حتی در همین رابطه معاون هنری ارشاد، ورود مجسمههای چینی را برای بخش خصوصی دارای توجیه اقتصادی دانسته و اعلام کرده نمیتوان مانع فعالیت بخش خصوصی برای ورود مجسمههای چینی شد. حمید شاهآبادی 18آذرماه در پاسخ به اینکه چرا معاونت هنری ارشاد مجوز ورود این مجسمهها را به وزارت بازرگانی صادر کرده است، به هنرنیوز گفته بود: « ما درصورتی مخالفت میکنیم که با موازین شرعی و قانونی مخالفت داشته باشد. اگر مجوز صادر نکنیم راه قاچاق گسترش مییابد. ما حق نداریم حق بخش خصوصی را برای عرضه محصول، بیدلیل سلب کنیم، مگر ورود آن کالا به کشور ممنوع باشد! » متأسفانه سفارش ورود مجسمههای چینی به کشور در حالی صورت میگیرد که به گفته کارشناسان تبعات فرهنگی ورود عمده مجسمههای چینی به کشور بسیار وسیعتر از تصور است. این تبعات و اثرات فرهنگی مسئلهای نیست که با سود ناچیز مالی حاصل از این کار قابل رفع شدن باشد. بنابراین صدور چنین مجوزهایی در حوزه فرهنگ میتواند تأثیرات منفی زیادی را بر هنر کشور وارد کند. پیگیری این موضوع بهانهای شد تا بار دیگر نگرانیها و نظرات هنرمندان پیشکسوت را درباره آسیبهای احتمالی این اقدام به هنر مجسمهسازی و همچنین ارائه راهکارها جویا شویم.
صدور مجوز قابل دفاع نیست
طاهر شیخالحکمایی، هنرمند مجسمهساز در پاسخ به اینکه ورود مجسمه از چین چه مشکلاتی را بر سر راه هنرمندان مجسمهساز کشورمان ایجاد میکند به همشهری میگوید: من فکر میکنم مجوز سفارش اینگونه مجسمهها، حتی اگر بهعنوان صنایعدستی هم صادر شده باشند باز جای تامل دارد. یعنی اگر قرار است ما سفارش ساخت مجسمههایی را از یک کشوری بهعنوان کار هنری داشته باشیم، طبیعتا باید یک مراحلی را طی کند تا این سفارش صورت بگیرد و برای یک چنین مواردی حداقل کاری که باید صورت بگیرد این است که از انجمن مجسمهسازان و سایر هنرمندان مجسمهساز نظرخواهی بشود؛ همانطوریکه برای تولید مجسمههای شهری فراخوان داده میشود و شورای داوران و بعد هیأت انتخاب در اینباره نظر میدهند و براساس آن تصمیمگیری میشود. باید در اینباره نیز از نظرات کارشناسان و هنرمندان مجسمهساز استفاده بشود، در غیراینصورت اقدام به چنین کاری به نفع جامعه هنری ما نیست. شیخ الحکمایی با بیان اینکه باید برای جذب فارغ التحصیلان رشته مجسمهسازی از این فرصتها بهخوبی استفاده کرد ادامه داد: این موضوع خیلی روشن است، وقتی ما چندین دانشکده مجسمهسازی داریم، طبیعی است برای بعد از فارغالتحصیلی آنها باید بازار کار ایجاد کنیم. حالا چطور راضی میشویم سفارش کار را به کشور دیگری بسپاریم.
هرچند که ممکن است در کشورهای دیگر ارزانتر تولید شود. اگر با این نگاه باشد ما خیلی چیزها را میتوانیم از کشورهای دیگر ارزان وارد کنیم اما به چه قیمتی به قیمت فدا کردن هنر ایران و بیکار کردن هنرمندانی که دنبال این هستند تا با حمایتهای دولتی کارگاههای خود را فعال کنند. بنابراین به اینگونه موارد باید بهعنوان یک مسئله توجه و دقت نظر بیشتری بشود. این هنرمند مجسمهساز با بیان اینکه صدور چنین مجوزهایی در حوزه فرهنگ میتواند تأثیرات منفی زیادی را بر هنر کشور وارد کند که در برخی موارد غیرقابل جبران هم هست تصریح کرد: بهنظرم بهترین راهکار این است که باید از هنرمندان و صاحبنظران و پیشکسوتانی که سالهای سال در این زمینهها سرمایه فکری گذاشتهاند و با تعصب کارهای هنری را دنبال میکنند مشورت بشود تا در این زمینه راهکارهایی برای متولیان فرهنگی ارائه کنند. ما در کشورمان انجمنهای هنری زیادی داریم. برای اینگونه مواردی هم که قرار است تصمیمگیری شود باید تمام نقاط مورد بررسی قرار بگیرد تا از آسیب رسیدن به فرهنگ و هنر کشور جلوگیری شود. بنابراین اقدام ارشاد برای صدور مجوز، قابل دفاع نیست و باید جلوی توزیع و فروش اینگونه مجسمهها گرفته شود تا بیش از این به اقتصاد هنر این کشور لطمه وارد نشود.
