سیتی رحینی زوحیاتین، رئیس این کمیته همزمان با این نشست به خبرنگاران گفت: در ماه‌های اخیر ما بعضی موضوعات اولویت‌دار را جمع‌بندی کردیم و اکنون تصمیم داریم کارمان را در چارچوب گروه‌های کاری در جده آغاز کنیم. این کمیته قرار است به‌طور ویژه روی رفع سوءتفاهم‌ها درباره مسئله عدم‌سازگاری میان اسلام و اصول جهانی حقوق بشر کار کند.
این خانم و همکارانش در کمیته حقوق بشر سازمان همکاری اسلامی، تأکید می‌کنند که هدف این کمیته تعامل با حقوق مدنی، سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در چارچوب جهانی و کلی آن و بدون قراردادن مانع یا فیلتر برداشت‌های اسلامی از این حقوق است. آنها همچنین تأکید می‌کنند که سازمان همکاری اسلامی خودش یک نهاد سیاسی است نه مذهبی. این سازمان در سال 1969 با حضور نمایندگانی از 56 کشور و تشکیلات خودگردان به‌عنوان دومین سازمان بزرگ بین‌دولتی جهان بعد از سازمان ملل، تاسیس شد.
ایده تشکیل کمیته حقوق بشر در این نهاد عظیم، برای نخستین بار در سال 2005 به‌طور رسمی مطرح شد؛ وقتی کشورهای عضو با برنامه‌ای 10ساله در این زمینه موافقت کردند. این برنامه 10ساله همچنین تلاشی گسترده برای بازتعریف ماهیت سازمان همکاری اسلامی حول ایده‌هایی چون میانه‌روی و نوسازی بود.
در نیمه سال 2011 این سازمان رسما کمیته مستقل و دائم حقوق بشر را ایجاد و 18عضو آن را انتخاب کرد تا نقشی مشورتی برای شورای وزرای خارجی سازمان همکاری اسلامی داشته‌باشد. اعضای این کمیته از وکلا، فعالان اجتماعی مدنی، دانشگاهیان و دیپلمات‌ها تشکیل شده‌اند و در میان آنها چهار زن دیده می‌شوند. ازجمله رئیس این کمیته که او هم یک زن و استاد علوم اجتماعی از اندونزی است. هرکدام از سه منطقه جهان که در سازمان همکاری اسلامی عضویت دارند یعنی آسیا، آفریقا و جهان عرب، شش نماینده در این کمیته دارند.
قابلیت مشورتی
ورای این حوزه‌های گسترده، جزئیات نسبتا کمی درباره روند کار و وظایف اعضای کمیته حقوق بشر سازمان همکاری اسلامی مشخص شده‌است. رضوان شیخ، مدیر اجرایی دبیرخانه این کمیته در جده در این‌باره می‌گوید: کمیته حقوق بشر سازمان همکاری اسلامی موارد در دستور کارش را از بالا و پایین یعنی هم از شورای وزرای خارجه سازمان و هم از عموم مردم و افکار عمومی دریافت می‌کند.
استقلال و خودمختاری این کمیته ملاحظه اصلی و تعیین‌کننده اعضای این نهاد جدید و همچنین ناظران بیرونی است.
هر کدام از اعضای این کمیته توسط کشورهای خودشان نامزد می‌شوند و سپس برای انتخابشان درون شورای وزرای خارجه سازمان رای‌گیری مخفی می‌شود. در اواخر‌ماه دسامبر وقتی این کمیته کارش را شروع کند، مسائلی در دستور کار دارد که شامل خشونت علیه زنان، کار کودکان، به‌کار‌گیری کودکان در جنگ‌ها و مسائل حساس‌تری مانند ازدواج کودکان، حق آموزش و مسائلی از این دست می‌شود. این کمیته تا‌کنون دو نشست مقدماتی برگزار کرده و به مسئله خشونت علیه مسلمانان قوم روهینگیا در غرب میانمار، جنگ در سوریه و قرآن‌سوزی در افغانستان پرداخته‌است. قطعنامه‌ای که اخیرا به پیشنهاد سازمان همکاری اسلامی در سازمان ملل علیه عدم‌مدارای مذهبی صادر شد هم کار همین کمیته بود. سازمان همکاری اسلامی به‌دنبال ممنوعیت جهانی کفرگویی بود اما به چنین هدفی نرسید.
در حال حاضر اعضای کمیته حقوق بشر سازمان همکاری اسلامی تصمیم گرفته‌اند که یکی از نخستین اقداماتشان درخواست از کشورهای عضو برای ارائه نظرات خود درباره حوزه‌های اولویت‌دار این کمیته باشد. قرار است این کمیته بعد از بررسی نظرات کشورهای عضو، حوزه‌های کاری اولویت‌دار خود را رده‌بندی کند. هنوز بودجه این کمیته که قرار است توسط کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی ارائه شود معلوم نیست و بخش عمده کار و فعالیت این کمیته به همین مسئله وابسته است. نکته بعدی این است که خود کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی تا چه حد به اعضای این کمیته آزادی عمل و اجازه فعالیت می‌دهند. چشمان بسیاری منتظر و نظاره‌گر فعالیت این کمیته است تا ببینند به کدام سمت می‌رود و چگونه فعالیت می‌کند.
