طبق اعلام مراجع رسمی در بورس تهران، حجم سهام قابل عرضه، یک‌میلیارد و 239میلیون سهم است. ارزش این میزان سهام هزار میلیارد تومان برآورد شده است. پیش‌بینی می‌شود هلدینگ خلیج‌فارس پس از عرضه و درج قیمت بر تابلوی بورس به بزرگ‌ترین شرکت بازار سهام تهران تبدیل شود. طبق برآوردها با عرضه سهام این شرکت ارزش بورس تهران برای نخستین‌بار در تاریخ از مرز 200هزار میلیارد تومان فراتر خواهد رفت.
پیش از این، سازمان خصوصی‌سازی روز 28اسفندماه سال 91، پنج‌درصد از سهام صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس را در بورس اوراق بهادار عرضه کرد. هرچند در آن روز برای 1/3میلیارد سهم از سهام هلدینگ خلیج‌فارس تقاضای خرید وارد سامانه معاملات شد اما سازمان خصوصی‌سازی به‌دلیل پایین‌بودن قیمت‌های پیشنهادی خرید، حاضر به فروش این سهام نشد.
عملکرد یکماهه هلدینگ خلیج‌فارس
مدیران هلدینگ خلیج‌فارس برای تحقق این عرضه در هفته گذشته تازه‌ترین اطلاعات مالی خود را در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دادند. طبق دستورالعمل‌های سازمان بورس، شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس تا پایان فروردین‌ماه فرصت دارد با این اطلاعات، سهام خود را عرضه کند.
طبق اطلاعات منتشر شده در بورس تهران، بهای تمام‌شده شرکت هلدینگ خلیج‌فارس در دوره یکماهه منتهی به 30اسفندماه سال 91معادل 24هزار و 728میلیارد و 613میلیون ریال است.شرکت هلدینگ خلیج‌فارس با انتشار صورت وضعیت سبد سرمایه‌گذاری‌های یکماهه منتهی به 30اسفندماه سال91 اعلام کرد: از مجموع بهای تمام‌شده شرکت‌های خارج بورس مبلغ 24هزار و 391میلیارد و 158میلیون ریال آن مربوط به 9شرکت پتروشیمی بندر امام، شهید تندگویان، پارس، مبین، برزویه، فجر، بوعلی‌سینا، اروند، خوزستان بوده و مبلغ 337میلیارد و 455میلیون ریال آن مربوط به شش شرکت غیرصنعتی و خدمات پتروشیمی، مدیریت توسعه صنایع پتروشیمی، بازرگانی پتروشیمی، عملیات غیرصنعتی پازارگاد، ان‌پی‌سی اینترنشنال و ره‌آوران فنون پتروشیمی بوده است.
هلدینگ خلیج‌فارس با نماد فارس
علی صحرایی، معاون بازار شرکت بورس اوراق بهادار در آستانه این عرضه تاریخی سهام اعلام کرد: بازار سرمایه شرایط به نسبت خوبی را طی می‌کند و آماده عرضه بزرگ است. صحرایی افزود: این بلوک سهام متعلق به شرکت ملی صنایع پتروشیمی است که برای دومین‌بار، در فهرست نرخ‌های بازار دوم و با نماد فارس عرضه خواهد شد. صحرایی ادامه داد: هلدینگ صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، 474 امین شرکت پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار است که در بخش ساخت مواد شیمیایی و محصولات شیمیایی، گروه ساخت مواد شیمیایی اساسی، طبقه ساخت مواد شیمیایی اساسی طبقه‌بندی می‌شود.
15شرکت پتروشیمی
ابوالقاسم شمس‌جامخانه، معاون سازمان خصوصی‌سازی هم ضمن تأیید عرضه مجدد سهام هلدینگ خلیج‌فارس گفت: عرضه سهام هلدینگ خلیج‌فارس تا پایان فروردین به اطلاعات جدید نیازی ندارد. به گفته او هلدینگ خلیج‌فارس بزرگ‌ترین شرکت بورس و بزرگ‌ترین شرکت دولتی در چارچوب سیاست‌های اصل 44 است که در قالب 15شرکت پتروشیمی دولتی ادغام شده واگذار می‌شود.