امیدوارم مدیران اقدام کنند
همچنین منصور آذری، رئیس انجمن مجسمهسازان کشور نیز با بیان اینکه اگر از هنر مجسمهسازی، حمایت داخلی صورت نگیرد در نهایت به فراموشی سپرده میشود میگوید: این صدمه در وهله اول به اقتصاد هنر کشور وارد میشود. الان ما فارغ التحصیلان مجسمهسازی داریم که متأسفانه بیکار هستند. آیا سفارش کار هنری به اینگونه هنرمندان آماده به کار، ضروریتر است یا صدور مجوز سفارش به افراد سودجویی که از چین برای ما مجسمه وارد کنند. این هنرمند مجسمهساز با اشاره به اینکه کار هنری کارشناس هنری میخواهد ادامه میدهد: این مجسمههایی که در ابعاد 20سانتی وارد شده است همه تولیدی است و اثری از کار هنری را شما نمیتوانید در آنها مشاهده کنید. در واقع فرقی با یک قطعه لوازم یدکی ندارد. یعنی یک کار دکوراتیو صنعتی است که بهصورت تولید انبوه است. بنابراین طبیعی است که وقتی کالایی را با کیفیت پایین و کاملا غیرهنری و بهصورت کپی پیست و حتی قیمت ارزان وارد کشور میکنند، به آن کار هنری نمیتوان اطلاق کرد، چون تولید، مقولهاش با خلق اثر هنری متفاوت است. مثلا یک هنرمند مجسمهساز صرفا میتواند سه تا پنج مجسمه را که بهصورت هنری خلق کرده است بفروشد. لذا بعد از این اگر بخواهد از همان نوع را تولید کند دیگر ارزش اثر هنری ندارد.
مدیران فرهنگی باید توجه داشته باشندکه این نوع واردات که به اسم کالای فرهنگی وارد کشور میشود، کاملا غیرقانونی است و باید به هر طریق ممکن از توزیع این مجسمهها جلوگیری بشود چرا که با این کارها حتی شخصیتهای ادبی و هنری و اعتقادیمان را هم به چوب حراج گذاشتهایم. رئیس انجمن نقاشان درباره راهکارهای جلوگیری از اینگونه موارد تأکید میکند: انجمن هنرمندان مجسمهساز با تمامی کارشناسان عضو که عمدتا از اساتید دانشگاهها و پیشکسوتان هستند حاضرند تا با ارائه نظرات کارشناسی با مدیران فرهنگی دستاندرکار در ارشاد همکاری کنند. من فکر میکنم اگر از کارشناسان این انجمن یک نفر در کمیسیون آن دستگاهی که اینگونه مجوزها را صادر میکنند، بهصورت رسمی حضور داشته باشد، میتواند با ارائه نظرات تخصصی از بروز و صدور چنین تصمیماتی جلوگیری کند. لذا این یک مکانیزم پیشنهادی است که میتواند خیلی صحیح و کارشناسانه و علمی به دستگاههای فرهنگی تغذیه هنری بدهد. من امیدوارم مدیران فرهنگی متوجه قضایای پشت پرده چنین مواردی باشند و نسبت به ابطال چنین مجوزی اقدام کنند.
هنرمند چینی
برداشت دقیقی از مفاخر ملی ما ندارد
همچنین حمید شانس، رئیس هیأت مدیره انجمن مـجـسـمـهسازان ایران نیز میگوید: مشاهیر و شخصیتهای برجسته کشور که نمادی از فرهنگ و تمدن ایران هستند، عرصهای نیست که هنرمندان چینی قادر باشند مجسمههایی از این افراد خلق کنند. به گفته شانس یک هنرمند چینی برداشت دقیقی از چهرهها و مفاخر ملی و دینی ما ندارد و براساس برداشت درونی خود به تولید دست میزند. این امر بهطور قطع با هدف مورد نظر از سفارش ساخت این آثار متفاوت است. وی با بیان اینکه تبعات فرهنگی ورود عمده مجسمههای چینی به کشور بسیار وسیعتر از تصوراست، یادآورشد: این تبعات و اثرات فرهنگی مسئلهای نیست که با سود ناچیز مالی حاصل از این کار قابل رفع شدن باشد. حتی تبعات این موضوع تنها به اشغال یک فضای محدود در یک مکان عمومی یا میز مدیران در ادارات محدود نمیشود و دامنه وسیعتری را در برمیگیرد. این هنرمند مجسمهساز تصریح کرد: در واقع آنها تنها در ساخت مجسمه از توریستها، شخصیتهای کارتونی کودکان و مجسمههایی از حیوانات موفق عمل کردهاند.