طبق دستورالعمل جدید، ممنوعیت تبلیغات کالاهای آسیب رسان به سلامت جامعه که توسط وزیر بهداشت به دستگاههای مربوطه ابلاغ شد، تبلیغات خوراکیهایی همچون چیپس، پفک وفست فود از تلویزیون بهدلیل نقش وتأثیرگذاری رسانه از تلویزیون ممنوع اعلام شد.
براساس قانون مصوب برنامه پنجم توسعه ماده 37بند الف و ج، وزارت بهداشت موظف است با همکاری سازمانهایی که در قانون قید شده، لیست کالاها و خدمات آسیبرسان را برای سلامتی انسان تعیین و آن را به رسانهها بهخصوص صدا و سیما اعلام کند. این قانون کالاهای متعددی نظیر خدمات سمپاشیهای بدون مجوز اماکن، داروهای غیرمجازی که وزارت بهداشت آن را وارد نکرده و یا به ساخت آنها پروانه نداده و همچنین انواع مواد غذایی مثل غذاهای آماده و تنقلاتی مثل چیپس، پفکها و نوشابهها میشود. از سوی دیگر مدتهاست خبرهایی حاکی از کمبود بودجه صداو سیما به گوش میرسد. ابتدا این زمزمهها از سوی هنرمندان و سازندگان برنامههای تلویزیونی به گوش رسید که یا دستمزدهای خود را نگرفته بودند و یا از سوی کسانی اعلام شد که پروژههایشان بهدلیل کمبود بودجه نیمه تمام مانده است. اما پس از چندی خبر کمبود بودجه تلویزیون از سوی مدیران شبکهها و حتی رئیس صدا و سیما تأیید شد. بنابراین جای تعجبی ندارد که در ایام بیپولی تلویزیون سهم آگهی، جذب اسپانسر و ساخت برنامههای مشارکتی در تأمین بخشی از بودجه برنامههای تلویزیونی مهم تلقی شود. در این میان نباید نقش آگهیهای بازرگانی را در جذب بودجه نادیده گرفت، چرا که تلویزیون بخش عمدهای از بودجه خودش را از این طریق تأمین میکند و جای تعجبی ندارد که مجددا سرو کله خوراکیهای ممنوعه در شرایط بیپولی تلویزیون در بخش آگهیهای بازرگانی پیدا شود.
لغو تصمیمها و محدودیتها نکته تازهای در تلویزیون نیست. چندی پیش معاون سیما طی نامهای از ممنوعیتهای تازهای در تلویزیون خبر داد که به تدریج این محدودیتها کمرنگ شد. اما لغو تبلیغ مواد خوراکیهایی که برای سلامتی مضر است نکته تازهای نیست. سالهاست که این بحث در تلویزیون مطرح شده و هر بار به دلایلی این امر متوقف شده است؛ حتی اگر ادامه تبلیغات اقلام ممنوعه وزارت بهداشت توسط صدا و سیما، جریمههای سنگینی از سوی وزارتخانه درنظر گرفته شود.
اما چندی است که پای تبلیغ خوراکیها به میان برنامه کودک و نوجوان هم باز شدهاست. برنامه «عمو پورنگ» یکی از برنامههای این گروه سنی است که از سالها پیش تا به امروز توانسته است مخاطبان خود را جذب کند. این برنامه در یکی از آیتمهای خود به اسم «آش، ماش، بیرون باش» با نگاهی طنزآلود به آشپزی به تبلیغ مستقیم کالاهای خوراکی میپردازد. شکی نیست که جذب اسپانسر یا حمایتکننده مالی در این شرایط برای تلویزیون از هرجهت مهمتر است. اما نکته مهمی که در این میان نباید فراموش شود، سلامت کودکان است. از سوی دیگر زمانی که کودکی تبلیغ کالای مورد نظر خود را از تلویزیون و از برنامه محبوب خود میبیند، طالب این کالای تبلیغ شده میشود. نگرانی زمانی وجود دارد که مشخص نیست که سلامت این کالای تبلیغ شده از سوی کارشناس تغذیه تأیید شده یا خیر یا چون صرفا قابل فروش است، برای یک برنامه تلویزیونی مخصوص کودک هم قابل تبلیغ هست؟
محبوبیت پایدار در برنامههای تلویزیونی امری است که به سختی بهدست میآید و زمانی که بهدست آمد، هوشمندی سازندگان برنامهساز است که از آن به بهترین نحو ممکن بهره ببرند اما بهنظر میرسد که سازندگان برنامه عمو پورنگ به درجه محبوبیت خودشان پی نبردهاند چرا که اگر پی برده بودند به این راحتی یکی از آیتمهای خود را به تبلیغ کالاها اختصاص نمیدادند.