چرا سهام هلدینگ خلیج‌فارس در عرضه اول فروش نرفت؟
معاون سازمان خصوصی‌سازی گفت: در عرضه اول، به‌رغم اینکه متقاضی برای خرید این سهم وجود داشت سازمان خصوصی‌سازی به قیمت پیشنهادی متقاضیان نتوانست سهام هلدینگ خلیج‌فارس را واگذار کند و حاضر به فروش به این قیمت نشد.
شمس جامخانه افزود: در آن روز به اندازه حد نصابی که مدنظر ما بود متقاضی در بورس وجود داشت اما سازمان خصوصی‌سازی با قیمت پیشنهادی متقاضیان موافق نبود و نتوانست سهام هلدینگ را واگذار کند و حاضر به فروش با آن قیمت نشد.معاون سازمان خصوصی‌سازی اضافه کرد: قیمتی که مدنظر سازمان خصوصی‌سازی بود با توجه به بررسی‌های انجام شده، قیمت‌گذاری شرکت تأمین سرمایه و جلسات مشترک با وزارت نفت عدد خاصی بود اما این عدد با رقم پیشنهادی خریداران فاصله داشت و ما حاضر به فروش این سهم به قیمت پیشنهادی خریداران نشدیم. وی با بیان اینکه خریداران تحلیل خاص خود را برای افزایش نداده و قیمت پیشنهادی داشتند، گفت: ما نیز تحلیل خاص خودمان را برای کاهش ندادن قیمت داشتیم. این موارد در بازار وجود دارد و همیشه اینگونه نیست که هر عددی ما پیشنهاد می‌دهیم مطابق خواست خریداران باشد.
گرانفروشی نمی‌‌کنیم
همزمان حسن محمدتبار دیگر معاون سازمان خصوصی‌سازی تأکید کرد؛ با توجه به بررسی‌های انجام شده و شرایط فعلی بازار سهام، به‌نظر می‌رسد این بار معامله هلدینگ خلیج‌فارس قطعی شود.او اعلام کرد: هدف سازمان خصوصی‌سازی این است که شائبه گرانفروشی یا ارزان‌فروشی در عرضه‌ها به‌وجود نیاید. او در گفت‌وگو با فارس گفت: در جریان عرضه 28اسفند، متقاضیان خرید تا قیمت 500تومان برای هر سهم آماده خرید بودند حجم تقاضا هم مناسب بود اما با توجه به اینکه عرضه در آخرین روز کاری سال انجام شد، به‌نظر می‌رسید این تصور وجود دارد که دولت مجبور به عرضه این سهام و امکان کوتاه آمدن و فروش سهام در قیمت‌های پایین‌تر هم وجود دارد. به همین دلیل نتوانستیم به نتیجه برسیم.
او بدون اشاره به قیمت جدید تعیین شده برای سهام هلدینگ خلیج‌فارس توضیح داد: در عرضه قبلی قیمت هر سهم 990تومان بود.معاون سازمان خصوصی‌سازی در عین حال تأکید کرد: شرایط عرضه 27فروردین متفاوت خواهد بود، در روز سه‌شنبه، تقاضای ثبت شده در سامانه معاملات بورس و شرایط بازار مدنظر قرار می‌گیرد و متناسب با آن عرضه انجام و معامله صورت گیرد.محمدتبار در مورد قیمت‌گذاری سهام هلدینگ خلیج‌فارس گفت: معمولا در اغلب بورس‌های جهان، قیمت سهام در عرضه‌های اولیه، اندکی از ارزش ذاتی آن سهم پایین‌تر است، تا برای سرمایه‌گذاران جذابیت داشته باشد. این اقدامات همواره صورت می‌گیرد اما قیمت عرضه سهام، نباید با قیمت‌گذاری اولیه فاصله زیادی داشته باشد.معاون سازمان خصوصی‌سازی، گفت: تمام دغدغه سازمان خصوصی‌سازی تعیین و کشف قیمت مناسب سهام است، زیرا این سهام متعلق به دولت و مردم است و بنابراین نمی‌تواند پایین‌تر از قیمت واقعی آن عرضه شود.
