وی که پیشتر دو بار نخستوزیر بوده، این بار با تجربه بیشتری پا به عرصه مبارزه گذاشته است. درباره اهمیت پیروزی حزب مسلم لیگ، بازگشت نواز شریف به قدرت و چالشهای فراروی این حزب با پیرمحمد ملازهی کارشناس مسائل شبهقاره مصاحبه کردهایم.
- نتایج انتخابات مجلس پاکستان حاکی از بازگشت نواز شریف به قدرت است. بهنظر شما این امر چه معنایی برای پاکستان دارد؟
اولاً ممکن است خود نواز شریف نخستوزیر نشود و مثلاً شهباز برادر بزرگترش نخستوزیر شود ولی اگر این فرض را قطعی بگیریم که نواز شریف نخستوزیر خواهد شد، حزب مسلم لیگ و رهبر آن با چالشهای جدی برای حفظ قدرت روبهرو خواهند شد. حزب نواز شریف تا به حال 2 بار با انتخابات به قدرت رسیده و هر دو بار هم به شکلی از قدرت کنار گذاشته شده است. بار اول در سال 1990بود که شریف به قدرت رسید، اما پس از مدتی غلامرضا خان رئیسجمهوری وی را بر کنار کرد. بار دوم در سال 1999بود که با کودتای پرویز مشرف از قدرت کنار گذاشته شد و به زندان رفت.
بنابراین، شاید اکنون بتوان درباره قطعیت نخستوزیری وی تا حدی تأمل کرد. به هر حال، حزب مسلم لیگ پیروزی بزرگی را بهدست آورده است و حتی اگر نتواند مستقلاً دولت تشکیل دهد، میتواند با ائتلاف با دیگر احزاب، دولت تشکیل دهد؛ بهخصوص با توجه به این واقعیت که در روزهای پایانی مبارزات انتخاباتی، حزب مسلم لیگ با جریانهای دیگر احزاب سیاسی و مذهبی ائتلاف کرد که اکنون در مجلس حضور دارند؛ ازجمله جماعت اسلامی و جمعیت علمای اسلام به رهبری مولانا فضل الرحمان و چند حزب کوچکتر. اگر امور طبق رویه جاری پیش برود، نواز شریف در مقام رهبر حزب مسلم لیگ میتواند نخستوزیر شود، اما ملاحظات دیگری وجود دارد که ممکن است باعث شود نواز افراد دیگری را از این حزب به این مقام برگزیند.
- چالشهای فراروی حزب مسلم لیگ چیست؟
این حزب با چند چالش جدی روبهروست. نخستین چالش دیدگاه منفی ژنرالهای ارتش نسبت به شخص نواز شریف با توجه به کودتایی است که به رهبری پرویز مشرف در سال 1999علیه او صورت گرفت. بعضی از جریانهای سیاسی که تا حدی بهعنوان رقبای نواز مطرح هستند، میتوانند دیدی منفی نسبت به وی داشته باشند و بخواهند برای او مانع ایجاد کنند. اما بهنظر من، مهمترین مسئله برای نواز شریف وعدههایش است. وی بهطور مشخص 2وعده دادهاست. اول آنکه اگر حزب وی به قدرت برسد، از حمله گروههای کشمیری به هند جلوگیری میکند و میکوشد روابط پاکستان را با هند بهبود بخشد.
این مسئله بسیار حساس و مهمی برای جناح امنیتی و نظامی پاکستان است که به نوعی از گروههای کشمیری حمایت میکنند. وعده دوم وی این بود که گفت اگر به قدرت برسد، در همکاری با آمریکا در مبارزه با تروریسم تجدید نظر میکند. این موضوع مهمی است که چالش بزرگی را برای حزب مسلم لیگ در دوره حکومت آن ایجاد خواهد کرد.
البته این موضوع میتواند امتیازی هم برای نواز شریف باشد، زیرا این امر خواست افکار عمومی در پاکستان است. خواست عمومی در پاکستان این است که آن نوع همکاری با آمریکا که در زمان پرویز مشرف شکل گرفت و راه را برای تهاجم آمریکا به افغانستان و سپس بروز مسائل بعدی مانند فعالیت طالبان در مناطق قبیلهنشین هموار کرد، پایان بگیرد. همه اینها این امتیاز را به نواز شریف میدهد که تلاش کند تا مناسبات دولت مرکزی را با گروههای رادیکال اسلامی به نوعی اصلاح کند و یکی از مسائلی که آنها بهدنبال آن هستند، این است که پاکستان همکاری خود را با آمریکا در موضوع بهاصطلاح مبارزه با تروریسم قطع کند یا کاهش دهد.