اتفاقی که تقریبا هر سال رخ میدهد و فیلمسازان پشتخطمانده معترض عملکرد هیأت انتخاب میشوند. اینکه هیأت انتخاب چه عملکردی دارد و فیلمها بر چه اساسی برگزیده میشوند خودش داستانی مفصل است. معمولا ترکیب هیأت انتخاب بهگونهای چیده میشود که اکثریت عددی با مدیران دولتی است و سینماگران حاضر در هیأت انتخاب چون در اقلیت قرار دارند رأی و نظرشان درخصوص فیلمها ممکن است تحتالشعاع ملاحظات مدیران سینمایی قرار گیرد. پس از اتفاقهایی که در جشنواره سیام رخداد به تصریح دبیر جشنواره و یکی دو عضو دولتی هیأت انتخاب، سختگیریهای بیشتری نسبت به سال گذشته صورت گرفته است. نتیجه اینکه امسال تعداد فیلمهایی که بهلحاظ مشکل ممیزی پشت درهای بسته جشنواره ماندهاند بیشتر از دورههای گذشته شده است.
قبلا دبیر جشنواره بخشی را بهعنوان خارج از مسابقه در نظر میگرفت تا این فیلمها هم امکان دیده شدن پیدا کنند. این امکان گاهی بهسود فیلمهای کنارگذاشتهشده تمام میشد، مثل «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» در جشنواره سیام و گاهی هم پرونده فیلم مشکلدار را برای همیشه میبست مانند اتفاقی که در جشنواره بیستوهشتم برای فیلم «زمهریر» رخ داد و تک نمایش فیلم برای اهالی رسانه چنان واکنشهای منفیای بهدنبال داشت که همه حق را به هیأت جشنواره دادند.
امسال برای پرهیز از جنجال و حاشیه، قرار است تنها فیلمهای بخش مسابقه سینمای ایران و مسابقه فیلمهای اول در جشنواره به نمایش درآید و هر فیلمی که نظر هیأت انتخاب را جلب نکرده درواقع امکان دیده شدن در جشنواره را از دست داده است. از سوی دیگر مروری بر فهرست فیلمهای بخش مسابقه نشان میدهد که تعدادی از آثار پشتخطمانده، بهمراتب جذابتر و مهمتر از برخی فیلمهای راهیافته به مسابقه هستند. اگر بخواهیم مثالی بزنیم میتوانیم به فیلمهای «زندگی مشترک آقای محمودی و بانو» (روحالله حجازی)، «احتمال معکوس» (بهرام توکلی)، «همه چیز برای فروش» (امیرحسین ثقفی) و «فرزند چهارم» (وحید موسائیان) اشاره کنیم که هرکدام به دلایلی در صورت حضور در جشنواره میتوانستند رونقبخش مهمترین رخداد سینمایی کشور باشند.
اتفاقی که به هر دلیل حالا رخ نداده و خروجی هیأت انتخاب همین 22 فیلمی بوده که اسامیشان چند روز پیش رسانهای شد. از سوی دیگر خبر رسیده که رئیس سازمان سینمایی کشور و وزیر ارشاد به تماشای برخی فیلمهای راهنیافته به جشنواره نشستهاند و اخبار غیررسمی از قول مساعد جواد شمقدری به برخی از فیلمسازان برای شرکت داده شدن فیلمشان در جشنواره حکایت دارد. ورود هر فیلم ارزشمندی که بتواند رونقبخش جشنواره فجر باشد را باید به فال نیک گرفت و سابقه نشان داده که هیأت انتخاب ادوار مختلف جشنواره کجسلیقگیهای عجیب و غریبی داشته است. حالا هم که صحبت از حضور 33 فیلم در بخش مسابقه است، یعنی احتمالا 11 فیلم به فهرست مهمترین بخش رقابتی جشنواره افزوده میشود این روزها بازار رایزنی با فیلمسازان برای جرح و تعدیل فیلمهایشان برای حضور در جشنواره بهشدت داغ است. میماند ذکر این نکته که اگر قرار است هر فیلمی با چراغ سبز وزیر ارشاد یا رئیس سازمان سینمایی کشور به جشنواره برود، دیگر هیأت انتخابی هم در کار نباشد و دوستان رأساً هر فیلمی را که دوست دارند به جشنواره بیاورند. در این صورت هم تکلیف سینماگران مشخصتر است و هم روند برگزاری جشنواره دچار آشفتگی کمتری میشود.