پایگاه اطلاع رسانی حزب موتلفه اسلامی نوشت: مهندس سیدمصطفی میرسلیم در کنار چهره سیاسی خویش همچون عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام و ... یکی از چهره‌های کوشا در عرصه دانش است. کلاس‌های وی در دانشگاه صنعتی امیرکبیر مشهور است و در حوزه پژوهش‌های علمی آنچنان فعال است که در جشنواره بین‌المللی جوایز تحقیق و توسعه در سال 1390 به عنوان پژوهشگر برتر شناخته شد. موضوع آلودگی هوا و نوع مواجهه با آن را با وی به گفتگو نشسته‌ایم:
*باز هم شاهد اخباری در خصوص آلودگی هوای شهرهای صنعتی کشور بودیم. زمانی این موضوع تنها در تهران یک معضل بود و اینک به دیگر شهرها گسترش یافته است. آیا راهکارهای فعلی برای عبور از هوای آلوده همچون تعطیل نمودن کشور اقدامی کافی و درست است؟
- این راهکارها، اضطراری است و به هیچ وجه راه حل اساسی محسوب نمی‌شود. برای چاره‌جویی آلودگی هوا در تهران کارگروهی تخصصی بر مبنای مصوبۀ هیئت دولت تشکیل شد و بررسی‌های جامعی انجام داد. بخشی از آن راه‌حل‌ها به اجرا گذاشته شد و تا حدود زیادی مؤثر بود ولی با تغییر مسئولان در سازمان حفاظت محیط زیست آن برنامه بتدریج تقریباً متوقف شد. حیف! موضوع مقابله با آلودگی هوا، سیاسی نیست و نباید با تغییر مسئولان دستخوش رکود و توقف گردد.
تبعات آلودگی هوا بر سلامتی افراد با تشدید حساسیت‌ها و بروز بیماری‌ها باعث افزایش هزینه‌های اجتماعی می‌شود. بنابراین ما امروز به جایی رسیده‌ایم که شبیه بن‌بست است و هر کدام از راه‌حل‌ها در برگیرندۀ خسارت است؛ چه تعطیلی که به اقتصاد کشور لطمه می‌زند و رتبۀ ما را در بین کشورهای جهان کاهش می‌دهد، چه تعطیل نکردن که باعث افزایش ناراحتی‌ها و بیماری‌ها و مسمومیت‌ها و نیز سکته‌ها می‌شود و البته این دومی مهمتر است و دولت ناگزیر آن را انتخاب می‌کند که در جمع خسارت کمتر می‌زند. اما راه‌حل اصلی در خروج از بن‌بست است.
* ریشه اصلی این آلودگی‌ها در چیست و برای برخورد ریشه‌ای چه اقدام عملی باید انجام داد؟
- اگر بخواهیم به این سؤال از دیدگاه آمایشی جواب دهیم باید یادآوری کنیم که تهران از نظر اقلیمی در شرائطی قرار دارد که به طور متوسط 11 روز در سال از وزش باد برخوردار است که آلودگی‌ها را می‌روبد و وضع کاملاً پاکی را فراهم می‌آورد. در بقیۀ اوقات سال جریان ملایمی از غرب به شرق وجود دارد و نسیم شبانه‌روزی دیگری هم فعال است که در شب از شمال شرق به سمت جنوب غرب و در روز بر عکس از جنوب غرب به سمت شمال شرق است. این نسیم فقط موجب جابجایی آلودگی‌ها در فضای جغرافیایی تهران بزرگ می‌شود و اثری چندانی بر حذف و کاهش آن ندارد. جریان ملایم غرب به شرق می‌تواند تا حدودی بر روبش آلودگی مؤثر باشد اما متأسفانه وجود ساختمان‌های بلند مانع آن می‌شود. بعلاوه جوّ پایدار موجب رکود آن جریان می‌شود و در بسیاری از روزها به پدیدۀ وارونگی می‌انجامد. این پدیده در مثل شبیه محبوس ماندن هوا و آلودگی‌ها در فضایی به حجم محدود است، حجمی که به شرایط اقلیمی تهران، یعنی وجود رشته کوه البرز در شمال و نیز کوه‌های کمتر مرتفع در شرق وابسته است. پس در مجموع از لحاظ شهرسازی باید به محدودیت ظرفیت فضایی توجه داشته باشیم و از گسترش تهران و تراکم جمعیت در آن اجتناب کنیم و بعلاوه بلندمرتبه‌سازی را تشویق نکنیم.
