احتراما نظر به انتشار گزارش «خط‌های موازی به هم نمی‌رسند» در تاریخ 30مهر 1391[اول‌آبان‌ماه] در صفحه فرهنگ و هنر [ادب وهنر] آن روزنامه وزین، نکاتی درباره این گزارش قابل تذکر و توجه است که متأسفانه به‌دلیل ناآگاهی خبرنگار نگارنده این گزارش مورد غفلت و سوء‌تفاهم واقع شده است. به دین [بدین] وسیله خواهشمند است این نکات و توضیحات منتشر شود.
در بخش اول این گزارش به‌صورت اغراق‌آمیز به اعتراض هنرمندان نسبت به عملکرد شورای حمایت اشاره شده است، حال آنکه فلسفه تشکیل این شورا پایان دادن به بی‌عدالتی حاکم بر شیوه حاکم از گروه‌ها و اجراهای نمایشی در تهران و به‌ویژه شهرستان‌ها بوده و هست. در دوره فعلی معاونت هنری این اختیار برای بهره‌گیری از تفکر جمعی به شورایی واگذار شده به‌نام شورای حمایت و از زمان تشکیل شورای جدید اهتمام بر این بوده که چتر حمایتی شورا محدود به مجموعه‌های تحت پوشش نبوده و به حوزه‌های جوان، دانشگاهی و شهرستان‌ها نیز گسترش یابد چرا که معتقدیم تئاتر تنها در شهر تهران و در چهار‌راه‌ولیعصر و تعدادی چهره خاص خلاصه نمی‌شود.
در قسمت دیگر این گزارش به روند بازسازی ساختمان اداره تئاتر اشاره شده و در این اشاره خبرنگار محترم تنها به اطلاعات اندک و ناقص خود بسنده کرده و هرگز به توضیحات مسئولان مربوطه که بارها در رسانه‌های مختلف منتشر شده و تنها با یک جست‌وجوی اینترنتی قابل دریافت است اشاره نشده که این مهم قدری تامل انگیز می‌نماید. بر این اساس لازم به توضیح است که همانگونه که پیش از این نیز بارها اعلام شده بازسازی ساختمان اداره تئاتر به هیچ وجه به‌طور مستقیم در اختیار معاونت امور هنری نیست و این موضوع در دفتر طرح‌های عمرانی معاونت اداری و مالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در حال انجام است هر چند معاونت امور هنری به‌عنوان متولی هنری کشور تمام تلاش خود را جهت سرعت عمل در انجام این مهم به‌کار گرفته است. ضمن اینکه طرح اولیه بودجه اختصاص یافته برای بازسازی ساختمان بوده اما پس از بررسی کارشناسان تصمیم بر این شد که عملیات تخریب و نوسازی صورت پذیرد که این کار نیز در حال انجام است.
خبرنگار محترم در بخش دیگری از گزارش خود به برگزاری جشنواره‌های مختلف در معاونت امور هنری اشاره کرده و در این اشاره تنها ذکر عنوان جشنواره‌ها و قرار دادن یک علامت سؤال به معنی چرایی برگزاری آنها را در دستور کار خود داشته و کوچک‌ترین تلاش برای دریافت پاسخ این سؤال را انجام نداده است. نکته لازم توجه اینجاست که هر زمانی که در برگزاری جشنواره‌ای تأخیر صورت می‌گیرد نخستین معترض به این تأخیر اهالی رسانه هستند اما حالا چگونه است که یک رسانه اساس کار برگزاری جشنواره را زیر سؤال می‌برد که این امر نوعی نقض غرض است. نکته دیگر لازم به تأکید است که متولی اصلی سیاستگذاری و برگزاری جشنواره‌های هنری در کشور معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و چه بسا کار این معاونت برگزاری جشنواره است. بد نیست بدانیم که همه این جشنواره‌هایی که خبرنگار محترم به آنها اشاره کرده با بررسی‌های کارشناسانه و چندین ماهه به مرحله تصمیم‌گیری برای اجرا رسیده نه به قول ایشان تصمیمات ناگهانی.
