دکتر سیدجمال سعیدواقفی، عضو هیأت مدیره انجمن علمی داروسازان ایران در گفتوگو با همشهری با بیان اینکه تبلیغ دارویی از طریق هر رسانهای ممنوع است، گفت: مردم را نباید از طریق تبلیغات به مصرف دارو ترغیب کرد. وظیفه معرفی دارو تنها بهعهده پزشک است. در واقع پزشک بنا بر تشخیص خود باید دارو تجویز کند. تبلیغات ماهوارهای و هر نوع تبلیغاتی که برای مصرف داروها انجام میشود برای گمراه کردن مردم و کسب درآمد بیشتر است.
تبلیغات دارویی در خیلی از کشورهای جهان و بهویژه کشور ما ممنوع است. در کشور ما به هیچ وجه اجازه داده نمیشود که از طریق رسانه ملی دارو تبلیغ شود. اگر دارویی جدید و با خاصیت درمانی ویژهای ساخته شود باید در کنگرهها و سمینارهای علمی و با حضور متخصصان معرفی شود. بنابراین تبلیغات دارویی که در ماهوارهها انجام میشود تنها جنبه سودآوری دارد. در برخی از این نوع تبلیغات حتی عنوان میشود که اگر از فلان دارو بخرید مشابه آن را نیز بهطور مجانی در اختیارتان میگذاریم.
مثالی در اینباره برای روشن شدن موضوع میزنم، از شما خواسته میشود برای یک دارو 50هزار تومان ارسال کنید تا بتوانید یک فقره داروی دیگر را مجانی دریافت کنید در حالی که بهای اصلی این دارو 25هزار تومان است و شما 50هزار تومان بابت آن پرداخت کردهاید که این نوعی کلاهبرداری محسوب میشود. با این کار سازندگان این داروها تولید خود را بالا میبرند و فروش را نیز توسعه میدهند. در نتیجه سودشان هم بالا میرود، در حالی که اگر قیمت دارو را بهطور دقیق اعلام کنند، امکان دارد خیلی از افراد از خرید آن منصرف شده و فریب نخورند.
او با هشدار نسبت به اثرات سوء این تبلیغات افزود: شاید بسیاری از افراد دچار بیماری خاصی نشده باشند اما با دیدن تبلیغات دارویی تصور کنند که کمبودی دارند یا احتمال دارد به یک بیماری مبتلا شده باشند. ممکن است بدون اینکه آزمایش داده باشند از طریق تبلیغات ماهوارهای به آنها القا شود که دچار کمبود آهن هستند یا میزان فلان ویتامین در بدن آنها کم است. مردم همچنین به اشتباه تصور میکنند داروهایی که از طریق ماهواره تبلیغ میشود مکمل دارو است وخود دارو نیست بنابراین بدون هیچ نگرانی آن را مصرف میکنند.
دکتر واقفی درباره انواع تبلیغ دارویی خطرناک گفت: خطرناکترین این موارد تبلیغ قرص لاغری است و بعد از آن تبلیغ قرص افزایش قد. به فرض تبلیغ میکنند که قرصی با فلان نام میتواند باعث کاهش هفت تا هشت کیلو از وزن شما طی یکماه شود اما نکته مهم این است که در این تبلیغ به این مسئله اشاره نمیشود که این قرص چه عوارضی دارد و با چه مکانیسمی باعث کاهش وزن شما میشود. شاید این قرصها عوارض بسیاری ازجمله عوارض بیاشتهایی، عوارض عصبی و عوارض قلبی و عروقی داشته باشند. اگر قرار باشد با این قرصها ماهی پنج کیلو وزن کم کرد، باید تصور کرد که اتفاق عجیبی در حال رخ دادن است و باید بهطور حتم دید این دارو چه عوارضی دارد. بنابراین میتوان گفت که این داروها از نظر علمی تأییدشده نیستند و تنها جنبه تبلیغاتی دارند.
دکتر واقفی درباره تبلیغ داروی افزایش قد نیز گفت: در این تبلیغ اگر شما دقت کرده باشید متوجه میشوید که در فیلم ابتدا یک فرد با 160سانتیمتر قد نشان داده میشود و سپس در فیلمی دیگر از این فرد ادعا میشود که بعد از پنج یا شش ماه قد فرد افزایش یافته است و تصویری از وی را با قدی بلندتر نمایش میدهد و ادعا میکند که قد وی بین پنج تا 15سانتیمتر افزایش یافته است. اگر کمی دقت کنیم متوجه میشویم که در این آگهی از حیله و ترفند سینمایی و تبلیغاتی استفاده شده است؛ چراکه اگر از روبهرو و مستقیم عکس شما را بگیرند قد شما بهصورت واقعی به نمایش در خواهد آمد، اگر از شما از بالا فیلمبرداری یا عکسبرداری کنند قد شما کوتاهتر نشان داده خواهد شد و اگر از پایین از شما عکس یا فیلم بگیرند قد شما بلندتر بهنظر خواهد رسید.
این را دیگر هر فیلمبردار و عکاس حرفهای و آماتور نیز میداند. اما بسیاری که از این قضایا چندان مطلع نیستند فریب این تبلیغات را میخورند و داروی افزایش قد را میخرند. اگر هم این دارو اثر داشته باشد باید اثرش بهگونهای باشد که قطر تمام مفاصل زانو و مچ پا زیاد شود، این تنها راهی است که بتوان از طریق آن به رشد قد کمک کرد. امکان دارد این دارو بتواند رشد مفاصل را بیشتر کند و باعث افزایش دو تا سه سانتیمتری قد شود، ما منکر این نیستیم، حتی ممکن است باعث افزایش قد به میزان پنج سانتیمتر شود. علاوه بر عوارضی که رشد قد بهصورت مصنوعی و غیرطبیعی در بدن ایجاد میکند، بعد از یکماه دوباره قد فرد به حالت عادی بازمیگردد. این معایب و مضراتی است که در تبلیغات ماهوارهای به آن اشاره نمیشود و تنها به نمایش تبلیغات ظاهری بسنده میکنند.