رنگین دادفر اسپنتا درحالی در محل سالن دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی وزارت امور خارجه حاضر شد که ساعتی پیش در همان سالن سخنرانی دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی پایان یافته بود.
اسپنتا که فارسی را شیوا صحبت می‌کرد و هرازگاهی با ارائه اشعاری از حافظ و نقل‌قول‌هایی از خواجه‌عبدالله انصاری تسلط خود را به ادبیات ایرانی نشان می‌داد با ارائه شمایی کلی از تاریخ افغانستان کودتای متمایل به کمونیسم 27 آوریل 1978 را نقطه آغاز بر فروپاشی ارزش‌های سنتی حاکم بر جامعه افغانستان و رواج فقر و بدبختی در این کشور دانست که حتی تلاش‌های مبتنی بر اصلاحات و مدرنیته به دلیل نداشتن رهبریت مشروع به‌بار نشست.
وزیر خارجه افغانستان از احمدشاه مسعود به‌عنوان شهیدی که سمبل مقاومت افغانستان شد، یاد کرد و گفت: رهبرانی که از درون جنبش مقاومت افغانستان سربرآوردند رهبرانی قومی و نژادی بودند که گرایش آنها به یک قوم و نژاد نتوانست جنبش مقاومت را فراگیر کند تا آن‌که شهید احمد شاه‌مسعود در منطقه جغرافیایی خاصی از افغانستان تمام گروه‌های سیاسی را گرد خود جمع کرد و به‌عنوان سمبل مقاومت ما درآمد.
ظهور پروژه طالبان
رنگین دادفر اسپنتا ادامه داد: اینگونه بود که با مقاومت مردم، جهان غرب از افغانستان به‌عنوان صحنه نبرد علیه کمونیسم یاد کرد. اما تحولاتی که در ادامه رخ داد افغانستان را به کارزار خشونت‌بار جنگ تبدیل کرد که متأسفانه از جانب جانبداران افغانستان نیز تلاشی برای به‌بار نشستن مقاومت صورت نگرفت تا به این ترتیب در نبود یک دولت متمرکز و قوی و فراگیر پروژه طالبان با کمک پول‌های بیرونی در قلمرو پاکستان و افغانستان شکل گیرد.
وی گفت: این حادثه زمانی رخ داد که طالبان با برداشتی از اسلام به‌عنوان ایدئولوژی جنگ که هیچ شباهتی به تعالیم اسلام نداشت در جغرافیای فاقد دولت افغانستان فعالیت می‌کرد تا به اینگونه تضادهای ایدئولوژیکی در داخل افغانستان و دیگر کشورهای همسایه نیز به خشونت‌های جنگ افزون شود.
آغاز دولت‌سازی
وزیر امور خارجه افغانستان اضافه کرد: این جغرافیای فاقد دولت به محل فعالیت تروریسم و یک جغرافیای کشت خشخاش تبدیل شده و اقتصادی که بر این جغرافیا حاکم بود اقتصاد سایه‌ای و ناکارآمد بود تا این‌که حوادث سپتامبر 2001 و اتفاقات متعاقب آن رخ داد تا در ادامه دولت‌سازی در افغانستان شروع شود.
وی سه سال نخست دولت‌سازی در افغانستان را مطلوب ارزیابی کرد و گفت: در این سال‌ها افغانستان توانست قانون اساسی را تدوین کند، انتخابات پارلمانی برپا دارد و زن‌ها به‌عنوان انسان چهره‌هایشان را نشان‌دهند و آزادی برای زن‌ها تا حدی پیش رود که امروز 28 درصد از اعضای پارلمان افغانستان را زنان تشکیل دهند. اقتصاد افغانستان با همه دشواری‌ها 12 تا 14 درصد رشد کرد و شبکه راه‌های افغانستان تکمیل شد. اما چالش‌های اصلی افغانستان در ادامه ما را با مشکل مواجه کرد.
تفنگ، تریاک، ترور
وی از تروریسم به‌عنوان چالش اصلی و مهم‌ترین چالش افغانستان یاد کرد و گفت: تروریسم مجددا در تابستان 1385 در نتیجه کاستی‌های داخلی و بازتاب تفکرات متضاد ایدئولوژیکی و تقویت خارجی اوج گرفت. اگرچه در داخل با این پدیده مبارزه مسلحانه می‌کنیم اما معتقدیم مبارزه با تروریسم به پیروزی نمی‌رسد مگر با آگاهی مردم، ارتقاء سطح دانش و به‌بار نشستن سیاست توسعه! معتقدیم سطح دانش بهتر از تفنگ با تروریسم مبارزه می‌کند.
وی از ضعف نهادهای دولتی افغانستان که در نتیجه 28 سال جنگ و ویرانی به‌وجود آمده است به‌عنوان دومین چالش پیش‌رو یاد کرد و گفت: حضور کمرنگ دولت در روستاهای افغانستان و کمرنگ شدن فعالیت دولت در جنوب افغانستان موجب شد تا وفاداری مردم را نتوانیم به وفاداری فعال تبدیل کنیم تا حدی که در چهار استان افغانستان شاهد بروز مخالفت‌هایی با دولت مرکزی باشیم که در ادامه نیروهای طالبان نیز با کمک یکی از همسایگان توانستند بر دامنه مخالفت بیفزایند که منجر به سقوط سه شهر ما در جنوب افغانستان شد.
وزیر خارجه افغانستان رشد و توسعه اقتصاد مواد مخدر را به‌عنوان سومین چالش دولت مرکزی این کشور نامید و گفت: این معضل کاملا مرتبط با تروریسم است. پیوندی که میان اشرافیت تریاک و اشرافیت تروریسم به‌وجود آمده است باعث از بین رفتن و زایل شدن اقتصاد ملی این کشور شده است.
وی گفت، از مجامع بین‌المللی برای حل این سه معضل که من به‌عنوان سه «ت» (تفنگ، تریاک و تروریسم) می‌خوانم درخواست کمک می‌کنیم.
مرز ایمن
اسپنتا درمورد ورود تروریست‌ها، طالبان و نیروهای القاعده از کشورهای همسایه گفت: آنچه امروز به‌نام طالبان شناخته می‌شود ترکیبی است از تروریست‌های بین‌المللی و اعضای شبکه‌های القاعده که بیشتر آنها در مدارسی که به‌نام مدارس دینی و درواقع کاملا متضاد با اسلام شناخته می‌شود آموزش می‌بینند و مسلح می‌شوند. می‌توان با یک راهکار تجربی مسأله‌ای را‌که چندان هم پیچیده نیست حل کرد. این‌که چرا کانون‌های آشوب ما فقط در جنوب و جنوب شرقی است معلوم است تمام تروریست‌ها از این مرزها وارد می‌شود.
وی گفت: مرزهای ایران برای ما ایمن‌ترین مرزها است و هیچ مشکلی از این سمت نداشته‌ایم.
واقعیت بی‌رحم
رنگین دادفر اسپنتا گفت: امروز واقعیت بی‌رحم سرزمین من این است که در افغانستان باید با سیاست تفنگ برخی مسائل را حل کرد اما در عین حال نگران برخی ابراز نظرهای بعضی از کشورهای اروپایی هستم که فکر می‌کنند تمامیت ارضی ما زیر سئوال رفته است. دولت ما در افغانستان کنونی آنچنان که در رسانه‌های غربی نشان می‌دهند در معرض سقوط نیست.