و اما در مورد طرح «تئاتر در خانه» باید توجه داشت که این طرح از جمله طرح‌های ابداعی معاونت هنری ارشاد است که اتفاقا مورد استقبال هنرمندان شاخص قرار گرفت که حضور گسترده هنرمندان پیشکسوت در مراسم افتتاحیه این طرح نشان از اقبال هنرمندان به آن دارد. در مورد روند اجرایی این طرح نیز باید درنظر داشت که اجرای طراحی شکل اجرایی طرح تئاتر در خانه به‌گونه‌ای است که انجام آن باید در دو فاز صورت گیرد. در فاز نخست بعد از تولید و عرضه نخستین محصول در بازار به شکل گسترده، طرح وارد فاز دوم شد. در فاز دوم انجام کار کارشناسی برای دستیابی به نقایص و معایب کار و نیز انجام کار مطالعاتی برای رفع این معایب در دستور کار قرار گرفت. این مهم به این منظور است که طرح یک بازسازی کامل و کارشناسی شده برای موفقیت صددرصدی داشته باشد.
در مورد حمایت از هنرمندان شهرستانی هم خبرنگار محترم نگارنده گزارش در خط آخر قسمت مربوط به این موضوع جواب سؤال را داده‌اند. طرح استقرار گروه‌های نمایشی یکی از برنامه‌های حمایتی از هنرمندان شهرستانی است. ایجاد تئاترشهر در شهرستان‌ها و واگذاری برگزاری جشنواره‌های مهم و سراسری به شهرستان‌ها هم یکی دیگر از همین طرح‌های حمایتی است که البته اجرای این طرح در بندهای قبلی گزارش مورد نقد و سؤال آن خبرنگار عزیز قرار گرفته است.
در مورد برگزاری جشنواره موسیقی نواحی هم ذکر این نکته لازم است که معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هیچ علاقه‌ای به برگزاری عجولانه و سطحی جشنواره ندارد. درحالی‌که خبرنگار محترم در مطلب خود به مغفول و بلاتکلیف ماندن جشنواره موسیقی نواحی اشاره کرده‌اند، به اطلاع می‌رسد دبیرخانه و ستاد ویژه برگزاری این جشنواره تشکیل شده، دبیر جشنواره منصوب شده، اعضای شورای سیاستگذاری جشنواره تعیین و جلساتی را برگزار کرده‌اند و در کنار فعالیت‌های اجرایی کارهای پژوهشی با عنوان موسیقی مقامی در حال انجام است تا این بار جشنواره موسیقی نواحی به‌صورت کامل و بی‌عیب و نقص برگزار شود. اما در این باب از فعالیت‌ها و برنامه‌های دیگر معاونت امور هنری در راستای حمایت از موسیقی نواحی نباید چشم‌پوشی کرد که برگزاری جشنواره موسیقی زاگرس‌نشینان و جشنواره موسیقی ذکر و ذاکرین از آن جمله است.
و اما درباره حمایت از هنرمندان بیمار هم باید به این نکته اشاره کرد که اساسا این مهم در حیطه وظایف صندوق حمایت از هنرمندان است و زیرنظر مستقیم معاونت هنری نیست اما حمایت‌های مستقیم معاونت هنری جنبه تکمیلی دارد ازجمله افزایش بیمه تکمیلی یا پرداخت کمک هزینه درمان هنرمندان بیمار که در اینجا به‌دلیل حفظ شأن و منزلت این هنرمندان از ذکر اسامی این عزیزان خودداری می‌شود. بعید است خبرنگار محترم از حمایت‌های معاونت امور هنری از درمان هنرمندان بی‌خبر باشد اما عدم‌اشاره به این موارد در گزارش مذکور کمی قابل تامل است.
به هر صورت به‌نظر می‌رسد گزارش مذکور بیش از آنکه هدف نقد عملکرد معاونت امور هنری و کمک به مدیریت هنر کشور را داشته باشد با هدف سیاه‌نمایی نوشته شده که مصداق آن عدم‌اشاره به فعالیت‌های انجام شده در کنار نقدهای طرح شده است.
