در متن خبر به آمار صادرات و واردات میوه اشاره شده بود و این‌که ایران با داشتن حدود یک درصد جمعیت جهان، بیش از 4 درصد میوه و مرکبات جهان را تولید می‌کند و در حالی که سرانه مصرف مرکبات در جهان حدود 17 کیلوگرم است، این رقم در ایران 53 کیلوگرم یعنی 4 برابر است.
صرف‌نظر از این‌که میزان تولید یا صادرات کالایی به خودی خود می‌تواند معیاری برای تخمین مصرف آن در جامعه باشد یا نه، کارشناسان می‌گویند تردیدی نیست که در فرهنگ تغذیه‌ای ایرانیان هنوز مصرف میوه و سبزیجات جایگاه واقعی خود را پیدا نکرده است.
چنان‌که دکتر مرتضی صفوی، مدیر دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، این خبر را شوخی تلقی می‌کند و می‌گوید: «مردم ایران نه‌تنها به میزان توصیه شده روزانه که مصرف 5 وعده میوه و سبزی در روز است، از این مواد غذایی مفید استفاده نمی‌کنند، بلکه آمارها نشانگر مصرفی در حد نصف نیاز روزانه و حدود 2 وعده است.»
وی با اشاره به این موضوع که تحقیقات جدید همگی مصرف 5 وعده میوه و سبزی در روز را برای حفظ سلامت افراد الزامی می‌دانند، می‌گوید: «مصرف میوه و سبزی در ایران بسیار کم است و با توجه به این‌که ایران کشوری حاصلخیز با اقلیمی گوناگون است که می‌توان در هر فصل از سال تنوع مناسبی از میوه‌ها و سبزی‌ها را در اختیار داشت، افزایش سرانه مصرف میوه و سبزی به عنوان یک اولویت مطرح است چرا که با این کار از هزینه‌های درمانی نیز کاسته می‌شود.»
معضل جهانی
کاهش مصرف میوه، سبزی و به‌طور کلی مواد غذایی سالم و جایگزینی آنها با غذاهای آماده و مواد غذایی کم ارزش از لحاظ تغذیه‌ای مشکلی نیست که به مرزهای ایران محدود شود، بلکه به شکل یک معضل جهانی تمام کشورها حتی کشورهای توسعه یافته را در بر گرفته است.
اتفاقاً در همین هفته گذشته دو مطالعه منتشر شد که نشان می‌داد 11 درصد از بزرگسالان آمریکایی کمتر از میزان توصیه شده روزانه از گروه میوه‌ها و سبزی‌ها استفاده می‌کنند و تعجب‌آور این‌که 62 درصد از این افراد هیچ میوه‌ای و 25 درصد آنها هیچ نوع سبزی را در برنامه غذایی روزانه خود نداشتند.
این در حالی است که بیشتر مردم می‌دانستند که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزی با کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی و انواعی از سرطان ارتباط دارد.
کارشناسان تغذیه آمریکا معتقدند که با وجود این‌که سبد مواد غذایی مصرفی مردم نسبت به گذشته، رنگین‌تر شده است اما هنوز هم میوه و سبزی مقدار کمی از مواد غذایی را که افراد در طول روز مصرف می‌کنند، تشکیل می‌دهد.
این در حالی است که با توجه به تحقیقات انجام شده طی سال‌های 1988 تا 2002 در مرکز تحقیقات تغذیه آمریکا، در حقیقت مردم آمریکا نسبت به 20 سال پیش سبزی کمتری مصرف می‌کنند که این نشانگر تغییر در عادات غذایی افراد است، اما در طی این بررسی میزان میوه مصرفی افراد در آن دوره زمانی، تغییر چندانی را نشان نمی‌دهد.
راهی برای عشق سبزی شدن
اکثر متخصصان تغذیه بر این باورند که ما مواد غذایی را بر اساس طعم آنها و نه از روی خواص مفیدشان مصرف می‌کنیم، بنابراین اگر مقدار میوه و سبزی مصرفی‌مان در طول روز را افزایش دهیم، در واقع ذائقه‌مان را تربیت کرده‌ایم که آنها را دوست داشته باشد و همین باعث می‌شود از شر بیماری‌ها در امان بمانیم.
جالب است بدانید که تربیت‌پذیری ذائقه، امری اثبات شده است و محققان دریافته‌اند که ذائقه ما پیش از این‌که به دنیا بیاییم شروع به شکل‌گیری می‌کند و جنین زمانی که در مایع آمنیوتیک در رحم مادر قرار دارد، طعم‌های مختلف را تجربه می‌کند. چنانچه مثلاً اگر مادری در ماه‌های آخر بارداری 4 بار در هفته هر بار حدود 1 لیوان آب هویج بنوشد، نوزاد در زمان تغذیه تکمیلی، مکمل‌هایی که طعم هویج دارند را بیشتر می‌پسندد.
در همین راستا مشخص شده است که علاقه به مواد غذایی خاص، در طول دوران شیردهی هم تاثیر مشابهی بر ذائقه نوزاد دارد بنابراین اگر والدین دوست دارند که بچه‌هایی عاشق سبزی بار بیاورند باید از زمان بارداری مادر به فکر ذائقه آنها باشند.
از طرف دیگر بیشتر کارشناسان معتقدند که اگر عادت غذایی میوه و سبزی‌خواری در خانواده وجود داشته باشد، بچه‌ها هم تحت تاثیر محیط اطراف به این مواد غذایی مفید علاقه‌مند می‌شوند؛ چنان‌که اگر پدر و مادری خودشان از خوردن میوه و سبزی امتناع می‌کنند ولی سعی می‌کنند بچه‌هایشان را میوه و سبزی‌خوار بار بیاورند، تلاش‌شان نتیجه‌ای نخواهد داشت.
با همه این اوصاف به نظر می‌رسد برای قرار دادن میوه و سبزیجات در سفره غذایی ایرانیان باید به اقدامات مؤثرتری اندیشید؛ اقداماتی که بخش مهمی از آن به حوزه اقتصاد بازمی‌گردد. چنان‌که طرح اعطای یارانه به لبنیات و میوه به‌جای قند و شکر، طرحی بود که در پایان کار دولت قبلی در وزارت بهداشت مطرح شد، اما هنوز سرانجامی نیافته است.