اطلاعات کامل است
محمدتبار، در عین حال تأکید کرد: چنانچه عرضه پنج درصد از سهام صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس تا پایان فروردین‌ماه انجام نشود، شرکت هلدینگ خلیج‌فارس، باید مراحل قانونی را طی کرده و صورت‌های مالی 9ماهه را به سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کند. محمد تبار با اشاره به اینکه صورت‌های مالی شرکت‌های زیرمجموعه این هلدینگ شفاف‌سازی شده و مشکلی در این خصوص وجود ندارد، ادامه داد: شرکت‌های هلدینگ موظف هستند تا 10روز پس از پایان هر ماه، اطلاعات خود را به بازار منعکس کنند و از همین رو، صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس صورت وضعیت سبد دوره یکماهه منتهی به 30اسفند 91خود را روی کدال منتشر کرد.
مقصرین شکست
پنج درصد سهام هلدینگ خلیج‌فارس امروز در شرایطی عرضه می‌شود که قبلا و در تاریخ 28اسفندماه سال91 به‌دلیل فاصله فاحش قیمت تقاضا و عرضه، واگذاری این بلوک سهام به شکست انجامید. این اتفاق موجب آزرده‌خاطری سهامدارانی شد که برای خرید سهام فارس اقدام به فروش سهام موجود در سبد خود کرده بودند و با توجه به رشد قیمت‌ها از ابتدای امسال مجبور شدند همان سهم‌ها را با قیمتی بالاتر خریداری کنند.
طبق آمار، شروع معاملات بورس در سال92 با رکورد‌زنی شاخص کل همراه بوده و بعد از آن نیز روندی مثبت بر بازار حاکم شده است؛ از این‌رو احتمال اینکه شاید اجرای مجدد این عرضه دوباره موجب افزایش فشار فروش سهام در بازار شود، مخالفت بسیاری از سرمایه‌گذاران را برای انجام سریع این برنامه در برداشته است. طبق نظرسنجی‌های غیررسمی 64درصد از سرمایه‌گذاران مخالف عرضه مجدد هلدینگ خلیج‌فارس در فصل بهار هستند و در مقابل 28درصد موافقت خود را برای عرضه مجدد این سهم در بهار امسال اعلام کردند.
طی نظرسنجی دیگر سایت اینترنتی بورس‌نیوز، تحت عنوان مقصر اصلی در شکست عرضه هلدینگ خلیج‌فارس کیست؟ از میان چهار هزار و 400 رأی ارائه شده، 74درصد سازمان خصوصی‌سازی را مقصر می‌دانند. 20درصد از کل این آرا نیز تقصیر را بر گردن سازمان بورس می‌اندازند و معتقدند در برنامه عرضه سهامی با این حجم و اندازه شاید بهتر بود سازمان مذکور نظارت دقیق‌تری را در راستای حمایت از سهامداران و سرمایه‌گذاران بورس اعمال می‌کرد. شرکت بورس نیز که مسئولیت اعلام زمانبندی واگذاری‌های سازمان خصوصی‌سازی را برعهده دارد، به‌عنوان مقصر تنها سه‌درصد از کل آرا را به‌خود اختصاص داده است. اما مخاطبان بورس‌نیوز که عمدتاً از سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه هستند تنها سه درصد خود را در شکست خوردن اجرای این برنامه مقصر می‌دانند.
