به گزارش خبرنگار خبرگزاری فارس در دوشنبه، رئیس انستیتو شرق‌شناسی آکادمی علوم تاجیکستان تأکید کرد که هر چه در جهان می‌گذرد، انعکاس عملکرد فرد است و تنها فرهنگ والای بشری می‌تواند تأثیر متقابل انسان بر طبیعت را متعادل کند.
«اکبر تورسان» از نویسندگان اصلی سناریوی برنامه تجلیل از نوروز بین‌المللی در تاجیکستان می‌گوید که از پنج سناریویی که محققان و نویسندگان آگاه از سنت‌های نوروزی به «امامعلی رحمان» رئیس جمهور و دیگر مقامات رسمی کشور پیشنهاد دادند، یک سناریو که تجسم ارزش‌های اصلی این جشن بوده به تصویب رسید.
وی افزود: علاوه بر تهیه سناریوی جشن رسمی نوروز بین‌المللی، تلاش کردیم تا در چهارچوب پیشنهاد و توصیه‌های رئیس جمهور، یک برنامه ملی و متشکل از ارزش‌های نوروزی آماده کنیم.
اعتدال مداری و اخلاق محوری در امور
این محقق تاجیک با بیان اینکه سابقه تجلیل از نوروز به شهریاران پیشدادی، «کیو‌مرث و جمشید» برمی‌گردد، تصریح کرد که آیین‌های نوروز، بازتاب جهان‌بینی و تفکر سنتی مردمان ایران و توران است که بر اصل اخلاق‌مداری و اعتدال بنیاد شده است.
این دانشمند با اشاره به آثار گذشتگان ادب فارسی و اثر برجسته حکیم «عمر خیام» در رساله «نوروز‌نامه» خود که تأکید کرده که «این عالم که به پایی بود، با اعتدال در پای بود»، تصریح کرد که این تعبیر شاعرانه و عالمانه، بیانگر اصل این عید است.
تورسان با مهم عنوان کردن استفاده از اعتدال، نوروز را زمان بازگشت به خط اعتدال و آغاز حیات نو دانست و افزود: نویسندگان و شاعران فارس و تاجیک در گذشته و امروز با درک ماهیت این اصل همیشه آن را مورد استفاده قرار داده‌اند تا حدی که فلسفه اعتدال در تصوف به یک رکن اساسی اخلاق و آداب تبدیل شده و اعتدال‌‌مداری، شرط اساسی در همه کارها دانسته شده است.
نوروز روز خلق حضرت آدم (ع) است
دانشمند تاجیک و محقق کتاب ماندگار «شاهنامه حکیم فردوسی» گفت: نوروز این جشن ملی مردم فارسی‌زبان که هم‌اکنون با رنگ و تابش خاص به فرهنگ ملت و اقوام دیگر منطقه وارد شده است، اشاره به روز خلقت حضرت آدم (ع) نیز دارد.
«ظفر میرزایان» دانشمند فرهیخته تاجیک که مقیم شهر باستانی «کولاب» منطقه‌ای در 200 کیلومتری جنوب تاجیکستان است در خصوص نوروز می‌گوید: در دوران گذشته و همزمان با هجوم بیگانگان به فرهنگ و سنت مردم این منطقه، نیاکان هوشمند ما وجه مسلمانی این عید را جلا بخشیدند و برای بقا و حفظ آن تلاش کردند.
به گفته وی، این گروه دانشمندان قدیم، تازیان و خلفای بغداد را که نوروز را جشن منکران دین خوانده بودند با ارائه دلایل تاریخی متقاعد کردند که نوروز جشنی است که به روز مولود آدم (ع) مربوط می‌شود.
این پژوهشگر تاجیک تصریح کرد: نیاکان ما با استناد به حکمت در شش روز بنا یافتن دنیا از آیه‌های قرآن مجید (آیه 54 «العراف» آیه 3 «یونس») با ارائه چند نمونه از فرموده‌هایی در این کتاب آسمانی سخن خود را تقویت کردند چرا که پروردگار ما خدایی است که زمین و آسمان را در شش روز آفریده و آن روزها به نوروز مربوط است.
