در ادامه هم جشنوارههای هنرهای تجسمی و شعر فجر قرار است برگزار شوند اما جای خالی جشنواره ادبیات داستانی، همچنان در بین جشنوارههای فجر به خوبی احساس میشود. با اینکه بهنظر میرسد برگزاری این جشنواره، اساسا به فراموشی سپرده شده و ظاهرا قرار نیست به این زودیها چنین جشنوارهای داشته باشیم اما محمد حسنی، مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان، در گفتوگو با همشهری از طرح این بنیاد برای راهاندازی جشنواره بینالمللی داستان فجر در سال آینده خبر داده و میگوید: امیدواریم که بتوانیم سال آینده این جشنواره را همزمان با سایر جشنوارهها در ایام دهه فجر برگزار کنیم. او میگوید: اگر در این حوزه سرمایهگذاری صورت گیرد در دهه آتی شاهد شکوفایی حوزه سینما، نمایش و ادبیات خواهیم بود. مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی تأکید میکند: تا زمانی که اینجا هستم مقدمات برگزاری این جشنواره را برای سال آینده دنبال خواهم کرد.
البته پیشنهاد برپایی جشنواره داستان فجر با الگو گرفتن از جشنواره شعر فجر، سال 86 و در دوران مسئولیت محسن پرویز (معاون فرهنگی سابق وزارت ارشاد) مطرح شد و او برگزاری جشنواره داستان فجر را در حیطه اختیارات و فعالیتهای بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان تعریف کرد اما اجل مدیریتی به او مهلت نداد تا این خواستهاش را عملی کند. پس از او وقتی بهمن دری، معاون امور فرهنگی جدید وزارت ارشاد سال 89 سر کار آمد، فعالیتهای این بنیاد نیمهتعطیل شد. اما بالاخره بعد از چندماه بلاتکلیفی، دری محمد حسنی را در سال 90 بهعنوان مدیرعامل جدید این بنیاد معرفی کرد تا او نیز یکی از کارهایش پیگیری برگزاری جشنواره داستان فجر باشد. بعد از رفتن بهمن دری، حالا امیدها به علی اسماعیلی، سرپرست فعلی معاونت فرهنگی ارشاد و بهخصوص مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی بیشتر شده است تا بلکه با سامان بخشیدن به وضعیت این بنیاد، شاهد تحقق برگزاری جشنواره ادبیات داستانی در دهه فجر 92 باشیم. پیش از این بهدلیل محدودیت در اعتبارات، در بخشهای مختلف ارشاد، زمزمههایی مبنی بر انحلال بنیاد ادبیات داستانی شنیده میشد.
اما سیدمحمد حسینی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی 15دیماه اعلام کرد این بنیاد منحل نخواهد شد و برای حل مشکل مکان این بنیاد نیز اقداماتی انجام میدهیم. محمد حسنی، مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی نیز در پاسخ به مشکلات مربوط به مکان این بنیاد میگوید اجازه دهید درباره این موضوع صحبت نکنم. درست است که مشکلات وجود دارد اما تلاش میکنیم با کار و تلاش، وقفهای در کارهای بنیاد ایجاد نشود.
حسنی در پاسخ به اهمیت برگزاری جشنواره داستان فجر، با بیان اینکه در بین همه این جشنوارههایی که در ایام فجر برگزار میشود، هیچکدام موضوعاتش عمومیتر از ادبیات نیست، توضیح داد: مثلا حوزه سینما و تئاتر که جشنوارههای سالانه آنها در همین ایام فجر برگزار میشود، فکر میکنید چه تعداد مخاطب در سطح کشور دارند اما در حوزه ادبیات داستانی که به نسبت این جشنوارهها عمومیتر، موضوعیتر و مخاطبپذیرتر است، متأسفانه یک جشنواره سالانه هم نداریم.
وی ادامه میدهد: نکته جالب این است که اتفاقا پایه ادبیات نمایشی و فیلمنامههای ما که عموما در قالبهای فرهنگی ارائه میشوند، با اقتباس از داستان و رمان هستند و آمارهای موجود در دنیا هم نشان میدهد، بالای 72درصد از فیلمهای برجسته و بهویژه فیلمهای هالیوودی که متأسفانه همه جا را تسخیر کردهاند، فیلمهای اقتباسی را با استفاده از آثار ادبی شاخص تولید میکنند؛ بنابراین میتوان این ادعا را داشت که حوزه ادبیات حوزه پایهای است و ادبیات داستانی و رمانها فارغ از آنکه میتوانند پشتوانهای برای حوزههای سینمایی، سریالهای تلویزیونی و... . . باشند، خودشان موضوعیت جدی دارند لذا جای جشنواره داستان فجر بین سایر جشنوارهها خالی است.
اینکه چرا تاکنون ارادهای برای برگزاری این جشنواره بین متولیان وجود نداشته و اگر هم ارادهای بوده چرا به سرانجامی نرسیده، سؤالی است که مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی ایرانیان در پاسخ آن میگوید: تا آن سطحی که این موضوع طرح شده همه ازجمله شخص وزیر ارشاد استقبال کردهاند ولی اینکه چرا قبلا برگزار نشده، باید همانهایی که در این حوزه مسئولیت داشتهاند توضیح بدهند. اما وقتی که من به بنیاد آمدم شرایط بهگونهای بود که ما حتی ساختمان و نیرویی نداشتیم. هر چند هنوز هم جای پایمان سفت نشده است. ولی با این حال مراحل مطالعاتی برگزاری جشنواره در دست بررسی است و یکی از برنامههای جدی ما در بنیاد ادبیات داستانی به سرانجام رساندن این جشنواره است. همانطوری که میدانید هر جشنوارهای که برگزار میشود، آسیبها و حواشی زیادی دارد، حتی اگر به بهترین شکل هم طراحی شده باشد. ما قرار است این جشنواره را بهگونهای طراحی کنیم که با کیفیت مناسبی برگزار شود.
مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی، با بیان اینکه اصولا موافق برگزاری جشنواره داستان به شکلهای مختلف و متعددی نیستم، در توضیح بیشتر این موضوع افزود: اساسا در حوزه جوایز ادبی خلأ یک جایزه بینالمللی ادبی حس میشود یعنی ما یک جشنواره ادبی جامعی که شامل همه حوزههای ادبی، اعم از داستان کودک و نوجوان، داستان کوتاه، داستان بلند، سفرنامه، زندگینامههای داستانی و حتی در حوزه ترجمه و ویراستاری بشود و واقعا یک جشنواره محسوب شود نداریم.
حسنی ادامه داد: تأکید ما بر برگزاری جشنواره داستان فجر در سال آینده بر این است که در این جشنواره باید قالبهای گوناگون و حتی ادبیات کهن و نظریهپردازی و مباحث آموزشی نیز در این عرصه دیده شود تا بتوانیم یک جشنواره جمعی را برگزار کنیم. مدیرعامل بنیاد ادبیات داستانی، درباره تأثیر تغییر مدیریتها در به سرانجام نرسیدن این جشنواره میگوید: من انکار نمیکنم که این تغییرات بیتأثیر نبوده است اما این موضوع در حوزه آسیبشناسی مدیریت فرهنگی در کشور ما، مسئله دراز دامنی است. بههرحال امیدواریم که بتوانیم جشنواره داستانی را با کیفیت درخور توجهی در دهه فجر سال آینده برگزار کنیم.