و توسعه جوامع در تمامی ابعاد اجتماعی، اقتصادی سیاسی و انسانی به شمار می‌رود و نقش مستقیم دولتها در تأمین و ارتقاء سلامت به وضوح مشهود است، ارایه صحیح و کامل خدمات بهداشتی و درمانی با کیفیت مطلوب توسط دولت، به تمامی اقشار جامعه از جمله اقدامات مؤثری است که می‌تواند در ارتقای سلامت جامعه نقش به سزایی داشته باشد.
به عبارت دیگر بهبود و سامان دادن عوامل اقتصادی اجتماعی، سیاسی و فرهنگی موجود در کشور و فعالیتهای سازمانهای دولتی و غیردولتی می‌تواند زمینه‌ساز تأمین و ارتقای سلامت محسوب گردد. لذا لازم است تلاشی منسجم و هماهنگ برای جلب مشارکت مؤثر سازمانها به منظور طراحی، اجرا و ارزشیابی برنامه‌های ارتقاء سلامت آغاز گردد و از سوی دیگر برای تحقق ارتقای سلامت فرد در جامعه نیازمند ایجاد قدرت مدیریت و تصمیم گیری صحیح در تمامی افراد جامعه هستیم.
به عبارتی تا زمانی که مردم نتوانند عوامل موثر بر سلامت خود را شناسایی و کنترل نمایند تأمین و ارتقای سلامت به مفهوم کلی آن دست نیافتنی خواهد بود. بنابراین مشارکت مردم در این امر از جمله مسایل اساسی است که همگام با اقدامات دولت باید تشویق و ترویج گردد.
در این میان نقش شیوه زندگی آحاد مختلف جامعه و مسایلی همچون فرهنگ، سنت‌ها، باورها، نگرش‌ها، ارزشها و نوع درک مردم از مفهوم بهداشت که بطور مستقیم و یا غیرمستقیم در سلامتی کامل جامعه مؤثر است نباید فراموش شوند.
علاوه بر این ارتقای سلامت در کنار ارایه خدمات بهداشتی درمانی مناسب و موثر ، نیازمند تأمین امنیت، مسکن ، آموزش غذا، محیط مناسب و عدالت اجتماعی نیز می‌باشد.
مبارزه با بیماریهای واگیر از جمله ایدز و هپاتیت که سلامت میلیون‌ها انسان را به مخاطره انداخته، جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی حوادث و سوانح، تصادفات جاده‌ای، اعتیاد، سلامت بهداشت روان، امنیت غذا و تغذیه عدم مصرف خودسرانه دارو و خود درمانی، آموزش در خصوص مسایل بهداشتی و درمانی، ورزش و تحرک و... همه و همه نیاز به عزمی ملی و گامهایی توانمند دارد که مردم هر دو را بطور کامل داشته و همسو با سیاست‌های ملی بهداشت و سلامت در جهت نیل به اهداف عالی تکامل بشری، تلاش خواهیم نمود.
سلامت اولویت پانزدهم کشور
ساختار غلط نظام بهداشت و درمان در ایران، باعث قرارگیری امر مهم و اساسی «سلامت» در اولویت پانزدهم کشور شده است این در حالی است که در کشورهای توسعه یافته جایگاه سلامت افراد جامعه به لحاظ برخورداری از دو وجه امکانات و برنامه ریزی، این امر را در رتبه‌هاى اول تا پنجم قرار داده و حتی در سایر کشورهای در حال توسعه و مشابه ایران، سلامت، جایگاه بهتر و مناسب تری نسبت به کشور ما دارد.
ساختار اشتباه نظام سلامت در کشور ما در عین حال موجب تحمیل هزینه‌های سنگین درمانی به آحاد مردم میشود، زیرا مردم به رغم پرداخت انواع حق بیمه‌های درمانی، بیش از ۵۰ درصد هزینه‌های درمان را باید از جیب بپردازند. از سویى هزینه‌های هنگفت عمل جراحی، سالانه هزاران ایرانی را به زیر خط فقر سوق می‌دهد.
آمارهای نظام سلامت ایران از هیچ قاعده منطقی پیروى نمى‌کند و عددها فقط به ضرر مردم و به ویژه بیماران کم درآمد است. آخرین آمار از این دست، تفاوت فاحش هزار برابری درآمد بین پزشکان کشور است که حکایت از درآمد چند صد میلیونى برخی پزشکان دارد.
به گفته وزیر بهداشت، بیشترین و کمترین درآمد ماهانه پزشکان در کشور هزار برابر تفاوت دارد و در بین پزشکان متخصص نیز با تفاوت ۴۰۰ برابری در درآمد ماهانه مواجهیم که باید این تفاوت فاحش را تعدیل کنیم. به گفته وزیر بهداشت، کمترین درآمد یک پزشک در کشور حدود ۲۰۰هزار تومان و بیشترین درآمد یک پزشک حدود ۲0۰میلیون تومان در ماه است و این تفاوت چشمگیر نشانه بی عدالتی در سیستم سلامت و پرداخت بیش از حد مردم از جیب براى حفظ سلامت است.
