روز سه‌شنبه محمدمهدی زاهدی، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با استناد به این آمار ادعا کرد از نظر فناوری در منطقه کشوری از ما بالاتر نیست.
دکتر زاهدی جایگاه ایران در منطقه و جهان اسلام را از نظر تولید علم خوب ارزیابی کرد و گفت: بر اساس آخرین آمار ایران رتبه دوم تولید علم در منطقه را دارد و نرخ رشد تولید علم ایران در منطقه اول است.
آماری از این دست که گاه و بی گاه در اظهارات مقامات دولتی و علمی کشور مورد استناد و بر آن اساس پیشرفت‌های علمی کشور مورد ارزیابی قرار می‌گیرند، از اطلاعات موجود در پایگاه‌های موسسه اطلاعات علمی (ISI) که کار علم‌سنجی را در سطح بین‌المللی انجام می‌دهد، استخراج می‌شوند.
با این حال گاه دیده می‌شود که در آمار ارائه شده از سوی مسئولان مختلف تفاوت‌های چشمگیری وجود دارد.
دکتر عبدالرضا نوروزی چاکلی مدیر گروه علم سنجی مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور در گفتگو با همشهری می‌گوید: در ISI پایگاه‌های اطلاعاتی مختلفی وجود دارد که از هر پایگاه بسته به ماهیتش و مستنداتی که مورد ارزیابی قرار می‌دهد، اعداد و ارقام متفاوتی را می‌توان استخراج کرد.
وی ادامه می‌دهد: بیشترین مشکلی که در ارائه آمار وجود دارد و گاه باعث می‌شود رتبه‌های علمی مختلفی برای ایران ذکر شود آن است که دوستان به پایگاه‌های مورد استفاده خود اشاره نمی‌کنند.
دکتر نوروزی با این مقدمه اظهار می‌دارد: بر اساس تازه‌ترین آمار ارائه شده در پایگاه ESI در طی دوره ده ساله 1996 تا 2006 ایران از نظر تعداد تولیدات علمی رتبه 42، از نظر تعداد کل استنادها در رده 49 جهان و از نظر نسبت استنادها به تولیدات علمی در رده 135 جهان قرار گرفته است.
رتبه بندی با تعداد مقالات فرق دارد
بر اساس اطلاعات پایگاه WOS، ایران در طی سال‌های 2000 تا 2006 میلادی دارای 24807 تولید علمی نمایه شده در این پایگاه بوده است که گروه‌های موضوعی شیمی بین رشته‌ای، شیمی فیزیک، زیست شیمی، شیمی تحلیلی و مهندسی شیمی بیشترین تولیدات علمی ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
البته باید توجه داشت که این به معنی برتر بودن فعالیت دانشمندان رشته‌های فوق نسبت به دانشمندان سایر رشته‌ها نیست.
مدیر گروه علم سنجی وزارت علوم در این زمینه می‌گوید: با توجه به متفاوت بودن شرایط، ماهیت و روش‌های تولید علم در رشته‌های مختلف، نمی‌توان گروه‌های موضوعی گوناگون را با یکدیگر مورد مقایسه قرار داد و اطلاعات مزبور تنها با گروه‌های موضوعی مشابه در کشورهای هم سطح که از ویژگی‌های اجتماعی، اقتصادی، و جمعیتی با کشورمان همسان محسوب می‌شوند قابل قیاس است.
اما در بین مراکزی که در این سال‌ها در تولیدات علمی کشور نقش بسزایی داشته‌اند می‌توان به دانشگاه تهران، دانشگاه علوم پزشکی تهران، دانشگاه صنعتی شریف، دانشگاه تربیت مدرس و دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی اشاره کرد که بر اساس آمار پایگاه WOS در بین دانشگاه‌های ایرانی،بیشترین تولیدات علمی ایران را به خود اختصاص داده‌اند.
ایران رشد موشکی دارد
براساس تازه‌ترین آمار موسسه اطلاعات علمی (ISI)، تعداد محققان ایرانی که براساس ضوابط این موسسه بین‌المللی به عنوان محقق برجسته شناخته می‌شوند از 12 نفر به 14 نفر و تعداد موسسات علمی برجسته ایرانی نیز از شش موسسه به هفت موسسه رسیده و علاوه بر آن شمار مقالات پر استناد محققان ایرانی نیز از 21 مقاله به 47 مقاله افزایش یافته است.
دکتر یعقوب فتح‌اللهی، معاون پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس در گفت‌وگو با ایسنا با ارائه این آمار خاطرنشان می‌کند: براساس تازه‌ترین آمار و اطلاعات شاخص‌های اساسی علم در پایگاه ESI (اول می 2007) که گستره ده ساله اول ژانویه 1997 تا 28 فوریه 2007 را در بر می‌گیرد، 12 نفر از پژوهشگران ایران که قبلاً به عنوان محققان برجسته انتخاب شده بودند، توانستند موقعیت خود را حفظ و تعداد مقالات و ارجاعات آنها افزایش یافت؛
همچنین دکتر عیسی یاوری در شاخه شیمی و دکتر محمدرضا اسلامی در شاخه مهندسی با به دست آوردن حدنصاب لازم ارجاع به مقالاتشان به عنوان محققان برجسته انتخاب شدند.
وی تصریح کرد: همچنین شش موسسه‌ای که قبلاً در ISI نمایه شده بودند موقعیت خود را حفظ کردند و دانشگاه علوم پزشکی تهران با کسب هزار و 529 ارجاع از حد نصاب ارجاع (هزار و510) در شاخه طب بالینی عبور کرده و نمایه شده است. اما حائز اهمیت‌ترین نکته در آمار موجود در پایگاه موسسه اطلاعات علمی رشد چشمگیر تعداد تولیدات علمی ایران در سال گذشته است.
دکتر نوروزی در این زمینه می‌گوید: بر اساس آمار پایگاه WOS ، در سال‌های گذشته از نظر تعداد تولیدات علمی نمایه شده ترکیه رتبه اول را در بین کشورهای اسلامی به خود اختصاص داده است و ایران و مصر در مرتبه‌های دوم و سوم قرار دارند اما در زمینه رشد میزان تولیدات علمی، ایران گوی سبقت را از تمام کشورهای منطقه ربوده و به داشتن رشد موشک وار معروف شده است.