پاسخ همشهری: در جوابیه‌ای که ازسوی معاونت محترم هنری ارشاد به همشهری ارسال‌شده موارد متناقض زیادی به‌چشم می‌خورد. نخستین نکته تاریخ اشتباه انتشار گزارش «خط‌های موازی به هم نمی‌رسند» است که تاریخ درست انتشار مطلب، نه 30مهرماه بلکه اول آبان‌ماه است که پس از گذشت نزدیک به یک‌ماه معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی اقدام به ارسال جوابیه به روزنامه کرده‌است.
در بند اول جوابیه که به توضیح عملکرد شورای حمایت پرداخته و از آن به‌عنوان گزارش اغراق‌آمیز یادشده است. سؤال اینجاست که اگر فلسفه این شورا پایان دادن به بی‌عدالتی حاکم بر شیوه حاکم و حمایت از گروه‌ها و اجراهای نمایشی است چرا هنرمندان زیادی در گفت‌وگو با رسانه‌های مختلف خواستار برچیدن این شورا هستند؟ هنرمندان تئاتر به‌عنوان کسانی که این شورا مربوط به آنان است همواره به کارکرد این شورا اعتراض داشتند، نمونه مسلم این اعتراض‌ها را می‌توان در جلسات شورای کانون کارگردانان و خانه تئاتر و گزارش‌های متعدد در انتقاد از این شورا در دیگر رسانه‌ها دانست. 25مهرماه هنرمندان در گزارشی با‌عنوان«مبنای عمل شورای حمایت تئاتر چیست؟!» که در ایسنا چاپ شد مواردی را در مورد این شورا مطرح کردند. همچنین محمود استاد محمد، نمایشنامه‌نویس و کارگردان تئاتر در یادداشتی که هفت آبان‌ماه در خبرگزاری مهر با عنوان «خط‌کشی بین هنرمندان تئاتر به چه دلیل است؟» مستقیما معاون هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را خطاب قرار داد.
اما در مورد بازسازی اداره تئاتر سؤال اینجاست که چرا دفتر طرح‌های عمرانی معاونت اداری و مالی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با وجود حضور معاونت هنری به‌عنوان متولی هنری کشور بعد از گذشت نزدیک به دوسال و تأکید وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی هنوز هیچ اقدامی صورت نداده است سؤالی که در جوابیه بدون پاسخ مانده‌است.
در بخش دیگری از جوابیه آمده است: لازم به تأکید است که متولی اصلی سیاستگذاری و برگزاری جشنواره‌های هنری در کشور معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است و چه بسا کار این معاونت برگزاری جشنواره است اما بد نیست که به این نکته اشاره شود در قانون و شرح وظایف معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی که براساس مصوبه شورای‌عالی فرهنگی است، آمده که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونت‌های زیرمجموعه‌اش متولی سیاستگذاری، حمایت و نظارت بر فعالیت‌های هنری هستند. به‌عبارت دیگر برگزاری جشنواره آنگونه که در جوابیه آمده است وظیفه اصلی این وزارتخانه نیست. به همین دلیل است که انجمن نمایش، انجمن موسیقی در مقام دستگاه اجرایی راه‌اندازی می‌شود تا معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جشنواره برگزار نکند بلکه سیاستگذاری، حمایت و نظارت بر جشنواره را اعمال کنند. به نظر می رسد اینکه کار معاونت هنری را برگزاری جشنواره بدانیم به نوعی تقلیل وظایف این معاونت است.
