نسرین سلطانخواه اظهار داشت:اختراع‌های ثبت شده در کشور در سال‌های گذشته در سطوح یک تا سه بوده است. از مجموع این اختراع‌ها، دو هزار اختراع تأیید سطح سه علمی بنیاد ملی نخبگان را دریافت کرده و از حمایت‌های این بنیاد برای دریافت تسهیلات 30میلیون ریالی بلاعوض برخوردار شده. مخترعانی که بخواهند فرایند اختراع خود را به مرحله تجاری‌سازی برسانند، باید سطح اختراع را از سه به دو برسانند. وی تصریح کرد:تعداد مخترعان سطح دو کشور در پنج سال گذشته، تنها دو نفر بوده که این تعداد هم‌اکنون به 20نفر افزایش یافته است.
اما برای اینکه بدانیم این سطح‌بندی‌ها در بنیاد نخبگان چه معنا و مفهومی دارد به شاخص‌های این سطح‌بندی توجه کنید: در سطح یک، دریافت‌کننده اعتبار باید چهار اختراع ثبت شده بین‌المللی داشته یا با داشتن دو اختراع ثبت شده بین‌المللی توانسته باشد کالا یا فراورده مبتنی بر اختراع خویش را با خوشنامی و آثار مثبت فرهنگی، اجتماعی در سه کشور به فروش رسانده باشد. مبلغ اعتبار پژوهش و نوآوری سطح یک مخترعان 300میلیون ریال است. هنوز معلوم نیست چند اختراع مخترعان از این 10هزار مورد موفق به کسب سطح یک شده است.
در سطح دو، شخص مخترع باید حداقل چهار اختراع را به تأیید بنیاد برساند و یا یکی از اختراعاتش به تولید انبوه یا به فروش رسیده باشد که در این صورت مبلغ 200میلیون ریال اعتبار پژوهش و نوآوری به مخترع تعلق خواهد گرفت. طبق اعلام رئیس بنیاد ملی نخبگان تنها 20مخترع در پنج سال اخیر موفق به کسب سطح دو شده‌اند. این آمار در سال‌های قبل از آن یعنی قبل از سال 1387فقط دو نفر بوده است!
در سطح سه که از نیمه دوم سال 1387طرح پشتیبانی از مخترعان با برگزاری نخستین جشنواره نوآوری و شکوفایی، نمایشگاه‌های اختراعات استانی و سامانه الکترونیک ارزیابی اختراعات آغاز شد به هر یک از واجدان شرایط دریافت اعتبار سطح سه، مبلغ 30میلیون ریال پرداخت می‌شود که این اعتبار برای کمک به تجاری‌سازی و تحقیقات تکمیلی از طریق مراکز ناظر مورد تأیید بنیاد نخبگان است. ظاهرا اغلب اختراعات ثبت شده در ایران یعنی حدود 9هزار و 980 اختراع از 10هزار اختراع مذکور در سطح سه طبقه بندی می‌شوند.
هفته گذشته خبری به نقل از رکورددار اختراعات در ایران منتشر شد که توانسته 180اختراع به نام خود ثبت کند. او البته در آخرین اختراعش مدعی بود که ماشین سفر به آینده یا پیش‌بینی آینده یا چیزی شبیه به این ساخته است که جزئیات این اختراع تا‌کنون مکتوم مانده است، روزنامه همشهری متعاقب این خبر، در یادداشتی بر غیرواقعی بودن و غیرکاربردی بودن اینگونه اختراعات تأکید کرد و نوشت نباید به آمارهای اختراعات در ایران دل خوش کنیم بلکه باید به آن دسته از تولیدات علمی اهمیت بدهیم که به مرحله فناوری رسیده باشند؛ یعنی بتوانند به محصول یا کالایی تبدیل شوند و قابلیت تجاری شدن داشته باشند.
واقعیت این است که تولید علم در ایران عمدتا منحصر به انتشار مقاله شده است، اختراع یکی از مهم‌ترین شاخص‌های تولید علم در هر کشور به شمار می‌رود اما اختراعات ثبت شده در ایران دارای وضعیتی که تشریح شد هستند. شاید زمان آن رسیده باشد که در سیاستگذاری حوزه علم و فناوری تجدید نظر شود.
