اگر در همین یکی دو سال گذشته در جنوب ایران و در حوزه تمدنی عیلامیان در شهر شوش سال‌ها خانه‌های اطراف این محوطه باستانی را -که زمانی پایتخت تمدن‌های کهن ایرانی بود- در پوشش دانشجو و کارمند فلان اداره و... اجاره کرده و داخل اتاق و حیاط خانه‌ها کانال حفر می‌کردند تا به اشیای باستانی و گنجینه‌های زیرزمینی دست پیدا کنند، در شمال ایران ماجرا کمی عجیب‌تر شده است.
حفاری‌های غیرقانونی در خطه شمال کشور در حوزه طبرستان- که تمدنی کهن دارد و سفالینه‌های جالب آن که مربوط به هزاره‌های قبل است، در ویترین‌های موزه ملی ایران نگهداری می‌شود و بیانگر تاریخ تمدنی ویژه این حوزه از تمدن ایران است- شکل تازه‌ای یافته است. حفاران غیرمجاز آثار باستانی با شناسایی گورستان‌های تاریخی در مازندران هفته‌ها در گورستان‌ها زندگی می‌کنند و با خالی‌کردن قبرهای تاریخی، اشیای داخل آنها را که ارزش تاریخی آنها به هزاران سال قبل می‌رسد به سرقت می‌برند و در بازارهای سیاه عتیقه‌جات می‌فروشند.
قبرکنها که در اصطلاح محاوره‌ای به حفاران غیرمجاز گورستان‌های تاریخی مازندران - که از آنها با عنوان گورستان‌های گبری نام می‌برند- معروفند، زندگی‌شان در گورستان‌هاست و با شناسایی گورهای باستانی اقدام به حفاری در منطقه می‌کنند؛ بدون آنکه واهمه‌ای از پیگرد داشته باشند. اشیای فروخته‌شده توسط همین قبرکنها در خطه شمالی کشور در خانه‌هایی که به‌منظور معاملات سیاه عتیقه‌جات است، به‌صورت بازار سیاه فروخته می‌شود که البته بخشی از این آثار نیز گاه و بیگاه کشف و ضبط می‌شود.
آثار کشف‌شده از خانه‌هایی که مرکز مبادلات اشیای باستانی به‌صورت غیرقانونی و بازار سیاه است، عمدتا در موزه‌های شمال کشور نگهداری می‌شوند که نمونه‌هایی از آنها در موزه آمل نیز قابل مشاهده است، با این تفاوت که به گفته یک استاد باستان‌شناسی در دانشگاه محمودآباد، محل کشف اشیای باستانی فروخته‌شده در معاملات زیرزمینی قاچاقچیان آثار باستانی، آمل نوشته شده است. در حالی‌که بسیاری از این اشیا از گورستان‌های باستانی و توسط همان قبرکنها بیرون آمده است. قبرکن‌های شمال کشور بسیار متفاوت از گورکن‌ها با زندگی در گورستان‌ها و شناسایی قبرهای تاریخی در شمال کشور -که نظارت بر محوطه‌های باستانی و آثار تاریخی آن بسیار ضعیف است- به خرید و فروش غیرقانونی آثار باستانی کشور مشغول هستند بدون آنکه برای زندگی در گورستان‌ها مورد مواخذه قرار بگیرند.