بورس می‌رود تا در روز معاملاتی آتی شاهد ورود بزرگ‌ترین شرکت مشمول واگذاری اصل 44قانون اساسی باشد و باید دید که آیا امروز بازار از این سهم استقبال مطلوبی به عمل خواهد آورد یا اینکه احتمال آن وجود دارد تا فروش این سهم که بازار ماه‌ها چشم انتظار ورود آن بوده، دیگر‌بار به‌علت اعتقاد بر گران بودن قیمت عرضه چندان مورد توجه سرمایه‌گذاران و فعالان بازار قرار نگیرد؟
دلیل شکست از زبان مدیران سازمان بورس
مدیر امور بازارهای سازمان بورس درباره دلایل شکست عرضه سهام «فارس» در بار نخست گفت: چندین عامل اعم از زمان نامناسب عرضه اولیه هلدینگ خلیج‌فارس و مقارن شدن آن با روزهای پایانی سال91 و همچنین ارزیابی نامناسب سازمان خصوصی‌سازی درباره چگونگی تقاضای بازار، همه و همه دست‌به‌دست هم دادند تا واگذاری این مجموعه بزرگ با شکست مواجه شود.
محمود خواجه نصیری ادامه داد: به هر حال بعد از بروز این مشکل اکنون سازمان خصوصی‌سازی تصمیم به عرضه مجدد سهام این شرکت گرفته و به‌نظر می‌رسد با تمهیدات درنظر گرفته شده و نیز با تلاش برای حفظ ارزش هلدینگ خلیج‌فارس، سازمان مذکور به خواسته سرمایه‌گذاران و خریداران نیز توجه کند. او درباره نتایج نظرسنجی صورت‌گرفته گفت: واقعیت امر این است که عرضه یک مجموعه آخرین مرحله از فرایند واگذاری است. حال آنکه به‌نظر می‌رسد سازمان خصوصی‌سازی در مرحله آماده‌سازی شرکت‌ها و شفاف‌سازی آنها قبل از واگذاری تلاش‌های فراوانی انجام می‌دهد که نباید آنها را نادیده گرفته و تنها به‌دلیل عدم‌موفقیت در مرحله نهایی فرایند واگذاری، این سازمان را مقصر دانست.
او درباره میزان مسئولیت سازمان بورس در بروز این شکست تأکید کرد: برنامه اصلی زمانبندی واگذاری‌های صورت‌گرفته، از سوی شرکت بورس به سازمان بورس ابلاغ می‌‌شو، بنابراین سازمان بورس تنها اجرا‌کننده برنامه‌ها طبق این زمانبندی‌هاست.
حاشیه سود سرمایه‌گذاران لحاظ شود
دبیر کانون نهادهای سرمایه‌گذاری هم با اشاره به علل شکست عرضه سهام هلدینگ خلیج‌فارس در بار نخست، گفت: نگاه حاکم تمام بورس‌ها در عرضه‌های اولیه اوراق، تعیین قیمت سهام کمتر از ارزش ذاتی است تا جاذبه افزایش قیمت برای سرمایه‌گذاران باقی بماند.
بهزاد خدارحمی با اشاره به شکست عرضه هلدینگ خلیج‌فارس در 28اسفند افزود: چند مسئله در این بین وجود دارد که اگر مسئولان آنها را درنظر نگیرند این احتمال وجود دارد که همانند دوره قبل عرضه با استقبال مواجه نشود. ارزش سهامی که عرضه می‌شود بیش از هزار میلیارد تومان است و سرمایه‌گذاران حقوقی مشتاق، این سهم را در سبد خود دارند، بنابراین بیشترین امید خرید سهام هلدینگ خلیج‌فارس توسط سرمایه‌گذاران حقیقی است.
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری تأکید کرد: سرمایه‌گذاران حقیقی هم در دوره قبلی به‌دلیل اینکه موفق به خرید سهام نشدند، نقدینگی و سرمایه‌ای که قرار بود با این واسطه به بازار تزریق شود را در بخش‌های دیگری سرمایه‌گذاری می‌کنند و به‌نظر می‌رسد این منابع به‌راحتی از آن بازارها خارج نخواهد شد.
