بر اساس آمار اعلام شده، در این دوره از جشنواره دو هزار و 37شاعر به رقابت با یکدیگر میپردازند. این جشنواره قرار است علاوه بر تهران در هفت استان دیگر نیز که براساس شرایط فرهنگی، اقلیمی و زبانی انتخاب شدهاند ادامه پیدا کند. بدین ترتیب برنامه منطقهای جشنواره از 23بهمن در استان گلستان آغاز شد و به ترتیب در استانهای قزوین، کرمان، همدان، اردبیل، خراسان رضوی و فارس ادامه خواهد داشت. همچنین یک برنامه در دانشگاه زاهدان اجرا خواهد شد. البته در تهران هم برنامههای این جشنواره به مدت دو روز در دانشگاههای علامه طباطبایی، الزهرا و واحد تهران مرکز دانشگاه آزاد اسلامی و همچنین در تالارهای ایوان شمس و فردوسی، ادامه مییابد و مراسم اختتامیه هم هفتم اسفند در تالار وحدت برگزار خواهد شد.
ویژگی های هفتمین دوره
این جشنواره هفتمین دوره خود را در حالی برگزار میکند که از همان ابتدا با تاسیس شورای سیاستگذاری شعر وزارت ارشاد توجه همگان را به خود جلب کرده است. انتخاب تنها یک دبیر برای جشنواره و تغییر دبیر علمی به رئیس هیأت علمی جشنواره از دیگر مواردی است که این نوید را میدهد که این دوره از جشنواره متفاوت با دورههای پیشین برگزار شود. نقطه عطف ماجرا از آنجا شروع شد که در یک حرکت بیسابقه در طول برگزاری این جشنواره و سایر جشنوارههای فرهنگی اسامی داوران پیش از آغاز داوریها اعلام شد. نگاهی به اسامی داوران نشان میدهد که بر خلاف دورههای گذشته که تلاش شده بود از شاعران مطرح در داوریها بهره گرفته شود، در این دوره از اساتید حوزه شعر و ادبیات فارسی بهره گرفته شده است. محمدعلی بهمنی رئیس هیأت علمی هفتمین جشنواره شعر فجر، درباره انتخاب داوران این دوره جشنواره به همشهری میگوید: امسال در هفتمین دوره جشنواره، داورانی دعوت به همکاری شده اند که برترینها در حوزه شناخت شعر به معنای مفهوم واقعی کلمه هستند. مشکل داوری نه در جشنواره شعر فجر بلکه در همه جشنوارههای شعری نگاه به بیرون و ظاهر شعر است چرا که نگاه درونی به شعر را کسی انجام میدهد که با شعر و جغرافیای درون آن زیسته باشد؛ به همین دلیل ما در این دوره تلاش کردیم که از اساتید حوزه شعر متناسب با هر حوزه بهره بگیریم. بنابراین در این دوره داوریها بسیار متفاوت و کارشناسانه انجام میشود.
تغییر شیوه داوری
رئیس هیأت علمی جشنواره شعر فجر، با اشاره به شیوه داوریهای این دوره تاکید میکند: دورههای گذشته بر این منوال بود که آثار ارسالی در دور نخست داوری به لحاظ ساختار شعری بررسی میشدند که اگر شعری مطابق با ساختار شعری استاندارد نیست، از گردونه داوری حذف شود اما امسال اتفاقی که رخ داده این است که آثار ارسالی در همان هیأت علمی بررسی میشوند و اکثر آثار به مرحله نهایی داوری میرسند. از نظر من در شیوه نخست، مشکلاتی وجود داشت، از جمله اینکه آثار برخی از شاعران به هر دلیل ممکن بود به مرحله دوم داوری راه پیدا نکند و ناخواسته در حق شاعری بیانصافی رخ دهد که در این دوره تلاش کردیم این امر را اصلاح کنیم.
میزبانی جزایر از جشنواره
رضا حمیدی، دبیر هفتمین جشنواره بینالمللی شعر فجر، درباره دلیل انتخاب سه جزیره خارک، ابوموسی و قشم برای میزبانی از این رویداد بینالمللی برای نخستین بار گفت: ادیبان و شاعران پارسیگوی در مقاطع مختلف تاریخی به خلیج فارس و جزایر واقع در آن توجه داشتهاند و این مسئله همواره در آثار آنها مطرح بوده است. دبیر هفتمین جشنواره بینالمللی شعر فجر، با بیان اینکه «خلیج فارس و جزایر آن، نماد وحدت ملی و صلابت ایرانیان هستند و میتوان در قالب مضمونی اثرگذار و با زبان شعر، متبلورشان کرد» تاکید کرد: از این جهت ما برنامههای آغازین جشنواره شعر فجر را برای اولین بار در آبهای نیلگون خلیج فارس و در جزایر خارک، ابوموسی و قشم برپا کردیم که با استقبال خوبی روبهرو شد. دبیر هفتمین جشنواره بینالمللی شعر فجر، همچنین با اشاره به برگزاری کارگاه شعر با حضور شاعران صاحبنامی مانند محمدعلی بهمنی، علیرضا قزوه، عباسعلی براتیپور، حمید سبزواری، مصطفی محدثی خراسانی و پرویز بیگی حبیبآبادی و دیگران در قشم، ابراز امیدواری کرد این قبیل برنامهها بر توان شعری شاعران این خطه کشور بیفزاید. به گفته دبیر هفتمین جشنواره شعر فجر، در این دوره، دوهزار و 37شاعر به جشنواره اثر فرستادهاند که آثار 729 شاعر در بخش شعر کلاسیک و سنتی، آثار546 شاعر در بخش شعر نیمایی و سپید، آثار 186 شاعر در بخش سرود و ترانه، آثار 137 شاعر در حوزه کودک و نوجوان، 122 اثر در حوزه نقد و پژوهش و آثار 317 شاعر در بخش پیامبر اعظم(ص) بوده است.
