دفترچه امید بخش/ زندگی ادامه دارد

مهدی تهرانی: کمدی‌های رمانتیک عمدتا داستان‌هایی پراکنده دارند و با تکیه بر ماجراهای جذاب سعی می‌کنند که فیلمی در نهایت پرکشش جلوه‌گری کنند.

با این همه فیلم‌های مربوط به این زیرگونه کارهای متوسطی از آب در می آیند. دفترچه امید بخش اما ظاهر و ساختاری متفاوت را ارائه می‌دهد. روندی موفقیت آمیزکه با زیرپا گذاشتن قواعد این ژانر پرطرفدار بدست آورده استو همین امر باعث شده تا این فیلم در اسکار امسال در 8 بخش نامزد این جایزه مهم شود.

مهمترین جذابیت دفترچه ی امید بخش این است که داستانش مربوط به بزرگسالان است. یعنی یک کمدی درام محض بزرگسالان به شمار می‌آید. داستان در باره جوانی است به نام پت سولیتانو که اگرچه قبلا یک معلم بوده اما مدتها است که دیگر شغلش را به سبب درگیر شدن با یک نوع بیماری روانی خاص از دست داده و چند ماهی است که در کلینیک روانی بستری شده است.

طی 8 ماه گذشته ،ظاهرا روند درمانی او به جایی نرسیده اما بالاخره پت از کلینیک مرخص می شود.او که نه کاری دارد و نه جایی برای زندگی یکراست به منزل پدر و مادرش (پت سینیور و دلورس) می رود و تصمیم می گیرد تمام همتش مصروف این مهم گردد تا همسر سابقش نیکی دوباره با او آشتی نماید.در این رابطه دختر جوانی به نام تیفانی به پت کمک می کند تا این واقعه زودتر و بهتر شکل بگیرد و همسر سابق پت نزد او بازگردد.اما خب همه کارها طبق برنامه پیش برود...

قبل از هرچیز ذکر یک نکته بسیار حائز اهمیت است.پیش از این نیز شما هم در فیلم‌های ایرانی و به به کرات در آثار خارجی، داستان‌هایی را شاهد بودید که ساختار کلی اثر بر بیمار بودن و روانی بودن کاراکتر اصلی استوار گردیده بود. طبیعتا در اینگونه آثار اساس کار سواستفاده از این بیماری و نشان دادن ضعف‌های کاراکتر برای خنداندن تماشاگر بوده است.

اصلا قواعد ژانر نیز همین را می‌گوید. اما در پایان همین قواعد اشاره دارد که باید پایان خوشی برای همین کاراکتر در نظر گرفته شود. چرا که فیلم در ژانر کمیک درام ساخته می‌شود. مهمترین امتیاز و برتری فیلم دفترچه امید بخش این است که با زیر پا گذاشتن تمامی قواعد ژانر هرگز از این ترفند استفاده نمی‌کند و بیماری روانی کاراکتر اصلی فیلم یعنی پت مورد تمسخر قرار نمی گیرد و شما شاهد دیوانه بازی و یا مسخره بازی خارج از عرف نخواهید بود.پس هم کاراکتر اصلی پت و هم بیماری او به عنوان چیزی که فعلا در وجود او قرار دارند در پیشگیری روند داستانک‌ها سهم دارند.

در کمدی رومانس دفترچه امید بخش البته قرار نیست خنده ای در کار نباشد.به هرحال پت دارای شخصیت های عجیبی می شود.اما حدو حدود چنانکه اشاره کردم بشدت رعایت شده.پت 8 ماه آزرگار است که در کلینیک بوده.وقتی خوش و خرم مثلا از تخت بیرون می آید تا صبحی را آغاز کند به یکباره دچار غم و اندود و افسردگی می گردد و مدام این حالت بهم تغییر می کنند.بازی خوب برادلی کوپر در نقش پت سولیتانو باعث شده هم نسبت به این شخصیت احساس مسئولیت داشته باشیم و هم اینکه خب گاهی از نوع کارهایش نیز کمی بخندیم.و این تفاوت آشکار کارگردانی دیوید او راسل و نوع بازیگری خاص برادلی کوپر است،که باعث ششده چنین امتیازی برای فیلم به وجود بیاید.

داستانک‌های فیلم نیز جالب توجه اند و سهم هرکدام از این رویداد ها بر دوش دیگر بازیگران فیلم است.درواقع باید اذعان کرد بازیگران این فیلم همگی از عهده کارشان برآمده اند و دلیلش جدای از نامزدی آنها برای اسکار امسال،بی تکلف بودن و واقعی درآوردن نقششان است. جنیفر لورنس در نقش تیفانی شاید به نوعی موتور جلو برنده فیلم باشد.او در ابتدا می خواهد زندگی پت را آسوده تر سازد اما هرچه جلو تر می رویم انگار کارش برعکس شده است. رابرت دنیرو در دفترچه امید بخش در نقش پدر بدعنق و بداخلاق پت ظاهر شده است.او از طرفداران پروپاقرص تیم فیلادلفیا است و یقه کسی را که مخالف او باشد می گیرد حتی اگر پسرش باشد.یک تقابل بامزه نام این پدر و پسر است.نام کامل پت،پاتریزیو سولیتانو است که به پت جونیور شناخته می شود و نام پدرش هم همین است با این تفاوت که به او پت بزرگ گفته می‌شود.

تمام کاراکترها در دفترچه امید بخش احساسات درونی را بیرون می ریزند و این در واقعی کردن داستان بسیار دخالت دارد.وقتی پت کوچک تمام فکرش بازگشت همسرش نیکی است از تمام رخدادها ی دیگر و احساسات دیگران و اطرافیانش عافل می‌گردد. پت بزرگ دلش می‌خواهد به نوعی به پسرش کمک کند و مادر نیز به نام دولورس (با بازی بسیار خوب جکی ویور) در این چرخه به خوبی حضور دارد.

یم نکته کمی منفی در باره فیلم شاید این باشد که در سکانس های پایانی دیگر ما چیزی از بیماری روانی پت نمی بینیم و حتی صحبتی نیز از آن نمی شود!این بدترین دام برای فیلم دیوید او راسل می توانست باشد.اما پایان بندی فیلم این نقص را به نوعی جبران کرده است.

دفترچه امید بخش