جدا شدن پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات از این وزارتخانه و تبدیل آن به پژوهشگاه فضای مجازی و انضمام آن به شورایعالی فضای مجازی، اقدامی است که در روزهای اخیر به استناد مصوبه شورایعالی اداری انجام شده و باعث انتقاد محافل مرتبط با فناوری اطلاعات شده است. در رابطه با این رخداد نکات زیر قابل تامل است:
1-طی چند سال اخیر این چهارمینبار است که یک مرکز تحقیقاتی پیشرفته تغییر نام میدهد. ابتدا مرکز تحقیقات مخابرات ایران، بعد مرکز تحقیقات ارتباطات و فناوری اطلاعات، بعد پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات و اینک پژوهشگاه فضای مجازی. آیا تضمینی وجود دارد که طی یکسال آینده بار دیگر این مرکز تغییر نام ندهد؟
2-پژوهشگاه مذکور به موجب اساسنامهاش زیرنظر هیأت امنایی متشکل از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اداره میشد و نحوه تغییرات اساسی در آن براساس اساسنامهاش صورت میگیرد اما ظاهرا در این ماجرا دستهای بالاتری در کار بوده تا بدون طی شدن فرایند قانونی، این پژوهشگاه منحل و به مرکز دیگری منضم شود. اگر قرار باشد دولت و شوراهای وابسته به آن رأساً هر تغییر اساسی در سازمانها و مراکز بدهند پس چه نیازی به هیأت امنا و اساسنامه و تشکیلات ادارهکننده وجود دارد.
3-پیشتر سازمان فضایی ایران از وزارت ارتباطات منتزع شده و زیرنظر نهاد ریاستجمهوری قرار گرفته است. شورایعالی فناوری اطلاعات نیز در سایه طرح انحلال شوراها به تاریخ پیوست و حتی بهرغم مصوبه بعدی مجلس هرگز احیا نشد، شرکت مخابرات نیز خصوصیسازی شده و عملا تحت حاکمیت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات قرار ندارد. با تشکیل شورایعالی فضای مجازی بسیاری از وظایف سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی نیز در زمره وظایف این شورا قرار گرفته و پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات نیز اینک رسما از این وزارت منفک شده است. بنابراین درحال حاضر فقط شرکت ارتباطات زیرساخت و سازمان فناوری اطلاعات برای وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات باقیمانده است. هیچ بعید نیست طی ماههای آتی این دو سازمان نیز بهصورت مستقل اعلام شده و وزارت ارتباطات از اساس محو شود.
4-اخبار جسته و گریختهای حکایت از نفوذ گروه قدرتمندی در این وزارتخانه دارد گروهی که ارتباط و وابستگی مستقیم به مقامات عالی اجرایی کشور داشته و این تحلیل وجود دارد که رخدادهای مرتبط با این وزارت تحتتأثیر رقابتها و کشمکشهای میان این گروه با وزیر اسبق این وزارتخانه اتفاق افتاده است. رخدادهایی که حلقه اولیه آن با انتصاب دکتر بهمن اخوان بهابادی به دبیری شورایعالی فضای مجازی شکل گرفت و با رفتن وی از پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات تکمیل شد و اینک با بازگشت وی به این مرکز با عنوانی دیگر تداوم یافته است.
5-اینکه در پشت پرده این همه تغییر و تحول که باید از آن به سونامی در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات تعبیر کرد چه چیزی وجود دارد زیاد مشخص نیست اما ناظران معتقدند این تحولات را باید مرتبط با انتخابات پیش روی ریاستجمهوری و یکدست شدن هرچه بیشتر اجزای کابینه برای استقبال از این رخداد تعبیر کرد. آنچه مسلم است در این ماجرا تنها چیزی که درنظر گرفته نشده است منافع مردم در حوزه ارتباطات و فناوری اطلاعات است.