دانشمند تاجیک ثبت این جشن به عنوان یک رویداد ماندگار فرهنگی از سوی یونسکو را اقدامی شایسته دانست و گفت: با تجلیل از نوروز فقط دیدن زیبایی‌های بهار و طبیعت، آغاز دوران کاشت و کار دهقان کافی نیست بلکه باید فلسفه و اندیشه این تحول طبیعت توسط خداوند را به جهانیان ترویج داد.
همزمان با نوروز کدورت‌ها زایل و همبستگی افزایش می‌یابد
تاجیک‌ها نیز همچون مردم ایران و افغانستان، از وارثان اصلی فرهنگ و آیین‌های نوروزی هستند و همزمان با فرارسیدن آن با برگزاری مراسم مختلف در زدودن کینه‌ها و افزودن دوستی‌ها و وحدت تلاش می‌کنند.
«ابراهیم عثمان» استاد بخش روزنامه‌نگاری دانشگاه مشترک تاجیکستان و روسیه و از محققان برجسته تاریخ آسیای مرکزی نوروز را برای تاجیک‌ها، مردمان منطقه و بویژه برای هر فرد فارسی‌زبان چه در تاجیکستان و چه در ایران یا افغانستان، آغاز سال نو ملی دانست.
به گفته وی، نوروز در اندیشه هر تاجیک، پایان دوران سردی و سرما‌ی سخت زمستان و آغاز موسم نو، رهایی از دوران کرختی و مردگی طبیعت و بازگشت به دورانی که دم و نفس گرم دارد و همچنین رسیدن به روزهایی است که انسان از دیدن جمال آفتاب و گرمی نور آن حلاوت می‌برد، است.
وی با اشاره به این که نوروز در حقیقت یک عید ملی تاجیک‌ها و سایر مردمان فارسی‌زبان است، تاکید کرد که مردم تاجیکستان با وجود آنکه نوروز آغاز سال رسمی جدید این کشور نیست اما آن را به طور گسترده جشن می‌گیرند.
نوروز آیینی برای پیوند با طبیعت و تقویت وحدت ملت‌ها است
یک عضو مجلس نمایندگان تاجیکستان می‌گوید: نوروز آیینی برای پیوند انسان با طبیعت و جشنی برای تقویت وحدت ملت‌ها است.
«عالم سلیم زاده» عضو کمیته علم، فرهنگ و روابط بین‌الملل و عضو گروه دوستی بین‌المجالس تاجیکستان و ایران در این‌باره اظهار داشت: نوروز که عید مشترک همه مردم فارسی‌زبان و از جمله عید تاجیک‌ها است از سوی دیگر اقوام ساکن منطقه آسیای مرکزی و قفقاز نیز که همزیستی طولانی با مردم فارسی‌زبان داشته‌اند به عنوان یک جشن ملی مورد توجه قرار گرفته است.
به اعتقاد وی، عامل و انگیزه شهرت و فراگیر بودن نوروز این است که این رسم و سنت، یک عید زیبا دارای ریشه‌های قوی مردمی بوده و در روزهایی جشن گرفته می‌شود که حالت طبیعت و زندگی مردم شروع به تحول و تجدد می‌کند و گرمی جایگزین سردی‌های زمستان می‌شود.
این عضو مجلس نمایندگان تاجیکستان با اشاره به توجه بیش از پیش مقامات رسمی به طرح حفظ و گسترش آیین‌های ملی نوروزی، تأکید کرد: دولت با آغاز بیستمین سالگرد استقلال تدابیری را در جهت حفظ و ترویج آیین‌های نوروزی تهیه کرده که اعلام تعطیل رسمی روزهای جشن و اجرای برنامه‌های علمی، فرهنگی و هنری با مساعدت نهاد و مؤسسات دولتی بخشی از این اقدامات است.
