بحث ما سایت‌هایی هستند که باید مدام با مطالب تازه به روز شوند؛ کاربران را وابسته به خود سازند و به گونه‌ای عمل کنند که این کاربران باشند که در اثر ندیدن سایت‌هایی از این دست دچار ضرر شوند. اما حالا نوبت نکته‌هایی است که باید طرح کنیم.
چطور بهترین نام را برای وب‌سایت انتخاب کنیم؟ / چطور سایت‌های جعلی را تشخیص دهیم؟ 
نکته اول: عرصه‌های زمان و مکان
روزگاری بود که سرعت حرف اول روزنامه‌ها بود. این حرف اول، بعدها به خبرگزاری‌ها منتقل شد و دیری نپایید که تلویزیون‌های ماهواره‌ای به جای خبرگزاری‌ها تکیه زدند. اما اکنون عرصه‌های زمان و مکان هر دو در کنترل فضای سایبر است.
نکته دوم: مفهوم تازه‌ای بنام شبکه‌وند
در اینترنت، مفهوم شهروند جای خود را به مفهوم تازه‌ای به نام شبکه‌وند داده و این امربه این معنا است که جغرافیای مخاطب برای هر که سایت دارد یک جغرافیای جهانی است؛ مگر اینکه این نکته را نداند و دوباره در حد جغرافیای محلی باقی بماند و به اصطلاح به جای شبکه وندان؛ باز هم همان شهروندان را هدف بگیرد.
نکته سوم: روزگار پس از گوتنبرگ
مارک فدرمن که یک اندیشمند برجسته عرصه صنعت تکنولوژی‌های بسیار پیشرفته و مسئول پروژه مطالعات مدیریت مک لوهان است در یک مقاله می‌نویسد: وقتی گوتنبرگ حروف متحرک چاپ را ساخت، درکنار سایر پیامدها، شاهد دو پیامد عمده بودیم.
اول با توزیع انبوه کتاب‌های چاپ شده، ایده‌ها و نظرات همه توانستند بدون نیاز به حرکت خودِ فرد، در جهات مختلف حرکت کنند و مسافت‌های طولانی را بپیمایند و دوم، ظرفیت تولید مطالب چاپی بلافاصله از قدرت نویسندگان برای تولید محتوا پیشی گرفت، حالا فناوری‌های الکترونیک ابتدا تلویزیون و بعد اینترنت باعث دور بعدی تسریع در تولید محتوا شده‌اند.
آنها نه تنها ساز وکارهای توزیع در سطح جهانی را دارند بلکه نسبت به چاپ، از ظرفیتی چند برابر برای تولید محتوا هم برخور دارند. اکنون براساس فهم از تاریخ ارتباطات، باید در انتظار دو رخداد باشیم:
اول اینکه تعداد نویسندگان و پدیدآورندگان محتوا و نیز حجم محتوا باید افزایش یابد و دوم باید در انتظار زبان مشترکی باشیم که با حوزه جغرافیایی توزیع محتوا همخوان باشد - اگر ما زمانی مصرف کنندگان منفعل، رام و بی‌اراده محتوا بودیم، حالا با استفاده از فن‌آوری‌های الکترونیک، به تولیدکنندگان فعال و پرکار محتوا تبدیل شده‌ایم.
در این جنبه باز هم برای دست اندرکاران صنعت چاپ فرصت‌های بی شماری نهفته است؛ اگر درک خود را از فضای اینترنت و استفاده از امکانات آن توسعه بخشند.
نکته چهارم: بی واسطه‌گی و تعامل
در اینترنت بین چاپکار و سفارش دهنده واسطه وجود ندارد. انگار مشتری در چاپخانه است؛ چیزی شبیه به ارتباط چهره به چهره است. هردو طرف، پیوسته و آنلاین به هم دسترسی دارند و امکان پس فرست یا همان نظردهی بطور لحظه به لحظه برای مشتری موجود است.
تعاملی بودن اینترنت یعنی اینکه همان‌طور که یک مسیر اطلاعات از چاپخانه شروع می‌شود، مسیر دیگری هم برای مشتری هست تا نظرات خودش را برای چاپخانه ارسال کند. سایت تعاملی از همه امکانات تعاملی - که مثلا امکان ارسال ایمیل یکی از ساده ترین شکل‌های آن است - برخوردارند.
