طه طاهری، قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه سال 91 سرانه کشف شیشه از کارگاه‌ها نسبت به سال 90 به میزان 63 درصد کاهش داشت، گفت: قاچاق شیشه به دیگر کشورها خصوصاً کشورهای آسیای جنوب شرقی و و دور شدن کارگاه‌ها از پایتخت به مناطق مرزی به طور چشمگیری کاهش یافته و از رشد فعالیت کارگاه‌ها و تبدیل آنها به لابراتوار جلوگیری شده است .
طه طاهر در پاسخ به این پرسش که در حوزه مبارزه با موادمخدر چه اتفاقی رخ داده است که در سال‌های اخیر شاهد افزایش تعداد کارگاه‌های زیرزمینی تولید مخدرهای جدید و مواد روانگردان هستیم و دسترسی به مواد پیش‌ساز بسیار آسان شده است؟ گفت: دو عامل مهم در این زمینه نقش بازی می‌کنند که یکی معضلات اقتصادی و به موازات آن ارزش افزوده فراوانی است که تولید، قاچاق و عرضه این قبیل مواد روانگردان و صناعی نصیب سودجویان و متخلفین می‌کند.
وی ادامه داد: نقش عوامل بیرونی و کشورهای بیگانه در این ماجرا از فاکتورهای دیگراست، چرا که از سال 2002 و با حضور کشورهای غربی در افغانستان که با شعار مبارزه با تروریسم و ریشه کنی مواد مخدر همراه بود، نه تنها از سطح زیرکشت خشخاش و حجم تولید تریاک و مشتقات آن همچون هرویین و مرفین کاسته نشد بلکه این کشور در کشت شاهدانه و تولید حشیش نیز گوی سبقت را از دیگر کشورها خصوصاً مراکش ربود و به بزرگ ترین تولید کننده این ماده نیز تبدیل شد.
به اعتقاد قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر، به موازات این امر سعی شد با هدایت کنترل شده و هدفمند جریان تولید و قاچاق مواد مخدر به کشورمان، الگوی مصرف مواد مخدر از سنتی به سمت مواد مخدر صنعتی، محرک‌ها و روانگردان‌های پرخطر تغییر یابد. همچنین تولید و عرضه کراک افغانی که از حیث مواد تشکیل دهنده آن بر پایه هرویین با خلوص بیشتر است و همچنین باز کردن جبهه‌های مختلف از مرزهای جنوب شرق تا غرب و شمال غرب کشور برای گسیل محموله‌های مواد پیش ساز شیشه در این چارچوب قابل تحلیل است.
طاهری همچنین ادامه داد: ائتلاف غربی حاضر در افغانستان به سردمداری آمریکا تلاش کرده تا به موازات ترویج الگوی مصرف مواد صناعی در کشور، با کشانیدن عرصه تولید مواد صنعتی و روانگردان به اقلیم کردستان عراق و مناطق مرزی مشترک سه کشور ایران، ترکیه و عراق، جبهه جدیدی را در راستای افزایش فشارها بر جمهوری اسلامی ایران بگشاید که مؤید این مطلب درگیری‌های اخیر مرزبانان ایرانی و ترک با قاچاقچیان مواد مخدر و روانگردان در مناطق مرزی مشترک و کشف مقادیر قابل توجهی مواد پیش‌ساز، هروئین و شیشه در آن نواحی می‌باشد.
قائم مقام دبیرکل ستاد مبارزه با مواد مخدر در ادامه اذعان کرد: بیان مسائل یاد شده ما را از پرداختن نقش مهم مسائل داخلی در رشد ایجاد و فعالیت کارگاه‌های خانگی تولید مواد شیشه دور نمی‌سازد و در این زمینه پیرو ابلاغ اصلاحیه قانون مبارزه با مواد مخدر و روانگردان در آذرما 89 اقدامات خوب و منطبق با بررسی‌های کارشناسی در ستاد و مصوبات اثرگذار کمیته‌های مقابله با عرضه و اطلاعات ستاد صورت گرفته که نتیجه امر کاهش چشمگیر قاچاق شیشه به دیگر کشورها خصوصاً کشورهای آسیای جنوب شرقی و و دور شدن کارگاه‌ها از پایتخت به مناطق مرزی و نیز جلوگیری از رشد فعالیت کارگاه‌ها و تبدیل آنها به لابراتوار می‌باشد.
کاهش 63 درصدی سرانه کشف شیشه
وی ادامه داد: در این راستا سال 91 سرانه کشف شیشه از کارگاه‌ها نسبت به سال 1390 به میزان 63 درصد کاهش داشت و از حدود 30 کیلوگرم به 10.9 کیلوگرم رسید و این روند تا کنترل مطلوب معضل، با حمایت دستگاه‌های بخش مقابله با عرضه ستاد به ویژه دستگاه قضایی، نیروی انتظامی و وزارت اطلاعات و تلاش در جهت افزایش نظارت برخی حوزه‌های همانند وزارت بهداشت ادامه خواهد داشت.
طاهری در پاسخ به این سوال که چرا در سال‌های اخیر قیمت مواد و میزان مصرف آن همواره با نوسان شدید همراه بوده و گرایش به مواد به گونه‌ای افزایش یافته است که اگر در گذشته یک فرد معتاد پس از چند سال به معتاد حرفه‌ای تبدیل می‌شد اما امروز در کوتاه‌ترین زمان فرد معتاد حرفه‌ای می‌شود، گفت: بخش اعظم مواد مخدری که در گذشته مورد استفاده قرار می گرفت عمدتا مشتقات تریاک بود که به نسبت مواد دیگر شدت و سرعت اعتیاد آوری آن کمتر است، اگرچه حتی مصرف کنندگان تریاک نیز پس از مدتی که بر اساس شرایط فرد متفاوت است به این ماده وابستگی پیدا می‌کنند.
