آیینهای نخلگردانی بسیاری از مناطق شباهتهای زیادی با هم دارند اما در برخی از شهرها و روستاها این رسم با شیوهای متفاوت و با شکوه بیشتری برگزار میشود و از سوی دیگر در برخی جاها قدمت بیشتری دارد. یکی از شهرهایی که سال گذشته مراسم نخلگردانی آن در فهرست آثار ملی قرار گرفت شاهرود است. در شهرستان شاهرود نیز بنا بر رسمی کهن، همه ساله در روز یازدهم محرم سوگواران حسینی نخل سیاهپوش شده را از مقابل مسجد پای نخل تا مزار (قبرستان) قدیمی شهر حمل میکنند و پس از ساعتی عزاداری به محل اولیه بازمیگردانند. طبق مستندات موجود در ادارهکل میراث فرهنگی، صنایعدستی و گردشگری استان سمنان، مراسم نخلگردانی در شهر شاهرود بیش از 150سال قدمت دارد. بزرگترین و قدیمیترین نخل شاهرود به محله بیدآباد از محلههای قدیمی شهر اختصاص دارد و مراسم مربوط به آن یکی از باشکوهترین آیینهای عزاداری شاهرود محسوب میشود. با وجود آنکه گفته میشود پیشینیه رسم نخلگردانی در عزاداری به دورههای پیش از صفویه میرسد اما ساکنان برخی شهرها و روستاهای کشور قدمت برگزاری این آیین را در محل خود بیش از این میدانند.
روستای نوا در استان مازندران ازجمله این مناطق است که قدمت برگزاری مراسم نخلگردانی در آنجا مربوط به 650سال پیش است. عبدالعلی باطبی، یکی از پژوهشگران این روستا که ازجمله مسئولان برگزاری این مراسم در روستای نوا بهشمار میرود نیز این مطلب را تأیید کرده و گفت: با توجه به سنگ و لوحی که در این روستا کشف شده قدمت این آیین مذهبی به بیش از 650سال پیش بازمیگردد. وی افزود: آیین نخلگردانی در روستای نوا از هفتمماه محرم شروع شده تا شب عاشورا ادامه پیدا میکند. وی با بیان اینکه این مراسم هرساله به هر صورت و حتی با وجود بارش دومتری برف برگزار شده، افزود: وزن تقریبی نخل بیش از 300کیلوگرم است که شکلی مخروطی داشته، پنج نفر در جلو و یک نفر در عقب آن را حمل میکنند. وی با اعلام اینکه طبق نتایج تحقیقات کارشناسان نخلگردانی در روستای نوای آمل از نظر قدمت نخستین یا دومین آیین نخلگردانی در سطح کشور است، اظهار کرد: نخل در مسیر حرکت خود به تمام طوایفی که در این مسیر سقاخانه دارند ادای احترام میکند.