۵۰ درصد وام‌های قرض‌الحسنه را کارمندان بانک‌ها می‌گیرند

تسنیم نوشت: دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس اعلام کرد: قرض الحسنه یکی از نهادهای مالی - اسلامی است که در روایات به آن تاکید فراوانی شده است. در واقع در نظام مالی اسلامی از این ابزار برای تامین مالی افرادی استفاده می‌شود که نه آن قدر ناتوانند که مستحق پرداخت‌های جبرانی شوند و نه به حدی توانایی مالی و اقتصادی دارند که درصدد گسترش و ارتقای سطح زندگی و فعالیت خود باشند.

در این گزارش، پیشینه و فراز و فرودهای قرض الحسنه در ایران، خواه در قالب صندوق‌های قرض الحسنه و خواه در قالب سپرده‌های قرض الحسنه مورد اشاره قرار گرفته و قوانین، مقررات و ضوابط اصلی حاکم بر این پدیده مرور شده‌اند. در مجموع به نظر می‌رسد قوانین و مقررات لازم برای ساماندهی صندوق‌های قرض الحسنه و سپرده‌های قرض الحسنه رشد محسوسی یافته باشند.

در ادامه با اشاره به مصارف سپرده‌های قرض الحسنه، نگاهی ویژه به وام رفع احتیاجات ضروری کارکنان بانک‌ها داشته و به مقایسه شرایط اعطای وام قرض الحسنه، کارکنان بانک‌ها و سایر وام‌های قرض الحسنه از جمله سقف وام، مدت بازپرداخت، کارمزد و وثایق پرداخته می‌شود.

یکی از نکاتی که علاوه بر شرایط سهل‌تر اخذ وام قرض الحسنه کارکنان بانک‌ها نسبت به سایر وام‌های قرض الحسنه وجود دارد آن است که بخش مهمی از منابع قرض الحسنه بانک‌ها به مصرف وام رفع احتیاج کارکنان خود آن بانک‌ها می‌رسد به گونه‌ای که اکثر بانک‌ها نامه مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در مورد میزان سهم سپرده‌های قرض الحسنه در تامین مالی وام رفع احتیاج کارکنان خود را بی‌پاسخ گذاشته و این میزان در تنها بانکی که حاضر شد این اطلاعات را بدهد حدود نیمی از کل وام‌های قرض الحسنه اعطایی آن بانک بوده است.

در مورد وام رفع احتیاجات ضروری کارکنان بانک‌ها هر چند تداوم پرداخت این وام به دلیل جلوگیری از فساد احتمالی کارکنان لازم است اما به نظر می‌رسد با توجه به لزوم پرداخت سپرده‌های قرض الحسنه به افراد ناتوان جامعه (و تفاوت وضعیت مالی کارکنان بانک‌ها نسبت به دیگر طبقات جامعه) و با عنایت به این که در حال حاضر حدود نیمی از وام‌های قرض الحسنه برخی بانک‌ها به وام قرض الحسنه رفع نیازهای ضروری کارکنان خود آن بانک‌ها اختصاص می‌یابد؛ لازم است بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران با پیشنهاد آیین نامه یا تدوین دستورالعملی خاص، هرگونه استفاده از منابع قرض الحسنه برای کارکنان بانک‌ها را ممنوع سازد.

گزارش مذکور می‌افزاید: در این مطالعه، همچنین با مرور میزان جذب سپرده‌های قرض‌الحسنه و جایگاه آن در میان سپرده‌های بانکی، به برخی مشکلات جذب پرداخته و میزان جذب سپرده‌های قرض الحسنه با میزان تسهیلات قرض الحسنه اعطایی مقایسه شده است. نسبت تسهیلات قرض الحسنه به سپرده‌های قرض الحسنه که تا سال 1387 کمتر از 40 درصد بود با تاکید بسته‌های سیاستی - نظارتی بانک مرکزی طی سال های 1387 تا 1390 به 50 درصد و سپس 70 درصد رسیده است.

در نهایت امید است تا با تاسیس صندوق قرض الحسنه در موسسات اعتباری و تفکیک حساب‌های مربوطه، تطابق کامل میزان سپرده‌های قرض الحسنه و تسهیلات قرض الحسنه به سرعت محقق شود.