رویکرد تازه به طب سنتی در ایران

دکتر منصور کبگانیان گفت:با توجه به توانایی‌های چشمگیر کشور و تعدد اقلیم‌ها در ایران که موجب تنوع در گیاهان دارویی ما شده است و با توجه به تأکیدات مسئولان در این زمینه، ساختارها و شکل ستاد مربوطه مورد بحث قرار گرفت.زمانی به اهمیت طب سنتی و گیاهان دارویی پی خواهیم برد که با ابعاد طب سنتی بیشتر آشنا شویم؛ به همین منظور گفت‌وگویی با دکتر مهدی فهیمی، رئیس یک مؤسسه طب سنتی انجام داده‌ایم که در پی می‌آید.

دکتر فهیمی به اقداماتی که به‌منظور رسمیت بخشیدن به طب سنتی در کشور در حال اجراست اشاره کرد و گفت: تصویب سند طب سنتی و نقشه علمی جامع کشور امر مبارکی خواهد بود. طب سنتی را باید به مثابه کبوتری بدانیم که دارای دوبال است و در یک بال آن گیاهان دارویی قرار گرفته و در بال دیگر مکتب طب سنتی و باعث به‌پروازدرآمدن این کبوتر می‌شود. دراین پرواز هیچ اتفاقی به جز ارتقای زندگی مردم و بیمارنشدن نمی‌افتد.

بر این باور هستیم که این نقشه جامع علمی می‌تواند کشور را به سمت و سویی ببرد که وزارت سلامت بزرگ و یک وزارت درمان کوچک در کشور ما تشکیل شود. اکنون ما یک وزارت درمان بزرگ داریم اما حتی بخش کوچکی به نام سلامت نداریم؛ یعنی اینکه در کشور ما پیشگیری چندان نقشی ندارد و نقش درمان بسیار پررنگ‌تر است؛ به همین دلیل است که مردم ما اغلب مریض می‌شوند چرا که کسی با نگرش سلامت به بخش بهداشت نگاه نمی‌کند. طب سنتی دارای نگرشی پیشگیرانه است و می‌تواند بدخیم‌ترین بیماری‌های بشری در ابعاد جسمی و روحی را درمان کند.

او افزود: کلان مکتب طب سنتی اجزای زیادی داشت، منشا اصلی‌ترین این اجزا به مزاج‌شناسی بازمی‌گردد. این علم خود به یک دانشگاه جداگانه نیاز دارد، این به آن معناست که ما بتوانیم در عالم هستی برای هر موجودی یک شناسنامه صادر کنیم.
این متخصص در ادامه به دلایل مهجوریت طب سنتی طی قرن‌های اخیر اشاره کرد و گفت: ما ایرانی‌ها از قدیم دارای علم مزاج شناسی بوده‌ایم، یعنی برای اجزای عالم وجود تعریف داشته‌ایم.

حدود 150سال قبل اوضاع تغییر کرد و هجمه بزرگ علمی از سمت اروپا به ایران شکل گرفت. در آن زمان تلاش‌های امیرکبیر در تأسیس یک دارالفنون مستقل به بار ننشست و پس از مرگ وی بسیاری از دانشجویان ایرانی برای تحصیل عازم کشورهای خارجی نظیر فرانسه شدند. در کشورهای اروپایی به دانشجویان متقاضی تحصیل در رشته پزشکی گفتند زمانی که شما به ایران بازگشتید باید مانع از فعالیت افراد در زمینه طب سنتی شوید و تنها درصورتی مجاز به طبابت خواهید بود که از کانال دانشگاه‌های ما رد شوید.

به این سبک و سیاق از فعالیت طب سنتی و استفاده مردم از گیاهان سنتی برای درمان در کشور ممانعت به عمل آوردند. به این ترتیب زمینه مهجوریت این علم را پدید آورده و دیدگاه پزشکان ایرانی را نسبت به طب سنتی منفی کردند.او افزود: پس از پیروزی انقلاب اسلامی، تأکید مسئولان بر این بود که کشور در زمینه‌های مختلف باید روی پای خود بایستد و مستقل شود. یکی از این زمینه‌ها نیز طب سنتی بود، بنابراین توجه‌ها به سمت طب سنتی که مدت‌ها قبل به‌دلیل بی‌توجهی‌ها مهجور مانده بود جلب شد.

البته وزارت بهداشت به‌دلیل آنکه متولی اجرای شیوه طب مدرن در کشور بود در این زمان پیگیر طب سنتی نبود و یکسری آدم‌های عادی رسیدگی به وضعیت طب سنتی در کشور را به‌عهده گرفتند. این افراد متبحر نبودند اما دوستدار شیوه درمان با طب سنتی بودند. به‌دلیل متخصص نبودن این افراد وزارت بهداشت عملا نظارت بر امور مربوط به طب سنتی را به‌عهده گرفت.

به‌دلیل بالابودن حجم مردمی که از طب سنتی برای درمان استفاده می‌کردند، به‌تدریج و با برنامه‌ریزی و طراحی دانشکده طب سنتی تأسیس شد اما این حرکت، اقدام کاملی نیست به‌دلیل آنکه طب سنتی از بخش‌های مزاج‌شناسی و گیاهان دارویی تشکیل شده که هر کدام حوزه‌های بسیار وسیعی را در برمی‌گیرد؛ مثلا ماساژدرمانی در حمام که خصوصیت طب سنتی داشت، از بین رفته است. لذا نیازمند رویکرد تازه به طب سنتی در کشور هستیم.