این نمایشگاه به‌عنوان بزرگ‌ترین رویداد ادبی و فرهنگی کشور، سال‌هاست که توجه همه گروه‌ها و قشرهای جامعه را به‌خود جلب کرده است. در واقع نمایشگاه کتاب، فضایی مناسب برای ایجاد انگیزه مطالعه بین تمام گروه‌های سنی و سلیقه‌های متفاوت است و از آنجا که به‌صورت بین‌المللی برگزار می‌شود، فرصتی را برای آشنایی بیشتر با دنیای امروز کتاب فراهم می‌کند. از سوی دیگر آشنایی با تازه‌های نشر، خرید آنچه در بازار کتاب یافت نمی‌شود، تعامل ناشران با یکدیگر، بررسی نقاط قوت و ضعف حوزه نشر و چالش‌های پیش روی این صنعت، آشنایی و دیدار با اهل قلم، استفاده از نظرات کارشناسان در جلسات نقد و بررسی، شناسایی بازار نشر دیگر کشورها و پیدا کردن راهکارهای ارتقای سرانه مطالعه، ازجمله دیگر اهدافی است که این رویداد فرهنگی دنبال می‌کند. در این میان حجم عظیم بازدیدکنندگان داخلی و خارجی، حضور چند صدهزار نفری علاقه‌مندان، عناوین آثار منتشره و... این ضرورت را ایجاد می‌کند که باید از این فرصت استثنایی در عرصه نشر نهایت بهره‌برداری را کرد و نمایشگاه کتاب تهران را تبدیل به وزنه‌ای تأثیرگذار در عرصه چاپ و نشر کشور و توسعه کتاب و کتابخوانی کرد.
در همین رابطه رهبر معظم انقلاب نیز بارها بر ضرورت توجه به کتاب و کتابخوانی تأکید داشته‌اند و هر ساله ضمن بازدید از نمایشگاه کتاب تهران، توصیه‌هایی را برای ارتقای کیفی این رخداد فرهنگی و تحرکات عرصه نشر بیان فرموده‌اند؛ به‌خصوص امسال نکاتی را درباره تأمین کاغذ و توسعه تولید داخلی و گسترش صنعت چاپ بیان داشتند. اما به‌راستی نمایشگاه کتاب تهران چگونه می‌تواند به افق‌های چشم‌اندازی که باید داشته‌باشد، نزدیک‌تر شود؟ واقعیت این است که باوجود پیشرفت فناوری و تکنولوژی، هنوز هم جایگاه کتاب نزد علاقه‌مندان آن محفوظ است، کتاب رسانه‌ای ماندگار است که خواندن برگ برگ آن لذتی مضاعف به خواننده می‌دهد. بر همین اساس بسیاری معتقدند با توجه به بازدید میلیونی مردم در نمایشگاه کتاب و صرف‌نظر از اینکه آیا همه مراجعه‌کنندگان به نمایشگاه واقعا علاقه‌مند به مطالعه کتاب هستند یا خیر، همین‌که افراد را برای چندساعت در این مکان گردهم جمع می‌کند، شاید انگیزه‌ای برای روی‌آوردن به کتاب و کتابخوانی بین آنان شود. بنابراین با این نگاه نمایشگاه کتاب نباید صرفا به‌عنوان بازار فروش به‌حساب آمده و در زمان کوتاهی برگزار شود. البته برخی نیز معتقدند هدف از برپایی نمایشگاه کتاب، صرفا کتابخوان کردن جامعه است؛ چرا که برگزاری نمایشگاه کتاب می‌تواند در ایجاد انگیزه برای مطالعه و کتابخوان کردن جامعه مؤثر بوده و سرانه مطالعه را در کشور افزایش دهد.
اما واقعیت این است که افزایش سرانه مطالعه در کشور، مستلزم عزم ملی همه نهادها ازجمله صداوسیما، آموزش و پرورش، دانشگاه‌ها، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، حوزه‌های علمیه، شورای فرهنگ عمومی و... است. در واقع افزایش سرانه مطالعه در کشور، مستلزم نگاه ویژه به کتاب است. به همین‌خاطر بسیاری از کارشناسان بر این باورند که جای یک برنامه پربیننده در رسانه ملی درباره کتاب خالی است. موضوعی که در حوزه سینما و فوتبال رخ داده و هرکدام از این حوزه‌ها یک برنامه پر بیننده دارند، اما متأسفانه در حوزه کتاب چنین نیست. چنانچه برخی از برنامه‌های نقد و نشست نیز که در رسانه ملی به نام نقد کتاب تولید می‌شوند، بعضا به لحاظ ساختار به‌گونه‌ای ضعیف هستند که تاکنون نتوانسته‌اند به برنامه‌ای ثابت و پربیننده تبدیل شوند. به‌هرحال آنچه مسلم است، تنها جامعه‌ای به توسعه فرهنگی خواهد رسید که همه اهالی آن کتابخوان باشند اما اینکه این رویداد فرهنگی با 26دوره از برگزاری توانسته است در ایجاد انگیزه برای مطالعه و کتابخوان کردن جامعه مؤثر باشد و سرانه مطالعه در کشور را افزایش دهد یا خیر، سؤالی است که متولیان فرهنگی در کشور که از قضا طی این سال‌ها بیشترین بودجه را نیز دریافت کرده‌اند، باید به آن پاسخ بدهند؛ به‌خصوص امسال شرایط حاکم بر اقتصاد کشور باعث شد تا خرید کتاب یا عمدتا از سبد خانوار ایرانی حذف یا به‌شدت کم شود که این در توسعه فرهنگی کشور یک گام به عقب است.