برنامه ریزی برای بدنه کوه یخ:
گفتیم که تماشای هر سایتی؛ تماشای یک کوه یخ است در یک اقیانوس. یعنی شما دارید نوک کوه را می‌بینید؛ بقیه‌اش زیر آب است. اما حالا آنچه که در زیر آب است:
- هدف شما از داشتن سایت چیست؟
- مخاطب یا مخاطبان شما چه کسانی هستند؟
- از چه نوع میله یا از چه نوع ابزاری برای گردش در سایت (navigation tools) می‌خواهید استفاده کنید؟
- از چه میزان تصویر می‌خواهید استفاده کنید؟
- از چه زبان‌هایی می‌خواهید استفاده کنید (یک زبانه یا چند زبانه)
- چه ویژگی‌هایی را از سایت‌های دیگر دوست دارید؟
این موارد را باید مو به مو برای برنامه نویسان و طراحان سایت خود مطرح کنید.
این کارها را نکنید:
هنوز داریم برای بدنه کوه یخ برنامه ریزی می‌کنیم. این کارها را نکنید و به طراح سایت هم بگویید از این موارد پرهیز کند.
- از ارسال متن‌های چشمک زن یا در حال حرکت و فایل‌های تصویری متحرک (Animated GIFs) بر‌‌روی سایت خودداری کنید.
- از پنجره‌های کوچکی که بر روی صفحات ظاهر می‌شوند و ما به آنها pop-up می‌گوییم استفاده نکنید.
- از اول تصمیم بگیرید که صفحات را بی خود شلوغ نکنید نباید هرچه را که داریم روی سایت بریزیم.
- حتی المقدور از اجرای اتوماتیک موسیقی بر روی سایت بپرهیزید.
برویم روی نوک کوه یخ:
اشتباه نکنید! جای ما روی نوک کوه یخ نیست آنجا فقط جای محتوای سایت(content) و عکس‌هاست( ان هم فقط عکس‌های کم حجم).
- اطلاعات مربوط به تماس با شما (contact info) باید در جای مناسب صفحه باشد و نیز لینک‌های مربوط به اطلاعات مرتبط با خودتان.
- کاری کنید که کاربران شما بتوانند در هر صفحه‌ای از سایت که هستند با یک کلیک بتوانند به صفحه اول سایت(home page) بازگردند.
- سعی کنید میله یا ابزارهای گردش در سایت را در همه صفحات سایت داشته باشید.
این مساله یک نکته بسیار مهم است. گردش ساده در سایت یعنی درک ساده و دسترسی ساده به اطلاعات.
- اما اکسیر جاودانه سایت‌ها که همان لینک‌ها هستند: تا می‌توانید لینک بدهید؛ هر لینکی حکم یک پانویس را دارد برای آنچه که کاربر می‌خواند. اما بهتر است علت لینک دادن‌ها را هم برای کاربران خود مشخص کنید. یادتان باشد لینک‌ها آبی رنگ باشند و یا زیرشان خط باشد (underlined).
- لینک‌ها را همیشه تست کنید. بعضی‌ها خیلی بی خیال هستند و ممکن است مطلب یا مطالبی را که شما به آنها لینک داده‌اید اصلا حذف کرده باشند. البته چون قرار نیست خیلی فنی و ریز شویم؛ فقط یک یادآوری می‌کنیم که هستند نرم افزارهایی که کارشان همین چک کردن لینک‌های خارجی است و به اصطلاح یافتن لینک‌های مرده(link checkers).
- تاریخ به روز شدن سایت‌تان را در همه صفحات داشته باشید. این کار هم به مخاطب سایت شما کمک می‌کند و هم به خودتان! چرا به خودتان؟ چون باعث می‌شود تا سایت‌تان را به روز نگاه دارید.
- سعی کنید از پس زمینه‌های رنگی با احتیاط استفاده کنید تا سایت چاپخانه شما را با مهد کودک محله تان اشتباه نگیرند! همین کارها را هم باید در قبال فونت‌ها در نظر داشته باشید یکی دو فونت خوانا و نه خیلی درشت؛ برای همه صفحات. راستی وقثی که کلمه‌ای لینک ندارد زیرش خط نکشید! این عادت مربوط به فضای چاپ است و به اصطلاح حاکی از نوعی تاکید بر روی مطلب که استفاده از آن در فضای وب اصلا رایج نیست.
