دکتر جعفر مهراد سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) در گفتگو با مهر در تشریح تازه ترین رتبه بندی دانشگاه‌ها توسط موسسه تایمز گفت: قاره آسیا از نظر آموزش عالی، منطقه‌ای است که در مقایسه با غرب که ریاضت‌های اقتصادی را تجربه می‌کند هر روز شاهد شکوفایی و پیدایش کشورهای نوظهور علمی مانند چین، کره جنوبی، ترکیه، تایوان، ایران و سنگاپور است که به طور قابل توجهی موقعیت رتبه بندی بین‌المللی و منطقه‌ای خود را ارتقا بخشیده، درحالیکه بعضی از موسسات ایالات متحده و انگلستان تحت فشارهای مالی و ریاضت‌های اقتصادی جایگاه اولیه خود را در جدول رتبه بندی جهانی از دست داده‌اند.
وی افزود: در تازه ترین رتبه بندی تایمز از دانشگاه‌های قاره آسیا که 22 فروردین 1392 منتشر شده ژاپن جایگاه ممتازی در رتبه بندی سال 2013 میلادی دارد، دانشگاه توکیو در مقام نخست و دانشگاه کیوتو جزو 10 دانشگاه برتر قاره آسیا است. بر روی هم، ژاپن دارای 5 دانشگاه تراز اول در بین 20 دانشگاه،11 دانشگاه تراز اول در بین 50 دانشگاه، و 22 دانشگاه در بین 100 دانشگاه برتر قاره آسیا است. با وجود این، ژاپن قدرتمند‌ترین دانشگاه‌های تحقیقاتی در آسیا را دارد و علت آن این است که کشور ژاپن در حدود 25 سال پیش و در فاصله سال های 1970 تا 1990 نسبت به سایر کشورهای این منطقه سرمایه گذاری بیشتری بر روی آموزش عالی و تحقیقات علمی به عمل آورده که بسیاری از برندگان جوایز نوبل آن مربوط به این دوره‌های طلایی است.
سرپرست ISC ادامه داد: گرچه در رتبه بندی بین‌المللی سال 2013-2012 ده دانشگاه برتر تنها مربوط به دو کشور آمریکا و انگلستان می‌باشد، اما جدول آسیا بسیار متنوع و شامل 5 کشور است. دانشگاه ملی سنگاپور در رتبه دوم، دانشگاه هنگ کنگ در رتبه سوم و دانشگاه علوم و فناوری هنگ کنگ در رتبه نهم قرار دارند.
مهراد با اشاره به اینکه در جمهوری خلق چین، دانشگاه پکن مقام چهارم و دانشگاه شینگهوا مقام ششم را بدست آورده است، افزود: رتبه‌های باقی مانده مربوط به موسساتی از کره جنوبی، دانشگاه علوم و فناوری در پوهانگ (رتبه پنجم)، دانشگاه ملی سئول (رتبه هشتم)، و موسسه علوم و فناوری پیشرفته (رتبه دهم) است.
وی ادامه داد: در بین 100 دانشگاه برتر آسیا، ژاپن دارای 22 دانشگاه، تایوان 17 دانشگاه، چین 15 دانشگاه و جمهوری کره 14 دانشگاه ممتاز دارد. در مجموع، در بین 100 دانشگاه تراز اول قاره آسیا، 15 کشور حضور دارند.
سرپرست ISC افزود: در منطقه خاورمیانه، ترکیه، ایران و عربستان سعودی کشورهایی هستند که بیشترین دانشگاه را در بین 100 دانشگاه ممتاز قاره آسیا به خود اخصاص داده‌اند براین اساس در ترکیه، دانشگاه فنی خاورمیانه دارای (رتبه 22)، دانشگاه بیلکنت (رتبه 28)، دانشگاه کوُچ (رتبه 31) و دانشگاه‌های بوغازچی و فنی استانبول (رتبه‌های 37 و 38) را به خود اختصاص داده‌اند.
مهراد ادامه داد: برای نخستین بار است که از جمهوری اسلامی ایران در جدول رتبه بندی تایمز و در بین 100 دانشگاه ممتاز قاره آسیا، علاوه بر دانشگاه صنعتی شریف که در رتبه بندی کلی (یعنی بین المللی تایمز) همیشه جایگاه برتری داشته، در سال 2013 نام دو دانشگاه دیگر نیز به چشم می خورد به نحوی که دانشگاه صنعتی شریف با رتبه 42 و دانشگاه علوم پزشکی تهران با رتبه 62 و دانشگاه صنعتی اصفهان با رتبه 95 در این فهرست قرار دارند.