ریشۀ اصلی آلودگی هوا در تهران، احتراق است. احتراق سوخت، احتراق زباله و برگ و چوب درختان و بالاخره احتراق دیگر مواد نظیر لاستیک!
برخورد ریشه‌ای در اصلاح احتراق سوخت‌ها و جلوگیری قاطع از احتراق دیگر مواد است؛ اما دربارۀ سوخت‌ها دو اقدام ضروری است؛ یکی بهبود کیفیت سوخت و حذف ترکیبات گوگردی و ترکیبات حلقوی، کاری که وزارت نفت شروع کرده اما تمام نشده است و دوم بهبود دستگاه‌های بکارگیرندۀ سوخت‌ها. قریب به 80 درصد آلاینده‌ها متصاعد از خودروها است و 20 درصد باقیمانده را باید به تأسیسات ثابت یعنی منازل مسکونی و اماکن تجاری و کارگاه‌ها و کارخانه‌ها نسبت داد. اصلاح خودروها راه حل فنی مشخص دارد که به اصلاح موتور و بعلاوه بکارگیری پس پالایشگرها برای کاهش یا حذف آلاینده‌های باقیمانده برمی‌گردد. برای اصلاح موتور باید در کارخانه، تولیدکنندگان موظف به مراعات معیارها شوند والا تولید آنها متوقف گردد تا جان مردم نجات یابد؛ پس از فروش، اگر خودرویی از نظر فنی معیوب شد به مالک آن نباید رحم کرد؛ به جای آن باید به فکر مردم بود و به آنها رحم کرد. معاینۀ فنی باید بسیار جدی گرفته شود و در متوقف کردن خودروهای فرسوده سستی نباید به خرج داد.
*در کشورهای دیگر آیا تجربه‌های موفقی در این زمینه وجود دارد؟
- البته کشورهایی که مبارزه با آلودگی را جدی گرفته‌اند و تدبیرهایی را نظیر آنچه یادآوری کردم بکاربسته‌اند، در کاهش آلودگی هوا بسیار موفق بوده و مشکلات فاجعه‌آمیزی را نظیر آنچه ما در تهران و برخی شهرهای بزرگ دیگر داریم پشت سر گذارده‌اند چه در قارۀ آمریکا، جه در اروپا و چه در آسیای خاوری. الگوبرداری از کشورهای موفق شرمندگی ندارد. سیاستگذاری درست می‌خواهد و برنامه‌ریزی علمی و سپس اجرای فنی دقیق و توأم با نظارتی سختگیرانه.
در هر کشور موضوع آمایش سرزمین از موضوعات مهم است که در آن شرایط سرزمینی از لحاظ امکانات خدادادی و قابلیت‌هایی که برای فعالیت‌ها و زندگی انسانی وجو دارد مدنظر قرار می‌گیرد و تمام برنامه‌ریزی‌ها با توجه به آن انجام می‌گیرد. هر کشوری که در این زمینه جدی‌تر است با موفقیت بیشتری مواجه می‌شود و کشورهایی با امکانات بسیار کمتر از ما به همین دلیل بسیار موفق‌تر از ما هستند. ما هم پیش‌نویس سیاست‌های آمایش سرزمین را آماده کرده‌ایم ولی هنوز مراحل تصویب را طی نکرده است. با توجه به مشکلات عدیده‌ای که از لحاظ توزیع جمعیت و نیز فعالیت‌های مختلف صنعتی و کشاورزی و خدماتی، ممکن است بر هم انباشته شود و پیچیدگی‌هایی را از نظر امنیتی و سلامتی اجتماعی بوجود آورد، باید به تدوین و تصویب طرح آمایش سرزمین و اجرای دقیق برنامه‌ها بر پایۀ آن اولویت دهیم.