- اندازه صفحه سایت. لطفا صفحات سایت تان را 770 پیکسلی در نظر بگیرید. گیج نشوید واگر پیکسل و این حرفها یادتان نمی ماند به برنامه نویس سایت تان بگویید مشتری‌های چاپخانه ما همه از مانیتورهای 15 اینچی استفاده می‌کنند و او خودش می‌داند که چه کار باید بکند. لابد به سایت‌هایی رفته‌اید که پایین آنها میله‌ای بوده و شما مجبور شده‌اید آن میله را بگیرید و چپ و راستش کنید تا صفحه را ببینید. صاحبان این سایت‌ها کسانی هستند که فراموش کرده‌اند بحث مانیتورهای 15 اینچی را یادآوری کنند!
- از موارد گرافیک متحرک، موسیقی، صدا و تصویر، تنها تصویر است که در رسانه‌های چاپی وجود دارد و البته همیشه هم بدون تغییر باقی می‌ماند؛ اما در اینترنت انواع گرافیک‌های ثابت و متحرک، تصاویر تغییر یابنده، صدا و موزیک می‌توانند به کمک مطالب شما رد سایت بیایند و تأثیرگذاری شما و محصولات و خدماتتان را به به اوج برسانند.اما در عین حال افراط در این کار مخاطب شما را به سرعت می‌رنجاند. افراط نکنید.
- فرمت دیجیتال خواننده را قادر می‌سازد تا تیترها را به سرعت مرور و آنچه را که می‌خواهد انتخاب کند. بی دلیل زیاده نویسی نکنید. اینترنت به واسطه فضای دیجتیال آن به سایت شما انعطاف می‌دهد و همزمان به مشتری اجازه می‌دهد تا در مورد یک سرویس یا محصول و یا یک خبر شما اطلاعات بیشتری کسب کند. تغییر درشیوه‌های گرد آوری و انتشار دانش و اطلاعات در این انقلاب دیجیتالی چنان عمیق و چشمگیر است که تنها می‌توان آنرا با همان اختراع چاپ بدست گوتنبرگ درقرن پانزدهم مقایسه کرد. اینترنت هم همانند همان سایت و نوک یک کوه یخ است که در اعماق پنهان مانده خود خبر از رسانه‌ای می‌دهد که در آینده ظهور بیشتری خواهد یافت پس از پیوستن به قافله اینترنت باز نمانید.
- کادرهای سایت شما باید تخصص ویژه داشته باشند. این نکته را هرگز فراموش نکنید و کار را به دست کاردان بسپارید.
نکات دیگری برای برنامه‌‌نویس شما
پیکر بندی محتوا:صرفنظر از فرمت‌های رسانه‌ای برای ارایه یک مطلب که می‌تواند صورت‌های گوناگونی چون ویدیویی، گرافیکی یا گرافیک متحرک یا صوتی ، تصویری یا انیمیشن باشد و نیز صرفنظر از محتوا که می‌تواند آنلاین یا ضبط شده و یا به صورت تدوین شده (ادیت شده) ارایه شود، بحث پیکر بندی مطالب هم در سایت‌ها مطرح است.
پیکر بندی محتوا به سه شکل متصور است:
تک رسانه‌ای: استفاده از یک رسانه برای روایت موضوع - معمولا متن یا ویدیو.
چند رسانه‌ای: استفاده از دو رسانه یا بیشتر، برای روایت موضوع - در این حالت، رسانه‌های مورد استفاده، موضوع را به صورت مستقل روایت می‌کنند و در واقع در حالت ترکیبی با یکدیگر قرار ندارند.
چند رسانه‌گی: در این حالت، دو رسانه یا بیشتر در حالت آمیخته و گره خورده با یکدیگر، موضوع را به کمک یکدیگر روایت می‌کنند و در واقع در حالت ترکیبی با یکدیگر عمل می‌کنند.
شخصی شدن: سایت شما می‌تواند برای یک نفر انتشار یابد. به این معنی که شما می‌توانید به برنامه نویس سایت خود بگویید که چه نوع اطلاعاتی را در اختیار چه کاربری قرار دهد (سطح دسترسی) و چه نوع اطلاعاتی را در اختیار قرار ندهد.
منبع : ایران پرینت
