فناوری‌های اطلاعاتی، تحولات عظیمی در شرکت‌ها و سازمان‌ها ایجاد کرده به‌گونه‌ای که کیفیت عملکرد کلی آنها را تحت‌تأثیر قرار داده است. در این میان، مدیریت شهری به‌دلیل نقش گسترده‌ای که در یک شهر و پویایی آن دارد به نوبه‌خود متأثر و بهره‌مند از IT است. نهادهای مختلف همواره در تلاشند خود را با شرایط جدید و فناوری‌های به‌روز انطباق دهند تا از سیر رو به رشد علم عقب نمانند. در واقع برای تضمین بهبود عملکرد، بـقا، رشـد و پیشرفت، پیوستن به موج پر تغییر فناوری‌ها اجتناب‌ناپذیر است.
شهرداری تهران نیز از آنجا که مدیریت پایتخت پرجمعیت و وسیع ایران را به‌عهده دارد از تمامی توان خود و ابزارهایی که نظم و دانش را به‌طور مستمر در همه ابعاد مدیریتی پایدار نگاه‌می‌دارد استفاده کرده و به درستی فناوری‌های اطلاعاتی را عامل اصلی تغییر می‌داند.
اما در به‌کارگیری فناوری‌های اطلاعاتی نه‌تنها عامل دانش و تخصص اهمیت دارد بلکه استفاده از آنها به نوعی هنری برای گستردن مرزهای خدمت‌رسانی محسوب می‌شود. در ساختارهای سازمانی، اعمال تغییر به‌دلیل عادات کهنه ریشه‌دار بسیار دشوار است. استفاده از انواع امکانات و جذابیت‌های فناوری‌های نوین و نهادینه‌کردن آن میان متخصصان و مدیران بخش‌های گوناگون، نیاز به مهارت، دانش، صبر و تسلط به همه ابعاد این فناوری‌ها دارد و از این روست که کاربرد و بهره بردن از آنها هنر است.
رصدخانه شهری تهران نمونه بارز ارائه انواع آمار و اطلاعات مورد نیاز مدیران بخش‌های گوناگون مرتبط با شهر در فرمی بسیار مدرن، زیبا، متنوع، کاربردی و ملموس با استفاده از فناوری‌های روز دنیاست. ارائه دانش شهری تهران در گذر زمان و تغییرات آن از گذشته تا امروز و نیز پیش‌بینی تغییرات آینده، محتوایی است که به شیوه‌ای هنرمندانه در فرم رصدخانه شهری ارائه می‌شود. استفاده از ماکت 1/10000شهر تهران، ویدئووال و نمایش ماکت دیجیتال سه بعدی شهر، دریافت، فهم و تحلیل اطلاعات را برای مدیران و کارشناسان درگیر در اداره شهر، آسان کرده و تهران را زنده‌تر از آنچه همواره به روی کاغذ آمده نشان خواهد داد.
برای مثال، نشان دادن نقشه رشد جمعیت در یک بازه زمانی خاص روی ماکت 1/10000تهران توسط پروژکتورهای ویژه این کار و همزمان، ارائه نمودارها و تحلیل‌های اطلاعاتی ساده روی ویدئووال نمونه‌ای از مزایای بهره‌بری از فناوری در عین جذابیت و سادگی است. نشان دادن چهره تهران 20 یا 30سال آینده به‌صورت دیجیتال و سه بعدی نیز از دیگر امکاناتی است که در رصدخانه برای دست‌اندرکاران مدیریت شهر وجود دارد تا بتوانند نتایج برنامه‌هایی را که برای آینده تهران درنظر دارند ببینند و اشکالات و موانع اجرای طرح را بررسی و برطرف کرده و نکات مثبت اجرای آن را نیز دریابند.
استفاده از تمامی ظرفیت‌های محیط 150متری سالن رصدخانه مانند نور، رنگ دیوارها، پنجره‌های مجازی، رنگ ماکت، ترتیب ارائه محتوا، همخوانی نور سالن و رنگ محیط ارائه محتوا، همخوانی نور ویدئو وال و سایر مولفه‌ها برای انتقال مؤثر مفهوم به مخاطبان، رصدخانه شهری تهران را به مکانی متفاوت برای مدیران تبدیل کرده است.
در رصدخانه شهری تهران، که آن را باید اتاق فرمان مدیریت شهر تهران دانست سعی برآن شده است تا با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین، شاخص‌های مختلف شهر تهران را تحت رصد و پایش قرارداد. بدین‌منظور و برای ارائه محتوایی یکپارچه تلفیقی از فناوری‌های مختلف به‌کار برده شده است که یکی از آنها ماکت فیزیکی شهر تهران است. این ماکت راوی بخشی از اطلاعات و آمار بوده و به بیان مسائل اجتماعی، شهرسازی، ترافیکی و سایر موضوعات شهری می‌پردازد. با توجه به متغیر بودن عوارض مصنوعی، فقط بافت طبیعی شهر به‌صورت مدل ارتفاعی و در مقیاس یک ده‌هزارم ساخته شده است. برای ایجاد پویایی و قابلیت روایت و نمایش لایه‌های مختلف اطلاعات روی ماکت، از شیوه تابش تصویر از طریق شش‌عدد ویدئو پروژکتور با بالاترین وضوح تصویری (4920در 3936پیکسل) استفاده شده است.
و به‌منظور ارائه اطلاعات توصیفی از یک ویدئووال به‌عنوان نمایشگر اصلی استفاده شده است. این ویدئووال در ابعاد7/30متر طول و 2/75متر ارتفاع با پنل‌های ال. ای. دی صنعتی و مجهز به سیستم‌های کنترلی هوشمند است. همچنین به‌منظور نگاه به شهر از زوایای مختلف تعداد هشت عدد پنجره مجازی وجود دارد تا با نمایش تصاویر شهر تهران و پروژه‌های در حال اجرا حسی از تسلط به شهر القا شود.
در طراحی رصدخانه شهری تهران سعی برآن شده است که با ایجاد یکپارچگی و همخوانی میان تمامی مؤلفه‌های موجود مانند نور، ماکت، ویدئووال، پنجره‌های مجازی و نیز نحوه و ترتیب ارائه محتوا شرایطی در راستای تسهیل در مدیریت شهر تهران ایجاد شود. در نهایت، می‌توان مدعی شد متخصصان تاسیس رصدخانه تلاش کرده‌اند با آمیختن هنر و دانش برای ارائه محصول بصری متفاوت و تأثیرگذاری از آمار، ارقام و اطلاعاتی که بعضا می‌تواند خسته‌کننده باشد، اثربخشی و کارایی آن را فزونی بخشند.
احسان رحیمی