نکته جالب توجه جواب معاونت هنری درباره پروژه تئاتر در خانه به این برمی‌گردد که اگر انجام طرح تئاتر در خانه قرار بود در دو فاز صورت گیرد که فاز دوم مربوط به انجام کار کارشناسی برای دستیابی به نقایص و معایب کار و نیز انجام کار مطالعاتی برای رفع این معایب بوده چرا این کارها قبل از رونمایی طرح تئاتر خانگی صورت نگرفته‌است. البته حتما مسئولان به یاد دارند که داود رشیدی درمقام یک هنرمند پیشکسوت درهمان جلسه رونمایی تئاتر در خانه انتقاداتی را به این طرح مطرح کرد و خواستار تحقیق درمورد این طرح شد. اما در بخش حمایت از هنرمندان شهرستانی همانطوری که در گزارش اشاره شد زمانی که میکروفون دست مسئولان می‌افتد همه از طرح استقرار گروه‌های نمایشی دفاع می‌کنند و زمانی که به سراغ هنرمندان شهرستانی می‌رویم آنها در مقام انتقاد از این طرح بر می‌آیند. همشهری پیش از این در گزارش «طرح استقرار در کما» که در مهرماه چاپ شد درد دل‌های هنرمندان شهرستانی را چاپ کرد که در آن زمان هیچ واکنشی از سوی معاونت هنری دیده نشد.
این اقدام ارزشمندی است که معاونت هنری هیچ علاقه‌ای به برگزاری عجولانه و سطحی جشنواره ذکر و ذاکرین ندارد اما گویا خود مجموعه معاونت هنری فراموش کرده‌اند که از ابتدا نوید برگزاری این جشنواره در طول سال داده می‌شد و گویا در عجله نوشتن جوابیه هم فراموش کرده‌اند که شانزدهمین دوره جشنواره ذکر و ذاکرین در سال 85برگزار شد و پس از آن این جشنواره به دلایل نامعلومی تعطیل شد تا در سال 1388در بیست و پنجمین دوره از جشنواره موسیقی فجر به‌عنوان یک بخش جنبی در دوره معاونت هنری سابق برگزار شود. اول شهریورماه سال گذشته محمد میرزمانی مدیرکل دفتر موسیقی ارشاد به فارس از برگزاری جشنواره موسیقی ذکر و ذاکرین بعد از یک وقفه پنج ساله خبر داد که این وعده هم به‌دست فراموشی سپرده شد اما برگزاری جشنواره موسیقی زاگرس نشینان که معاونت هنری آن را حمایت از موسیقی نواحی می‌داند باید گفت که این جشنواره به همت استان چهارمحال و بختیاری از سال‌ها پیش برگزار می‌شود که معاونت هنری تنها از این جشنواره حمایت می‌کند.
این نکته درستی است که حمایت از هنرمندان بیمار زیر نظر مستقیم معاونت هنری نیست اما معاون هنری در نشست‌های خبری خود چه در نخستین نشست سالانه خود با اهالی رسانه و چه در نشست خود در جشنواره موسیقی مقاومت درکرمانشاه همواره از پیگیری مسئله بیمه هنرمندان به‌عنوان شاخصه‌ای از عملکرد خود نام برده‌است اما همین چندی پیش مصطفی عبداللهی در گفت‌وگو با همشهری از مشکلات و هزینه‌های بالای روند درمان گفت. همچنین برخلاف وعده‌های مسئولان، مؤسسه هنرمندان پیشکسوت تا به امروز راه‌اندازی نشده و این مؤسسه که به تازگی صاحب محل شده، تنها به ارسال تسلیت برای درگذشت هنرمندان پیشکسوت آن‌هم با تأخیر اکتفا می‌کند. گرچه در این جوابیه جای خالی توضیحی برای خانه تئاتر عروسکی، وعده حمایت از هنرمندان موسیقی نواحی، حمایت از جوانان و دیگر موارد به چشم می‌خورد، اما نقد سازنده وظیفه رسانه‌هاست و در این مدت معاونت هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با به‌کار‌بردن واژه‌هایی همچون سیاه‌نمایی، غرض‌ورزی و... نشان داده که به نقد، نگاهی خوش ندارد مصداق این موضوع هم حجم بالای جوابیه‌هایی است که در هیچ دوره‌ای از معاونت این حجم جوابیه به رسانه‌ها سابقه نداشته‌است. واگر در دوره‌های گذشته جوابیه به مطلبی داده می‌شد صرفا برای مطالب ناقص و اشتباه بوده‌است.