وی افزود: در سالیان اخیر موادی مانند کراک و شیشه در ابتدا با این تبلیغ که اعتیاد آور نیستند به بازار قاچاق عرضه شدند، درحالی که به شدت نسبت به موادی که به طور سنتی مصرف می شدند، اعتیاد‌آور هستند.
تغییرالگوی مصرف و تغییر ترکیب جمعیتی دو عامل مهم در افزایش تعداد افراد معتاد به مواد مخدر
قائم مقام دبیر کل ستاد مبارزه با مواد مخدر با بیان اینکه مخدرهای صنعتی، وابستگی و عوارض شدیدتر و سریعتری ایجاد می‌کنند اضافه کرد: تولید کنندگان این گونه مواد برای جذب یشتر مشتریان خود دائما ترکیباتی را اضافه می‌کنند که میزان اعتیادآوری محصولشان را افزایش می‌دهد، از طرف دیگر با تغییر ترکیب جمعیتی کشور به سمت جوانتر شدن، تعداد مصرف کنندگان این محصولات جدید نیز که نسبت به مصرف کنندگان سنتی متوسط سنی کمتری دارند، در مقطع زمانی معاصر نسبت به گذشته افزایش پیدا کرده بنابر این تغییر الگوی مصرف و تغییر ترکیب جمعیتی را می‌توان دو عامل مهم در افزایش تعداد افراد معتاد به مواد قلمداد کرد.
طاهری درباره خبر عنوان شده از سوی یکی از مسئولان در خصوص موج سوم ایدز که از تزریق به روابط جنسی تغییر یافته است و همچنین وجود زنان کارتن‌خواب و معتاد و زنان بی‌هویت که به این معضل آلوده هستند، گفت: با اقدامات موثر جهت کاهش آسیب و مداخلاتی که به منظور جلوگیری از سرایت بیماری‌های منتقله از طریق سرنگ آلوده مشترک در گروه‌های پرخطر مصرف کننده نظیر زندانیان و افراد بی‌خانمان انجام گرفته، تعداد موارد انتقال از طریق استفاده مشترک از سرنگ‌های آلوده برای تزریق مواد کاهش یافته است.
این مقام مسئول دولتی در ستاد مبارزه با مواد مخدر تصریح کرد: البته مصرف مواد و سایر رفتارهای پرخطر غیربهداشتی نظیر روابط جنسی پرخطر همواره با یکدیگر ارتباط دارند و مصرف مواد احتمال ارتکاب این رفتارها را افزایش می‌دهد. از آنجایی که این گروه از مصرف کنندگان پرخطر مواد برخلاف گروه‌های پرخطری نظیر کارتن‌خواب‌ها و زنان تن‌فروش خیابانی در دسترس نیستند، مداخلات کاهش آسیب در آنها پیچیده‌تر و دشوارتر است در حالی که برای گروه اول دستگاه‌های تخصصی ذیربط بازتوانی آسیب دیدگان اجتماعی نظیر بهزیستی حضور دارند که درکنار خدماتی برای رفع این آسیب‌ها، موظف به درمان اعتیاد آنها نیز می‌باشند.
وی در خصوص همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر با سایر دستگاه‌ها و نهادها از جمله وزارت آموزش و پرورش که جامعه هدف آن نوجوانان در معرض خطر است ، اظهار کرد: در سند جامع پیشگیری اولیه از اعتیاد - که در سال 90 به عنوان اولین سال شروع برنامه پنجم توسعه ابلاغ شد، یکی از کانون‌های مهم هدف مدارس تعیین شده و بر این اساس با تبادل تفاهم‌نامه بین ستاد مبارزه با موادمخدر و وزارت آموزش و پرورش، نسبت به اجرای برنامه‌های فرهنگی و پیشگیری اقدام شده است.
به گفته طاهری ، در این راستا برنامه پیشگیری مدرسه محور در مدارس ابتدایی، برنامه آموزش مهارت‌های زندگی در مدارس راهنمایی، برنامه مدارس مروج سلامت در دبیرستان‌ها از سنوات گذشته به صورت مستمر در مدارس منتخب و داوطلب در سراسر کشور اجرا شده است. تهیه، تولید و توزیع نشریه‌های پیشگیری نوین با هدف اطلاع‌رسانی و ارتقای سطح آگاهی ویژه والدین دانش‌آموزان و همچنین ویژه مدیران و مشاوران مدارس متوسطه دولتی از اقدامات دیگر است.
وی اظهار کرد: برگزاری جشنواره ملی دانش‌آموزی نوجوان سالم در سال‌های 90 و 91 ، برگزاری جشنواره استانی دانش‌آموزی نوجوان سالم در استان‌های سراسر کشور و همچنین اجرای برنامه‌های پیشگیری با عنوان طرح مدارس مراقب، طرح مدارس عاری از خطر، مهارت‌های مقابله‌ای و مهارت‌های مراقبت از خود، که سال تحصیلی گذشته در مدارس منتخب و داوطلب مقاطع مختلف تحصیلی در غالب استان‌های کشور اجرا شد، از دیگر برنامه‌های مشترک ستاد و آموزش و پرورش بود.
