سال گذشته همزمان با دیدار وزیر دفاع رژیم صهیونیستی از منطقه جولان که بخشی از خاک سوریه و در اشغال تلآویو است، در چند متری خودروی حامل او خمپارهای به زمین نشست که از سمت سوریه شلیک شدهبود. اما همه هراس تلآویو در آینده تحولات سوریه، فقط به این روزها و به جنگی که اکنون میان ارتش سوریه و شبهنظامیان مسلح مخالف جریان دارد خلاصه نمیشود. آنچه خواب را از چشمان اسرائیلیها ربوده، آینده سوریه است.
این روزها عبارت «مهره تغییردهنده بازی» در تحلیلهای رسانهای و اظهارنظر مقامات آمریکایی درباره سوریه زیاد شنیده میشود. اولینبار این عبارت را باراک اوباما رئیسجمهوری آمریکا وقتی بهکار برد که به گزارشها درباره احتمال استفاده از سلاح شیمیایی در سوریه واکنش نشان میداد. او گفت: اگر گزارشها درست باشد و دولت سوریه از سلاح شیمیایی استفاده کردهباشد، بازی تغییر میکند و موضع آمریکا درباره سوریه دیگر مانند گذشته نیست. در حقیقت او از سلاح شیمیایی بهعنوان مهره تغییردهنده بازی نام برد و گفت که اگر از سلاح شیمیایی استفاده شدهباشد، نوع مداخله آمریکا در بحران سوریه متفاوت خواهد بود.
منظور او این است که آمریکا سیاست عدممداخله نظامی در سوریه را کنار میگذارد و وارد عمل میشود. اما واقعیت این است که مهره تغییردهنده بازی در سوریه، سلاح شیمیایی نیست بلکه سخنان اخیر سیدحسن نصرالله دبیرکل حزبالله است که از حضور این گروه در خاک سوریه و همچنین عزم دوستان سوریه برای جلوگیری از سقوط بشار اسد خبر داد.
دو روز بعد از این سخنان بود که هواپیماهای رژیم صهیونیستی دمشق را هدف موشکهای خود قرار دادند. تلآویو این حملات را تأیید یا تکذیب نکرده اما رسانههای این رژیم به نقل از مقاماتی که به نامشان اشاره نمیکنند، هدف این حملات را تاسیسات و تسلیحات نظامی خواندهاند که احتمالا ممکن است بهدست حزبالله لبنان بیفتد. بعد از سخنان نصرالله، یک نویسنده اسرائیلی به نام موشه دان که در دانشگاه بیتالمقدس تاریخ درس میدهد، در تحلیلی برای سایت آمریکایی آتلانتیک نوشت:
سخنان نصرالله نشان داد که جنبش حزبالله در کنار ایران و روسیه مصمم و متعهد هستند که نگذارند سوریه سقوط کند. این به این معنی است که سوریه مانند لیبی نخواهد شد. حکومت سوریه سقوط نمیکند و شیعیان علوی قتل عام نخواهند شد. نقش حزبالله در سوریه در وضعیت کنونی و همچنین نقشی که در آینده سوریه و دولت بعدی ایفا خواهد کرد، نقش بسیار مهم و تعیینکنندهای است. مهره تغییردهنده بازی سوریه حزبالله است. با وجود چنین مهرهای، ناتو و آمریکا نمیتوانند به راحتی برای مداخله نظامی در سوریه مانند آنچه در لیبی انجام دادند، برنامهریزی کنند. آمریکاییها و اروپاییها همزمان با تأکیدهایشان برای کنارهگیری اسد و حمایت دیپلماتیک و لجستیک از مخالفان اسد، باید به اهمیت و نقشآفرینی این مهره مهم در تحولات سوریه توجه داشتهباشند.
این نویسنده اسرائیلی در ادامه نوشت: مخالفان مسلح اسد نمیتوانند او را شکست دهند و دیر یا زود شورشیها درمییابند که باید به توافقی برای تقسیم قدرت در سوریه برسند که در آن حقوق علویها و دیگر اقلیتها محفوظ و رعایت شود. کردها که برای خود در خاک سوریه نوعی منطقه خودمختار ایجاد کردهاند، راه کردهای عراق را در سوریه میروند. در این میان حزبالله عاملی بسیار تعیینکننده ومهم در تحولات سوریه خواهد شد و نقشی مشابه آنچه در لبنان داشت در سوریه برای خود ایجاد میکند. حزبالله بهعنوان بخشی از دولت سوریه، هم قدرت دارد و هم مشروعیت.
اتحادیه اروپا از این گروه حمایت میکند و از مشروعیت و حمایت بینالمللی هم برخوردار است. اگر این گروه حضورش را در سوریه هم تثبیت کند، آمریکا هم مجبور خواهد شد که در نگاهش و در روابطش با حزبالله تجدید نظر کند. هرچقدر مخالفان اسد در سوریه متشتت و متفرق هستند، حزبالله سازمانیافته و یکپارچه است. عوامل حزبالله میتوانند آرای علویها در انتخابات آینده سوریه را بهدست آورند و با یک پشتوانه دمکراتیک و ساختار یکپارچه، جلوی مخالفان کنونی رژیم اسد که مجموعهای متفرق از سکولارها، سنیها و سلفیهای تندرو هستند، قدرتنمایی کنند.
نکته دیگر این است که بخشی از سیاستخارجی حزبالله با عمدهترین گروه مخالف بشار اسد یعنی سنیها و سلفیها یکی است. این بخش مشابه همان موضعگیری علیه اسرائیل و درباره جولان اشغالشده است. این موضع مشترک میتواند حزبالله را به بخشی از مخالفان اسد نزدیککند. به هر حال آینده سوریه هر چه که باشد، بازنده اصلی آن تلآویو است. تلآویو بعد از مرزهای غزه و مصر اکنون باید منتظر ناآرامی در شمال هم باشد، شمال یعنی همان منطقه جولان که بیش از سه دهه شاهد آرامش و ثبات بود اما اکنون دیگر باید منتظر شلیک گلوله و خمپاره و ورود بمبگذاران انتحاری باشد. به همینخاطر است که اسرائیلیها بهشدت نگران تسلیحات حکومت سوریه هستند و اصرار دارند که این تسلیحات قبل از تغییر حکومت و مثلا روی کار آمدن دولت جدید با حضور مخالفان، تحت نظارت آمریکا و سازمان ملل قرار گیرد.