وی گفت: از سایر کشورهای خاورمیانه به غیر از عربستان سعودی، نام‌های جدیدی در رتبه بندی تایمز مشاهده می‌شود که می‌توان به عربستان سعودی با دانشگاه ملک عبدالعزیز دارای رتبه 49، دانشگاه نفت و معادن ملک فهد با رتبه 62 (مشترکاً با دانشگاه علوم پزشکی تهران)، دانشگاه ملک سعود با رتبه 77 اشاره کرد؛ همچنین امارات متحده عربی و لبنان نیز هرکدام دارای یک دانشگاه در رتبه بندی سال 2013 میلادی تایمز در قاره آسیا هستند به نحوی که دانشگاه امارات متحده عربی (رتبه 86) و دانشگاه آمریکایی بیروت (رتبه 87) را از آن خود کرده‌اند.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) با اشاره به اینکه در بحث رتبه بندی و معروفیت دانشگاه‌ها، نگاه بین‌المللی بدون شک یکی از اولویت‌های قابل توجه است، تصریح کرد: در سال‌های اخیر، بین‌المللی کردن دانشگاه‌ها در مالزی مورد توجه است و این کشور توانسته تعداد بیشتری از دانشجویان سایر کشورها را جذب کند. بر این اساس، اکنون و برای نخستین بار دانشگاه کبانگاسان در مالزی موفق شده است تا با کسب رتبه 87( مشترکا با دانشگاه آمریکایی بیروت) جایگاه خود را در نظام رتبه بندی تایمز تثبیت کند.
مهراد خاطرنشان کرد: در بحث با جمهوری اسلامی ایران این نکته قابل توجه است که آموزش عالی و تحقیقات علمی در ایران از سال 1370 به بعد به سرعت رشد پیدا کرده است و در نتیجه، به تدریج با فراهم سازی زمینه‌ها از جهات مختلف، حضور ایران و دانشگاه‌های آن در عرصه‌های بین‌المللی از تولید علم گرفته تا رتبه بندی قابل مشاهده است. با وجود این، هنوز به سیاست‌های موثر دیگری نیز احتیاج می‌باشد تا جمهوری اسلامی ایران بتواند راه‌های ترقی در آموزش عالی و تحقیقات علمی را طی کند. بودجه از عوامل موثر است و چنانچه سرمایه گذاری در آموزش عالی به صورت هدفمند انجام پذیرد، ارتقا و کیفیت دست یافتنی خواهد بود.
وی ادامه داد: اگر مطرح شدن نام ایران و تعدادی از دانشگاه‌های آن را به خاطر سیاست موثر وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بدانیم، اکنون لازم است هم دولت و هم مجلس شورای اسلامی توجه کنند که کاهش بودجه در آموزش عالی و تحقیقات علمی به توسعه پایدار منجر نخواهد شد. سهم تحقیقات از تولید ناخالص داخلی لازم است افزایش یابد. این مهم نه تنها که محدود است، بلکه خلاقیت در آموزش عالی را تضعیف می‌کند. یکپارچه سازی آموزش و پژوهش، سیستم‌های کنترل کیفیت مانند اجرای دقیق ارزیابی‌های آموزشی و پژوهشی و استفاده از نتایج رتبه بندی ISC، با اعمال استاندارد‌های علمی و استقبال نسبی موسسات آموزش عالی، اعم از دولتی یا خصوصی، از مولفه‌های دیگری است که به ارتقای کیفیت در آموزش عالی کمک خواهد کرد.
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام خاطر نشان کرد: در یکی دو سال اخیر و اخباری که اخیرا از تعدادی از دانشگاه‌های کشور شنیده می‌شود، جذب دانشجویان بین‌المللی و به عبارت دیگر بین‌المللی کردن برنامه‌های آموزش عالی از اقدامات آموزش عالی کشور است. در صورت استمرار این برنامه، می‌توان انتظار داشت که تعداد دانشجویان خارجی به سرعت افزایش یابد. در قرن 21، موسسات آموزش عالی بدون بین‌المللی شدن آموزش و پژوهش نمی‌توانند در سطح جامعه جهانی ظاهر شوند.
به گفته وی تا کنون، پشتیبانی وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری نسبت به جذب دانشجویان خارجی به سرعت و به طور بی‌سابقه‌ای افزایش یافته است. گرچه تصویر کلی مالی خوشبینانه نیست، اما وزارت علوم ، تحقیقات و فناوری می‌کوشد و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به بهترین وجه از دانشگاه‌ها و در تلاش جهت بین‌المللی شدن آموزش عالی پشتیبانی کند.