در بحث ایجاد عدالت در سلامت با دو راهکار مواجه هستیم یکى به کسانی که وضع خرابتری دارند و جزو دهک‌هاى پایین جامعه هستند بیشتر کمک کنیم یا اینکه عدالت در سلامت را در مجموع با مکانیزم‌هایى در کل کشور برقرار کنیم.
براساس گفته‌های وى، براى رفع بى‌عدالتی در سلامت توجه به ۴فاکتور لازم است که عبارتند از توزیع مناسب منابع، دسترسی عادلانه مردم به خدمات، افزایش بهره‌مندى مردم از خدمات سلامت و تنظیم قیمتها، در این مسیر باید استفاده از توانمندی مردم هم مد نظر باشد.
سلامت مردم مهمترین دغدغه
وزیر بهداشت می‌گوید، مهمترین گام براى حل مسائل سلامت این است که تامین سلامت مردم اولویت روز جامعه شود و براى کسانى که تصمیم‌گیران جامعه هستند تامین سلامت مردم و عدالت در سلامت دغدغه شود زیرا تا نتوانیم حمایت همه ارگانها را جلب کنیم و با توضیح عالمانه موضوع، انگیزه لازم را براى حمایت جمعی براى سلامت ایجاد نکنیم در این زمینه موفق نمى‌شویم.
روزهای هفته سلامت
روابط عمومی وزارت بهداشت عناوین و محورهای اساسی روزهای هفته سلامت امسال را بدین شرح اعلام کرده است:
روز شنبه 18/1/86 (سلامت، ایمنی غذا) محورهای اساسی این روز شامل: توجه به نقش عوامل خطر ساز غذایی بر بیماریهای غیر واگیر از جمله نقش روغن، قند، نوشابه و غیره در ابتلا به این بیماری‌ها
یکشنبه 19/1/86 (سلامت، مشارکت‌های عمومی و همکاری‌های بین بخشی) محور اساسی این روز: توجه به نقش و جایگاه نهادها و سازمانهای دست‌اندرکار و موثر در امر سلامت از طریق گرامیداشت و تقدیر از نقش افراد و سازمانهای دوستدار و حامی سلامت در مراسم روز جهانی بهداشت
دوشنبه 20/1/86 (سلامت و رسانه‌ها) محورهای اساسی این روز نشست با اصحاب رسانه‌ها و هماهنگی جهت بازدید مدیران رسانه‌ای و خبرنگاران از طرح‌ها و پروژه‌های افتتاح شده در دولت نهم
سه شنبه 21/1/86 (سلامت، شهر و روستای سالم) محور اساسی این روز توجه به نقش و جایگاه نهاد و سازمانهای دست اندر کار و موثر در امر سلامت خصوصاً نقش منتخبین پزشک و پیراپزشک در شوراهای اسلامی شهر و روستا در تحقق این مهم و توجه به مقوله سلامت به عنوان یکی از وظایف شوراها
چهارشنبه 22/1/86 (سلامت و جایگاه فناوری‌های نوین) محور اساسی این روز توجه به سرمایه‌گذاری بر روی داروهای استراتژیک و داروهای با ارزش افزوده بالا که از طریق نانوتکنولوژی، زیست فناوری و ریزفناوری تولید میشود. تبیین جایگاه این تکنولوژی و اهمیت بومی کردن آن
پنج شنبه 23/1/86 (سلامت ، حمایت‌های قانونی، چالش‌ها و فرصت‌ها) محور اساسی این روز برگزاری نشست تخصصی با صاحب نظران و متخصصین امور جهت بررسی و ارایه راهکارهای لازم به منظور اصلاح قوانین مرتبط با سلامت
جمعه 24/1/85 (سلامت و خانواده سالم) محورهای اساسی این روز برگزاری نشست‌های تخصصی با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران به منظور بررسی چالش‌های موجود در مسایل سلامت خانواده، برگزاری مراسم جشن برای کارکنان و خانواده‌های ایشان و تقدیر از کارکنان یا خانواده‌های نمونه کارکنان.
وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی از برنامه ویژه نیروی مقاومت بسیج در هفته سلامت خبر داد. اعزام تیم‌های پزشکی به مناطق محروم استان‌ها در یکی از روزهای هفته سلامت و راه اندازی پایگاههای اطلاع‌رسانی ثابت و سیار از برنامه‌های نیروی مقاومت بسیج در هفته سلامت است.