او گفت: مجموع این مسائل شرایط را مقداری برای عرضه‌کنندگان حساس می‌کند، زیرا باید قیمتی پیشنهاد دهند که جاذبه لازم را برای متقاضیان و افرادی که برای نخستین‌بار می‌خواهند به این بازار ورود پیدا کنند داشته باشد تا این عرضه موفق باشد. خدارحمی در پاسخ به این سؤال که قیمت سهام باید در چه سطحی تعیین شود، گفت: آنچه به‌عنوان رقم پایه اعلام شد نسبت به قیمت پیشنهادی سرمایه‌گذاران خرد و سرمایه‌گذاران حقیقی حدود 20تا 25درصد فاصله داشت. او گفت: نگاه حاکم تمام بورس‌ها در عرضه‌های اولیه اوراق، تعیین قیمت سهام کمتر از ارزش ذاتی است تا جاذبه افزایش قیمت برای سرمایه‌گذاران باقی بماند.
دبیرکل کانون نهادهای سرمایه‌گذاری اعلام کرد: بنابراین شاید در عرضه قبلی این سهام، قیمت پیشنهادی سازمان خصوصی‌سازی به قیمت واقعی نزدیک بود اما همانطور که گفته شد، قیمت سهام در عرضه‌های اولیه باید کمتر از ارزش ذاتی آن باشد تا سهامداران تا حدودی از سود ناشی از بازدهی آن در کوتاه‌مدت منتفع شود. او گفت: امیدواریم عرضه سهام هلدینگ خلیج‌فارس موجب افزایش عمق بازار سرمایه شود و بتواند کسانی که تاکنون به این بازار وارد نشده‌اند را برای سرمایه‌گذاری در بورس راهنمایی کند.
خریدار احتمالی بلوک‌های خصوصی‌سازی
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری پایندگان به‌عنوان یکی از شرکت‌کنندگان حقوقی احتمالی در این رقابت اعلام کرد: شرکت سرمایه‌گذاری پایندگان برنامه‌ای جدی برای حضور در عرضه‌های بلوکی سازمان خصوصی‌سازی را دارد اما هنوز تصمیم‌گیری نهایی درباره گزینه انتخابی برای خرید صورت نگرفته است و با توجه به محدودیت‌های موجود در تأمین منابع مالی در شرکت، بهترین گزینه برای خرید انتخاب خواهد شد. مصطفی امیدقائمی با اشاره به عرضه مجدد هلدینگ خلیج‌فارس و مشکلات عرضه مذکور در آخرین روز معاملاتی سال گذشته گفت: به‌نظر می‌رسد در بحث شکست واگذاری فارس در نخستین عرضه آن، نمی‌توان تمام تقصیرها را بر دوش سازمان خصوصی‌سازی انداخت. چون قیمت تقاضا شده برای خرید سهم مذکور با قیمت مدنظر این سازمان برای عرضه تفاوت بسیار فاحشی داشت و شاید اگر سازمان خصوصی‌سازی در قیمت‌های پایین اقدام به فروش این سهم می‌کرد، متهم به ارزان‌فروشی می‌شد. او درباره راهکارهای لازم برای تکرار نشدن چنین شرایطی در عرضه مجدد سهام هلدینگ خلیج‌فارس گفت: به‌نظر می‌رسد یکی از راهکارها برای عدم‌بروز چنین مشکلاتی افزایش زمان لازم برای رقابت عرضه اولیه سهم است چراکه با این اقدام خریداران و فروشندگان می‌توانند به یک تعادل قیمتی دست یابند نه اینکه در یک بازه زمانی حدود پنج دقیقه‌ای تصمیم به عرضه سهم و انجام معامله گرفته شود.