دورههای قبلی این جشنواره که هفتمین سال تولد خود را جشن گرفته، همواره با فراز و نشیبهای فراوان و اتفاقات مختلفی برگزار شده است و در هر دوره از جشنواره شاهد تغییراتی بودهایم اما کسانی که تغییرات را در نحوه برگزاری جشنواره ایجاد کردهاند، معتقدند هدف از این کار رشد جشنواره و ارتقای سطح کیفی آن بوده است؛ اگرچه اتخاذ سیاستهای اجرایی متفاوت در طول هفت سال برپایی این جشنواره، همواره مورد بحث قرار گرفته است. کارشناسان معتقدند که جشنواره بینالمللی شعر فجر، باید بهعنوان یک جشنواره مادر برای شعر عمل کند تا رفتهرفته به یک جشنواره بزرگ و متفاوت برای شعر در کشور تبدیل شود. در همین خصوص مصطفی محدثی خراسانی - شاعر- در پاسخ به پرسش خبرنگار همشهری درباره برگزاری هفتمین جشنواره شعر فجر گفت: من تصمیم گرفتهام امسال درباره شعر فجر هیچ صحبتی نکنم. وی البته دلیل خاصی را هم برای این امر بیان نکرد.
در انتظار نتایج
اما پرویز بیگی حبیبآبادی با اشاره به مسئولیتش در دورههای پیشین جشنواره شعر فجر گفت: امروز جشنواره شعر فجر را میتوان از پرمخاطبترین، جوانترین و گستردهترین جشنوارهها خواند که هرسال به لحاظ کیفی و کمی به بالندگی آن اضافه میشود. امسال این جشنواره با افزودن چند بخش دیگر میتواند در شکل بهتری در نقش خود ظاهر شود و ما باید منتظر نتایج آن باشیم. این شاعر با اعتقاد به اینکه جشنواره فجر مورد استقبال شاعران است، درباره ارزیابی خود از جشنواره میگوید: به نظرم این جشنواره در طول دورههای گذشته توانسته است چهرههای جدیدی را به عرصه شعر کشور معرفی کند و برگزیدهها در دورههای گذشته توانستهاند آثارشان را ارائه کنند و آثارشان از فروش خوبی هم برخوردار بوده است.
جشنواره شعر فجر باعث حضور طیف گستردهای از شاعران میشود و اگر به اسامی دبیران علمی، هیأتهای داوران و تمام کسانی که در جشنواره تقدیر شدند و جشنواره را در طول این سالها برگزار کردند نگاه کنیم، متوجه یک ظرفیت بالای شعری در کشور میشویم. از سوی دیگر رضا اسماعیلی - شاعر و پژوهشگر شعر آیینی- درباره ارزیابی خود از هفتمین دوره جشنواره گفت: اساسا برگزاری این جشنواره خوشحالکننده است اما باید شرایطی فراهم شود تا طیفهای مختلف ادبی به جشنواره جذب شوند و زمینه مشارکت همه شاعران فراهم شود؛ همچنین باید دقتنظر و تامل بیشتری در طراحی این جشنواره صورت بگیرد چرا که بهطور طبیعی هرچه جلوتر میرویم، انتظار جامعه ادبی از این جشنواره بیشتر میشود. این شاعر به رویکرد بینالمللی جشنواره شعر فجر نیز اشاره کرده و میگوید: زمانیکه جشنواره عنوان بینالمللی را یدک میکشد و سالانه است، انتظار بحقی است که آثار فعالان این حوزه بهخوبی داوری شود؛ در غیر این صورت اعتماد لازم نسبت به عملکرد این جشنواره حاصل نخواهد شد. این منتقد با انتقاد از نحوه انتخاب شاعر برتر از دیدگاه مخاطبان در این دوره میگوید: اساسا انجام این کار به دلیل اینکه اعلام شد براساس آمارگیری میخواهند این کار را بکنند برایم تعجبآور بود چون شعر موضوعی نیست که شما با نمونهگیری آماری بتوانید درباره آن به نتیجه برسید.